Bộ trưởng Năng lượng Chris Wright. Ảnh: Reuters/TTXVN
Trả lời phỏng vấn phỏng vấn của Bloomberg Television tại hội nghị CERAWeek do S&P Global tổ chức tại Houston (Mỹ), Bộ trưởng Năng lượng Mỹ cho biết trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump, lượng dầu xuất khẩu của Iran đã giảm xuống mức “rất khiêm tốn”.
Trước đó vào cuối tháng 2, Bộ Tài chính Mỹ tuyên bố Washington đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với hơn 30 cá nhân và tàu thuyền vì vai trò trong hoạt động buôn bán và vận chuyển các sản phẩm liên quan đến dầu mỏ của Tehran. Những con tàu vừa bị đưa vào danh sách trừng phạt mới là một phần trong “đội tàu bóng tối” của Iran.
Các biện pháp trừng phạt nêu trên nhắm vào các nhà môi giới dầu mỏ ở Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và Hong Kong, các công ty điều hành và quản lý tàu chở dầu tại Ấn Độ và Trung Quốc, Thứ trưởng Bộ Dầu mỏ Iran Hamid Bovard, Giám đốc Công ty Dầu khí Quốc gia Iran, và Công ty Cảng dầu Iran.
Theo tuyên bố của Bộ Tài chính Mỹ, những con tàu bị trừng phạt đã tham gia vận chuyển “hàng chục triệu thùng dầu thô với tổng giá trị hàng trăm triệu USD”. Các biện pháp trừng phạt mới là sự tiếp tục mở rộng đối với những lệnh trừng phạt đã được chính quyền tiền nhiệm của Tổng thống Joe Biden áp đặt trước đây.
Tuyên bố dẫn lời Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent nhấn mạnh Washington “sẽ sử dụng toàn bộ các công cụ sẵn có để nhắm mục tiêu vào tất cả các khía cạnh trong chuỗi cung ứng dầu mỏ của Iran, và bất kỳ ai giao dịch dầu mỏ của Iran đều phải đối mặt với nguy cơ bị trừng phạt”.
Cũng theo Bộ Tài chính Mỹ, Bộ Ngoại giao nước ngày cùng ngày đã đưa thêm 16 công ty vào danh sách trừng phạt “vì liên quan đến các hoạt động mua, bán và vận chuyển xăng dầu của Iran”.
Cũng trong tháng trước, trả lời phỏng vấn Fox Business, ông Bessent ước tính Iran đang xuất khẩu từ 1,5 - 1,6 triệu thùng dầu/ngày. Tuy nhiên, Mỹ cam kết sẽ đưa con số này xuống còn 100.000 thùng/ngày, tương đương mức giảm 90% so với hiện tại. Động thái này được xem là sự tiếp nối chính sách cứng rắn mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực hiện trong nhiệm kỳ đầu tiên, khi Washington thành công trong nỗ lực cắt giảm xuất khẩu dầu của Iran từ 3 triệu thùng/ngày (năm 2017) xuống còn 400.000 thùng/ngày (năm 2019).
Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định Mỹ không thể giảm khối lượng xuất khẩu dầu của Iran xuống mức gần bằng “0” mà không nhắm đến các bên trung gian, cũng như những quốc gia mua cuối cùng. Theo dữ liệu của trung tâm nghiên cứu kinh tế quốc tế CEIC, sản lượng dầu thô của Iran đã ghi nhận mức 3,28 triệu thùng/ngày trong tháng 1/2025. Do đó, các chuyên gia dự báo kế hoạch tiếp tục cắt giảm sản lượng tự nguyện của Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) khó có thể bị ảnh hưởng bởi chiến dịch gây sức ép tối đa của Mỹ.
Trong một diễn biến liên quan gần đây về mối quan hệ Mỹ - Iran, Washington đã phát đi những tín hiệu nhằm nối lại các kênh đàm phán về vấn đề hạt nhân với Iran. Vào đầu tháng, trả lời phỏng vấn kênh tin tức kinh doanh Fox Business, ông Trump cho biết ông muốn đàm phán một thỏa thuận hạt nhân mới với Iran và đã gửi thư cho các nhà lãnh đạo ở Tehran để xem liệu họ có sẵn sàng đàm phán hay không. Ông hy vọng bức thư, được gửi ngày 5/3, sẽ tránh được bất kỳ hành động quân sự nào.
Đáp lại vào ngày 9/3, Iran cho biết sẽ cân nhắc đàm phán với Mỹ về vấn đề hạt nhân nếu các cuộc đàm phán chỉ giới hạn trong phạm vi về quan ngại liên quan đến việc quân sự hóa. Trên mạng xã hội X, Phái bộ Iran tại Liên hợp quốc đăng tuyên bố nêu rõ: “Nếu mục tiêu các cuộc đàm phán là để hóa giải những lo ngại về bất kỳ hoạt động quân sự hóa tiềm tàng nào đối với chương trình hạt nhân của Iran thì có thể sẽ được xem xét”.
Tuyên bố được đưa ra 1 ngày sau khi Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei từ chối đàm phán với Mỹ vì cho rằng các cuộc đàm phán sẽ chỉ nhằm tăng thêm hạn chế đối với chương trình tên lửa của Iran cũng như làm suy giảm ảnh hưởng của nước này trong khu vực.
Tổng thống Trump vẫn luôn theo đuổi chính sách cứng rắn với Iran. Trong nhiệm kỳ tồng thống đầu tiên của mình, ông Trump đã rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân mang tên Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA) được Iran và nhóm P5+1 (gồm 5 nước Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và Đức) ký năm 2015. Ngoài ra, chính quyền của ông cũng tái áp đặt các biện pháp trừng phạt chống Tehran. Đáp lại, Nhà nước Hồi giáo ngừng thực hiện các nghĩa vụ trong thỏa thuận. Iran luôn khẳng định chương trình hạt nhân của nước này hoàn toàn vì mục đích hòa bình và sẽ không đàm phán về việc từ bỏ chương trình này.