Người dân Palestine nhận hàng cứu trợ tại Beit Lahia, Dải Gaza. Ảnh: THX/TTXVN
Trong bối cảnh xung đột tại Dải Gaza vẫn chưa có hồi kết, chính sách ngoại giao của các cường quốc phương Tây đang bộc lộ những rạn nứt sâu sắc. Theo báo Vedomosti (Nga), đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump, ông Steve Witkoff, vừa có chuyến thăm Israel và Gaza, nhưng các chuyên gia nhận định đây chỉ là động thái mang tính biểu tượng, không giải quyết được vấn đề cốt lõi. Trong khi đó, một loạt các đồng minh châu Âu của Mỹ, dẫn đầu là Pháp và Anh, đang rục rịch công nhận Nhà nước Palestine, đe dọa làm gia tăng sự chia rẽ giữa Washington và các đối tác truyền thống.
Động thái của Mỹ
Chuyến thăm của ông Witkoff tới Tel Aviv và Dải Gaza, nơi ông gặp gỡ gia đình các con tin, được xem là nỗ lực của Mỹ nhằm thể hiện sự quan tâm đến cuộc khủng hoảng. Ông Pavel Koshkin, Nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Thông tin Khoa học Xã hội thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, nhận định với Vedomosti rằng, động thái này chủ yếu xuất phát từ mối bận tâm về “hình ảnh” và hậu quả chính trị nội bộ của Tổng thống Trump. Thậm chí, theo chuyên gia Koshkin, sự thất vọng với Israel đang gia tăng ngay cả trong bộ phận cử tri ủng hộ Tổng thống Trump.
Tuy nhiên, trước sức ép mạnh mẽ từ lực lượng vận động hành lang của Israel tại Mỹ, ông Trump chỉ có thể gửi một đặc phái viên tới Gaza như một tín hiệu. Điều này vừa nhằm xoa dịu dư luận trong nước, vừa gửi thông điệp tới Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và các đồng minh châu Âu đang có ý định công nhận Palestine. Động thái này cho thấy Washington đang ở thế khó, phải cân bằng giữa lợi ích trong nước và áp lực quốc tế, trong khi vẫn duy trì chính sách ủng hộ mạnh mẽ cho Israel.
Châu Âu thay đổi lập trường
Theo mạng tin châu Âu Euractiv. com ngày 4/8, trái ngược với sự do dự của Mỹ, các quốc gia châu Âu lại đang có những bước đi táo bạo hơn. Mở đầu là tuyên bố của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron vào ngày 24/7 tại Liên hợp quốc, bày tỏ ý định công nhận Nhà nước Palestine. Theo các chuyên gia, động thái của Pháp mang nhiều ý nghĩa chính trị và chiến lược. Ông Pavel Timofeev, Trưởng ban Các vấn đề và xung đột khu vực thuộc Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế có trụ sở tại tại Nga, cho biết vấn đề này không phải là điều mới mẻ đối với Paris và nằm trong khuôn khổ "chính sách Arab" rộng lớn hơn của nước này.
Các chuyên gia cũng tin rằng có sự phối hợp chặt chẽ giữa Pháp và Anh trong vấn đề trên. Hai quốc gia châu Âu này đang tìm cách khẳng định vị thế của mình trong các vấn đề Trung Đông và gia tăng áp lực lên Israel. Đặc biệt, đây được xem là một chiến lược để bảo vệ lợi ích năng lượng, thương mại và kỹ thuật quân sự của họ tại các nước Arab. Việc công nhận Nhà nước Palestine sẽ giúp các nước này xây dựng thiện cảm và củng cố quan hệ với thế giới Arab, qua đó đảm bảo các hợp đồng béo bở và vị thế chiến lược.
Rạn nứt trong liên minh
Sự thay đổi lập trường của các đồng minh châu Âu đang tạo ra một rạn nứt đáng kể trong liên minh phương Tây. Bà Lyudmila Samarskaya, Nghiên cứu viên tại Trung tâm Nghiên cứu Trung Đông thuộc Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế trên, cho rằng chính quyền Trump đã trao cho Israel "quyền tự do hành động rộng rãi", một chính sách mà nhiều nước châu Âu không còn đồng tình.
Việc các quốc gia như Pháp, Anh công nhận Palestine không chỉ là một hành động mang tính biểu tượng, mà còn là một sự đảo chiều với chính sách của Mỹ và Israel. Nó có thể làm gia tăng căng thẳng giữa Washington và các đồng minh.
Tóm lại, trong khi Mỹ vẫn loay hoay với những động thái ngoại giao mang tính biểu tượng, các đồng minh châu Âu lại đang có những bước đi chiến lược, gây áp lực lên Israel và Mỹ nhằm phục vụ lợi ích riêng. Sự khác biệt trong quan điểm và cách tiếp cận vấn đề Palestine đang đẩy liên minh phương Tây vào một sự rạn nứt tiềm tàng, làm phức tạp thêm bức tranh vốn đã đầy rẫy bất ổn tại Trung Đông.