Lực lượng cứu hộ được triển khai để sơ tán người dân khỏi khu vực ngập lụt tại vùng Emilia-Romagna, miền Bắc Italy ngày 18/5/2023. Ảnh minh họa: AFP/TTXVN
Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) của LHQ công bố báo cáo cho thấy các hiện tượng khí hậu, thời tiết cực đoan đã gây ra 11.778 thảm họa trong giai đoạn từ năm 1970-2021. Những thảm họa này cướp đi sinh mạng của hơn 2 triệu người, hơn 90% trong đó là tại các nước đang phát triển; đồng thời gây thiệt hại 4.300 tỷ USD.
Dù vậy, WMO nêu rõ các hệ thống cảnh báo sớm được cải thiện và việc phối hợp quản lý thảm họa đã làm giảm đáng kể số người thiệt mạng do thiên tai. Trong báo cáo công bố cách đây 2 năm liên quan thiệt hại về người và thiệt hại kinh tế giai đoạn 1970-2019, WMO chỉ ra rằng vào đầu giai đoạn này, mỗi năm có hơn 50.000 người mất mạng do thiên tai. Vào thập niên 2010, con số này giảm xuống 20.000 người/năm. Trong khi theo báo cáo mới nhất của WMO, 22.608 người tử vong trên toàn cầu do các thảm họa trong 2 năm 2020 và 2021 cộng lại.
Giám đốc WMO Petteri Taalas nhấn mạnh những cộng đồng dễ tổn thương nhất phải hứng chịu các tác động của thiên tai liên quan khí hậu, thời tiết cực đoan. Bão Mocha hoành hành tại Myanmar và Bangladesh tuần trước đã gây tàn phá trên diện rộng, ảnh hưởng đến những người nghèo nhất. Trong các thảm họa tương tự trước đây, cả hai nước đều ghi nhận hàng chục, thậm chí hàng trăm nghìn người thiệt mạng. Tuy nhiên, ông Taalas cho rằng hệ thống cảnh báo sớm và các kế hoạch quản lý rủi ro thảm họa/thiên tai đã giúp cứu sống nhiều người.
LHQ vừa công bố kế hoạch nhằm đảm bảo tất cả các quốc gia đều có hệ thống cảnh báo sớm thảm họa vào cuối năm 2027. Việc thông qua kế hoạch này là một trong những ưu tiên hàng đầu trong cuộc họp của Đại hội Khí tượng thế giới - cơ quan ra quyết định của WMO - khai mạc ngày 22/5. Tính đến nay, mới chỉ có 50% số quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn cầu trang bị hệ thống như vậy.
Cũng theo báo cáo của WMO, mặc dù số ca tử vong giảm, nhưng thiệt hại kinh tế do các hiện tượng thời tiết cực đoan tăng vọt. Trong giai đoạn 1970-2019, thiệt hại tăng gấp 7 lần từ 49 triệu USD/ngày trong thập niên đầu tiên lên 383 triệu USD/ngày trong thập niên cuối. Các quốc gia giàu có chịu ảnh hưởng nặng nề nhất về mặt kinh tế. Chỉ riêng Mỹ đã mất 1.700 tỷ USD, chiếm 39% mức thiệt hại kinh tế toàn cầu do thiên tai kể từ năm 1970.
WMO cũng lưu ý rằng, trong khi con số thiệt hại quy đổi ra USD tại các quốc gia nghèo hơn không đặc biệt cao, nhưng là mức lớn khi so với quy mô nền kinh tế của những nước này. Các quốc gia phát triển hứng chịu hơn 60% thiệt hại do thiên tai, nhưng hơn 80% trong số này thiệt hại kinh tế tương đương chưa đến 0,1% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Không có thảm họa nào gây thiệt hại kinh tế tương đương hơn 3,5% GDP. Trong khi đó, trong 7% thiên tai ở các nước kém phát triển nhất, thiệt hại kinh tế tương đương hơn 5% GDP của các nước này, một số thảm họa gây thiệt hại tương đương gần 1/3 GDP. Đối với những quốc đảo nhỏ đang phát triển, 1/5 số thiên tai gây thiệt hại kinh tế hơn 5% GDP, một số gây thiệt hại tới trên 100% GDP.