Biểu tượng Grok chatbot. Ảnh: REUTERS/TTXVN
Nghiên cứu được thực hiện với 1.530 người tham gia tại Mỹ và Canada, cho thấy chatbot AI có hiệu quả thuyết phục cao hơn tại Canada so với Mỹ. Theo ông Gordon Pennycook, Phó Giáo sư Đại học Cornell (Mỹ), người đồng tác giả nghiên cứu, mục tiêu là đánh giá mức độ thuyết phục của AI tạo sinh trong lĩnh vực chính trị. Kết quả cho thấy AI “hiệu quả hơn nhiều so với các hình thức thuyết phục chính trị truyền thống như quảng cáo”.
Tại Mỹ, thí nghiệm tiến hành vào mùa Thu năm 2024 cho thấy cứ 21 người tham gia thì có một người chuyển sang ủng hộ Phó Tổng thống Kamala Harris sau khi tương tác với chatbot AI, trong khi tỷ lệ chuyển sang ủng hộ cựu Tổng thống Donald Trump là 1/35 người.
Trong khi đó, tại Canada, thí nghiệm được tiến hành trong tuần cuối cùng của cuộc bầu cử liên bang tháng 4/2025 cho thấy tác động thuyết phục rõ rệt hơn. Cụ thể, trong kịch bản ủng hộ Thủ tướng Mark Carney, cứ 9 người thì có 1 người thay đổi ý định bỏ phiếu; còn trong trường hợp ủng hộ lãnh đạo phe đối lập Pierre Poilievre, tỷ lệ này là 1/13 người. Theo ông Pennycook, nếu AI được nhắm mục tiêu vào các nhóm cử tri cụ thể tại những khu vực bầu cử then chốt, cục diện cuộc bầu cử hoàn toàn có thể bị xoay chuyển.
Nghiên cứu chỉ ra rằng một trong những lý do khiến chatbot AI thuyết phục hiệu quả là khả năng điều chỉnh lập luận theo từng cá nhân. Đồng thời, hiệu quả tăng lên rõ rệt khi AI được phép sử dụng sự thật và bằng chứng. Theo nhóm nghiên cứu, hiệu quả thuyết phục trong bầu cử Canada cao gần gấp 3 lần so với Mỹ, nhưng giảm hơn một nửa nếu AI không được sử dụng thông tin thực tế.
Ông Pennycook cho biết người tham gia dành trung bình từ 6-8 phút tương tác với chatbot, lâu hơn nhiều so với thời gian xem một quảng cáo ngắn. Sự khác biệt về tác động giữa hai quốc gia có thể xuất phát từ việc cử tri Mỹ thường xuyên bị “bội thực” thông tin vận động tranh cử, khiến việc thay đổi quan điểm trở nên khó khăn hơn.
Dù nghiên cứu kết luận rằng việc trò chuyện với chatbot AI “có thể tác động đáng kể đến thái độ của cử tri”, các tác giả cho rằng vẫn cần thêm bằng chứng để đánh giá mức độ hiệu quả khi công nghệ này được triển khai rộng rãi trong các chiến dịch chính trị. Ông Pennycook cũng nghi ngờ khả năng thí nghiệm tại Canada có thể ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả bầu cử, do quy mô nghiên cứu còn hạn chế.
Trong bối cảnh đó, Ủy ban Bầu cử Canada cho biết hiện có rất ít quy định cụ thể liên quan đến việc sử dụng AI trong vận động tranh cử, dù luật hiện hành cấm việc giả mạo quan chức hoặc phát tán tài liệu bầu cử giả. Giám đốc Bầu cử Canada Stéphane Perrault đã khuyến nghị sửa đổi luật, gồm việc yêu cầu minh bạch đối với các nội dung do AI tạo ra và buộc chatbot phải chỉ rõ nguồn thông tin chính thức.
Văn phòng Ủy viên Bầu cử Canada xác nhận đã tiếp nhận một số khiếu nại liên quan đến việc sử dụng AI trong cuộc bầu cử vừa qua. Tuy nhiên, trong một tuyên bố hồi tháng 6, Ủy viên Caroline Simard cho biết không có dấu hiệu nào cho thấy việc sử dụng AI đã ảnh hưởng đến kết quả.
Ông Fenwick McKelvey, Phó Giáo sư nghiên cứu truyền thông tại Đại học Concordia ở Montreal và đồng Giám đốc viện AI ứng dụng của trường, đã ca ngợi nghiên cứu này, cho rằng nghiên cứu đã ghi lại cách AI tạo sinh có thể ảnh hưởng đến ý định bỏ phiếu. Theo ông McKelvey, các đảng chính trị ở các quốc gia khác như Mexico đã bắt đầu sử dụng chatbot như một phần trong chiến lược thuyết phục của họ.