Chính phủ Mỹ xếp fentanyl vào nhóm vũ khí hủy diệt hàng loạt

Theo SCMP, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 15/12 đã ký một sắc lệnh hành pháp xếp fentanyl  vào nhóm vũ khí hủy diệt hàng loạt, mô tả loại opioid tổng hợp này là mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh quốc gia và xã hội Mỹ.

Sắc lệnh do Nhà Trắng ban hành nêu rõ fentanyl, với độc tính cực cao, có bản chất gần với vũ khí hóa học hơn là một chất gây nghiện thông thường. Theo tài liệu này, chỉ khoảng hai miligam fentanyl, tương đương 10 đến 15 hạt muối ăn, đã đủ gây tử vong.

Nhà Trắng cho rằng hoạt động sản xuất và buôn lậu fentanyl của các mạng lưới tội phạm có tổ chức và các băng đảng ma túy đang tài trợ cho các vụ ám sát, khủng bố và nổi dậy vũ trang, đồng thời tiềm ẩn nguy cơ bị sử dụng trong các cuộc tấn công khủng bố quy mô lớn. Sắc lệnh cảnh báo fentanyl có thể bị vũ khí hóa để gây thương vong tập trung trên diện rộng.

Phát biểu với báo giới trước đó cùng ngày, ông Trump cho rằng các đối thủ của Mỹ đang tuồn fentanyl vào nước này với mục đích gây tổn hại cho người dân Mỹ. Tổng thống Mỹ gọi sắc lệnh là mang tính lịch sử, viện dẫn con số ước tính từ 200.000 đến 300.000 ca tử vong mỗi năm mà ông cho là có liên quan đến loại ma túy này và lập luận rằng không một loại bom nào gây ra mức độ tàn phá như fentanyl. 

Thư ký báo chí Nhà Trắng bà Karoline Leavitt cho biết sắc lệnh là một bước đi tiếp theo trong chiến dịch trấn áp fentanyl của chính quyền Tổng thống Trump, nhằm bảo vệ các gia đình Mỹ đã mất người thân vì loại chất độc này.

Sắc lệnh được ban hành trong bối cảnh Tổng thống Trump tăng cường các biện pháp an ninh mạnh mẽ đối với nạn buôn ma túy. Trước đó, ông đã phê duyệt các cuộc không kích nhằm vào các tàu bị nghi vận chuyển ma túy trên vùng biển Caribe được cho là có liên hệ với Venezuela. Hồi tháng 2/2025, chính quyền Mỹ cũng xếp một số băng đảng ma túy vào danh sách tổ chức khủng bố nước ngoài.

Trong nhiều năm qua, Mỹ liên tục quy trách nhiệm cho Trung Quốc về nguồn cung các tiền chất dùng để sản xuất fentanyl. Kể từ khi ông Trump quay lại Nhà Trắng, chính quyền Mỹ gia tăng sức ép đối với Bắc Kinh, cáo buộc Trung Quốc là nguồn chính của các hóa chất được vận chuyển sang Mexico để phục vụ sản xuất fentanyl bất hợp pháp.

Trung Quốc bác bỏ cáo buộc này và cho rằng vấn đề xuất phát từ nhu cầu trong nước của Mỹ. Các biện pháp gây sức ép ngoại giao, bao gồm thuế quan gắn với dòng chảy fentanyl, đã dẫn đến việc hai bên nối lại các cam kết song phương về kiểm soát xuất khẩu và hợp tác thực thi pháp luật.

Sau cuộc gặp giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Trump tại Hàn Quốc, Bắc Kinh cam kết ngừng vận chuyển một số tiền chất nhất định sang Bắc Mỹ và tăng cường kiểm soát toàn cầu đối với các hóa chất khác. Trung Quốc cũng áp dụng yêu cầu cấp phép xuất khẩu đối với 13 loại tiền chất chủ chốt khi xuất sang Mỹ, Mexico và Canada.

Dữ liệu tạm thời của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ cho thấy tổng số ca tử vong do quá liều ma túy trong năm 2024 vào khoảng 80.000 đến 81.000 trường hợp, giảm khoảng 27% so với mức 110.000 ca của năm 2023. Các ước tính gần đây cho thấy số ca tử vong đang dao động quanh mức 76.000 đến 82.000 mỗi năm.

Cơ quan Phòng chống Ma túy Mỹ cho biết đã thu giữ hơn 380 triệu liều fentanyl có khả năng gây chết người trong năm 2024 và hơn 262 triệu liều tính đến cuối tháng 9/2025.

Sắc lệnh hành pháp yêu cầu các cơ quan liên bang hành động quyết liệt hơn, bao gồm tăng cường điều tra, truy tố và tuyên án đối với các vụ buôn bán fentanyl. Bộ trưởng Ngoại giao và Bộ trưởng Tài chính Mỹ được giao nhiệm vụ nhắm vào các tài sản và mạng lưới tài chính hậu thuẫn hoạt động này. Bộ trưởng Quốc phòng cũng được yêu cầu đánh giá khả năng hỗ trợ thực thi và cập nhật các chỉ thị quân sự liên quan đến mối đe dọa từ fentanyl.