Chi tiết quan điểm từng bên trước cuộc điện đàm thượng đỉnh Mỹ - Nga

Tổng thống Trump dự kiến sẽ có cuộc điện đàm quan trọng với Tổng thống Nga Vladimir Putin trong ngày 18/3 khi Mỹ theo đuổi một thỏa thuận ngừng bắn ở Ukraine. Các quan chức Nhà Trắng cho biết họ thận trọng lạc quan về thỏa thuận đề xuất nhằm ngăn chặn giao tranh giữa Nga và Ukraine trong 30 ngày này.

Đài NPR cho biết, cuộc điện đàm thượng đỉnh Mỹ - Nga dự kiến diễn ra sau nhiều tuần đối thoại căng thẳng về cách chấm dứt xung đột của các bên, bao gồm các cuộc đàm phán riêng giữa chính quyền Tổng thống Trump với giới chức Nga và Ukraine.

Tuần trước, trong các cuộc đàm phán tại Jeddah, Saudi Arabia, chính phủ Ukraine đã đồng ý với đề xuất của Mỹ về lệnh ngừng bắn trong 30 ngày. Tuy nhiên, khi đặc phái viên của Tổng thống Trump đến thăm Moskva để thảo luận về vấn đề này, Tổng thống Nga Putin đã nêu lên những lo ngại về kế hoạch ngừng bắn.

Sau đây là lập trường của Nga và Ukraine trước cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo Trump và Putin, theo đài NPR:

Quan điểm của Tổng thống Nga Putin về kế hoạch ngừng bắn

Nhà lãnh đạo Nga đã ca ngợi những nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraine và cho biết ông đồng ý về nguyên tắc với đề xuất ngừng bắn mà Mỹ đưa ra. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Điện Kremlin cũng cho biết ông có "những câu hỏi" và có những "sắc thái" cần phải thảo luận thêm trước khi có thể đạt được thỏa thuận.

Ông Putin bày tỏ nghi ngờ về lệnh ngừng bắn do Mỹ đề xuất với Ukraine và đặt ra các điều kiện. Tổng thống Nga cho biết ông cần được đảm bảo rằng Ukraine sẽ không lợi dụng lệnh tạm dừng giao tranh để tiếp tế cho lực lượng của mình hoặc đưa các chiến binh Ukraine ra nước ngoài để tránh bị Nga bắt giữ. Người đứng đầu Điện Kremlin cho rằng Ukraine đã đồng ý với đề xuất của Mỹ chỉ như một cách để ngăn chặn các bước tiến trên chiến trường gần đây của Nga.

Ông cũng đặt câu hỏi về việc ai sẽ giám sát thỏa thuận trên khắp tiền tuyến, cũng như hình phạt nào sẽ được áp dụng nếu một bên vi phạm các điều khoản của thỏa thuận. Trước đó, các quan chức Nga đã nhiều lần bác bỏ ý tưởng về một lực lượng gìn giữ hòa bình tại Ukraine từ các quốc gia liên kết với NATO.

Tuần trước, ông Putin đã gặp Đặc phái viên Nhà Trắng về vấn đề Ukraine Steve Witkoff để thảo luận về đề xuất này sau cánh cửa đóng kín tại Moskva. Theo người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov, ông Putin đã chuyển "tín hiệu" để ông Witkoff chuyển trực tiếp đến Tổng thống Trump, nhưng không tiết lộ những tín hiệu đó là gì.

Những yêu cầu cốt lõi của Nga là gì?

Tổng thống Putin đã nói rằng ông ủng hộ một giải pháp lâu dài giải quyết "nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột".

Những yêu cầu chính mà ông Putin đã bày tỏ từ lâu bao gồm: Không có tư cách thành viên NATO cho Ukraine; Chấm dứt lệnh trừng phạt quốc tế đối với Nga; Ukraine và các đồng minh công nhận lãnh thổ mà Nga đã tuyên bố sáp nhập từ Ukraine trong thập kỷ qua là một phần của Nga - bao gồm Bán đảo Crimea và bốn khu vực khác của Ukraine (Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson) mà Nga đã kiểm soát một phần kể từ khi xung đột bắt đầu năm 2022; Ukraine phải thu hẹp quy mô quân đội; Ukraine rút quân khỏi các khu vực do Nga kiểm soát.

Quan điểm của Ukraine 

Ukraine đã đồng ý ngừng bắn trong 30 ngày, nếu Nga cũng ký, để có thể thảo luận về một thỏa thuận hòa bình dài hơn. Lệnh ngừng bắn sẽ bao gồm việc chấm dứt mọi hoạt động quân sự, từ tên lửa, thiết bị bay không người lái và bom được bắn từ đất liền, trên biển và trên không.

Tổng thống Zelensky muốn Mỹ trừng phạt Nga ở “mức tối đa” nếu nước này từ chối ngừng bắn. Ukraine cũng muốn trao đổi tù nhân và trả lại hàng nghìn trẻ em mà họ cho là Nga đã bắt cóc bất hợp pháp kể từ khi xung đột bùng phát.

Andriy Yermak, trợ lý của Tổng thống Volodymyr Zelensky, hôm 17/3 nói rằng Ukraine muốn hòa bình hơn bất kỳ ai. "Nhưng chúng tôi không thể chấp nhận hòa bình bằng bất kỳ giá nào", ông Yermak lưu ý, "Chúng tôi sẽ không thỏa hiệp nếu không được xã hội Ukraine ủng hộ".

Người dân Ukraine ủng hộ lệnh ngừng bắn nhưng muốn có sự đảm bảo an ninh để ngăn chặn một cuộc xâm lược khác, trợ lý Yermak nói.

Nhưng quan chức này cho biết có những ranh giới đỏ mà Ukraine từ chối vượt qua: Họ sẽ không bao giờ công nhận các vùng lãnh thổ bị Nga sáp nhập là một phần của Nga; không giảm quy mô quân đội và sẽ không trở thành một quốc gia trung lập.

Lần gần đây nhất, Tổng thống Mỹ Donald Trump điện đàm với Tổng thống Nga Putin là vào ngày 12/2, sự kiện tiền đề cho cuộc đàm phán trực tiếp giữa hai phái đoàn Mỹ - Nga tại Riyadh, Saudi Arabia hôm 18/2.

Theo thông báo từ người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov, cuộc điện đàm tiếp theo giữa hai nhà lãnh đạo trong ngày 18/3 sẽ diễn ra trong khoảng từ 13h00 đến 15h00 GMT (tương đương 20h00 - 22h00 giờ Việt Nam) và có thể kéo dài tùy theo diễn biến thảo luận. Ông Peskov cũng cho biết, "có rất nhiều vấn đề, từ bình thường hóa quan hệ hai nước đến xung đột ở Ukraine, sẽ được hai tổng thống thảo luận".