Biểu tượng mạng xã hội. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo hãng tin Reuters ngày 12/11, trong những ngày tới, các nền tảng này sẽ gửi thông báo đến hơn một triệu tài khoản tại Australia được xác định thuộc người dùng dưới 16 tuổi. Người dùng sẽ có ba lựa chọn: tải dữ liệu cá nhân xuống, tạm khóa tài khoản, hoặc chấp nhận bị xóa hoàn toàn khi lệnh cấm chính thức có hiệu lực vào ngày 10/12 tới.
Động thái này đánh dấu thay đổi rõ rệt so với giai đoạn phản đối kéo dài suốt năm qua, khi các công ty công nghệ lớn từng cảnh báo việc kiểm soát độ tuổi bắt buộc sẽ gây bất tiện, xâm phạm quyền riêng tư và làm mất người dùng. Tuy nhiên, trước nguy cơ bị phạt tới 32 triệu USD nếu không tuân thủ, các nền tảng nay cam kết sẽ tuân thủ và ít gây gián đoạn nhất có thể.
Khoảng 80% dân số Australia (tương đương 20 triệu người dùng còn lại) sẽ hầu như không bị ảnh hưởng.
Thay vì yêu cầu người dùng xác minh bằng giấy tờ tùy thân, các nền tảng sẽ sử dụng công nghệ phân tích hành vi và tương tác (chẳng hạn qua lượt “thích” hay thói quen xem nội dung) để ước đoán độ tuổi. Hệ thống này vốn được phát triển trước đây cho mục đích tiếp thị và quảng cáo.
Trong trường hợp người dùng cho rằng mình bị chặn nhầm, họ có thể sử dụng ứng dụng xác minh độ tuổi của bên thứ ba, bằng cách chụp ảnh selfie hoặc cung cấp giấy tờ tùy thân để xác minh. Tuy nhiên, theo ông Daswin De Silva, Giáo sư ngành Tin học tại Đại học La Trobe, công nghệ này vẫn có thể sai sót, đặc biệt ở nhóm tuổi 16-17, do thuật toán nhận diện khuôn mặt kém chính xác và nhiều thiếu niên chưa có giấy tờ tùy thân như bằng lái xe.
Đạo luật mới của chính phủ Australia ra đời trong bối cảnh lo ngại về ảnh hưởng tiêu cực của mạng xã hội tới sức khỏe tâm thần giới trẻ ngày càng tăng, đặc biệt sau khi các tài liệu nội bộ của Meta bị rò rỉ năm 2021 cho thấy công ty này nhận thức rõ ràng về tác động tiêu cực của Instagram đối với thanh thiếu niên.
Phong trào hành động được thúc đẩy mạnh mẽ hơn sau khi cuốn sách “The Anxious Generation” (tạm dịch: Thế hệ lo âu) trở thành hiện tượng xuất bản năm 2024, cùng chiến dịch truyền thông do News Corp Australia phát động kêu gọi hạn chế trẻ em sử dụng mạng xã hội.
Theo ông Stephen Wilson, người sáng lập công ty tư vấn Lockstep từng làm việc với chính phủ các nước, cả thế giới đang hướng mắt về Australia như một mô hình mới trong việc đối phó với các vấn đề mà các nền tảng số đang gây ra.
Thành công hay thất bại của đạo luật này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các quốc gia khác, khi Đan Mạch đã công bố kế hoạch cấm người dưới 15 tuổi dùng mạng xã hội, còn Anh và Pháp đang triển khai hệ thống xác minh độ tuổi cho các trang web người lớn. Tuy nhiên, những nỗ lực tương tự ở châu Âu và Mỹ cũng đang vấp phải chỉ trích về khả năng thực thi và nguy cơ xâm phạm quyền tự do ngôn luận.
Cơ quan Ủy viên An toàn mạng Australia khẳng định, các nền tảng phải thực hiện các bước hợp lý để chặn người dùng dưới tuổi, bao gồm phát hiện truy cập qua mạng riêng ảo (VPN) - một hình thức thường được sử dụng để thay đổi vị trí thật.
Nếu việc triển khai diễn ra suôn sẻ, Australia sẽ trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới áp dụng lệnh cấm toàn diện mạng xã hội đối với trẻ vị thành niên - mở đường cho một giai đoạn mới trong nỗ lực toàn cầu bảo vệ thanh thiếu niên trước các nguy cơ của môi trường mạng.