Quang cảnh Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng lần thứ 12. Ảnh: PV TTXVN tại Malaysia
Theo Nikkei Asia ngày 2/11, Hội nghị ADMM+ kéo dài hai ngày tại Malaysia đã kết thúc với thông điệp nổi bật từ nước chủ nhà, đó là ưu tiên ASEAN nhằm củng cố đoàn kết khu vực trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc.
Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia Mohamed Khaled Nordin nhấn mạnh ASEAN cần duy trì vai trò là nền tảng chính cho đối thoại và hợp tác khu vực. Ông khẳng định, chỉ khi ASEAN đặt lợi ích chung lên hàng đầu thì khối mới giữ được sự gắn kết và chủ động trong môi trường an ninh ngày càng phức tạp.
Hội nghị tại Kuala Lumpur có sự tham dự của bộ trưởng quốc phòng các nước ASEAN cùng đại diện từ Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Úc, New Zealand và Nga. Bên lề sự kiện, Bộ trưởng Bộ Chiến tranh Mỹ Pete Hegseth và người đồng cấp Trung Quốc Đổng Quân đã có cuộc gặp trực tiếp, được đánh giá là tín hiệu tích cực trong bối cảnh căng thẳng leo thang.
Tuy nhiên, theo nhận định của ông Thomas Daniel, Giám đốc Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế Malaysia (ISIS), các cuộc gặp không tạo ra đột phá rõ rệt. Ông Daniel cho biết, hội nghị đã cho thấy vai trò kết nối của ASEAN nhưng cần nhìn nhận thực tế rằng nền tảng này khó mang lại thay đổi lớn nếu thiếu sự cam kết cụ thể từ các bên.
Trong phiên họp ASEAN - Mỹ, Bộ trưởng Quốc phòng Peter Hegseth bày tỏ quan ngại trước các hoạt động của Trung Quốc trên Biển Đông, cho rằng những diễn biến này ảnh hưởng đến chủ quyền của các nước và tiềm ẩn nguy cơ gây bất ổn khu vực. Ông khẳng định Mỹ không tìm kiếm đối đầu nhưng sẵn sàng bảo vệ lợi ích của mình và đồng minh, đồng thời công bố thành lập lực lượng chung “Task Force Philippines” với Manila nhằm tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu trên biển.
Ngược lại, tại phiên họp ASEAN - Trung Quốc, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Đổng Quân mô tả Bắc Kinh là lực lượng duy trì ổn định và cam kết sẽ thực hiện các biện pháp cụ thể nhằm bảo vệ hòa bình lâu dài trên Biển Đông. Truyền thông nhà nước Trung Quốc cho biết ông nhấn mạnh rằng hợp tác cùng có lợi, tăng cường giao lưu nhân dân và nâng cao năng lực ứng phó với thách thức an ninh là những trọng tâm trong chiến lược khu vực của Bắc Kinh.
Tại phiên họp ASEAN - Nhật Bản, Bộ trưởng Mohamed Khaled đề nghị Tokyo đóng vai trò cầu nối giữa các nước, gọi Nhật Bản là quốc gia “gần gũi” với ASEAN nhất và có thể giúp truyền tải quan điểm, giá trị và nguyện vọng của khối ra thế giới. Tân Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Shinjiro Koizumi đại diện Tokyo tham dự phiên họp.
Giới quan sát khu vực đặt câu hỏi liệu cam kết ngoại giao và quân sự được làm mới của Washington có thể chuyển hóa thành sự gắn bó lâu dài hay không. Ông Thomas Daniel cho rằng niềm tin vào vai trò bảo đảm an ninh của Mỹ không còn tuyệt đối như trước. Điều này, theo ông, có thể tạo động lực để các quốc gia ASEAN tự nâng cao năng lực phòng vệ.