Bên trong cửa hàng sari của ông Brij Kishore Agarwal ở khu Old Delhi. Ảnh: CNN
Đám cưới của người Ấn Độ nổi tiếng là phức tạp, đòi hỏi phải thay đổi trang phục nhiều lần trong nhiều ngày. Trước đây, việc một gia đình đến cửa hàng sari của ông Brij Kishore Agarwal, gần chợ Chandni Chowk ở Old Delhi, Ấn Độ, rồi ra về với một gói lớn quần áo và để lại một đống tiền mặt là điều bình thường.
Nỗi lo lắng có kẻ sẽ đột nhập lấy trộm tiền trước khi ông kịp gửi tiền vào ngân hàng đã khiến người chủ cửa hàng hiện đã 79 tuổi này thường thấp thỏm suốt đêm. Nhưng bây giờ, Agarwal đã được ngủ yên giác vì hầu hết khách hàng của ông sử dụng thanh toán điện tử để hoàn tất giao dịch mua hàng.
Ông Agarwal, người đã làm việc ở cửa hàng sari này khoảng 65 năm, cho biết: “Tôi đã thấy đất nước này thay đổi. Chúng tôi rất hiếm khi nhận được thanh toán bằng tiền mặt.”
Đất nước tỷ dân đang loại bỏ tiền mặt
Thanh toán kỹ thuật số, được thực hiện thông qua các hệ thống như Giao diện thanh toán hợp nhất (UPI), cho phép người dùng chuyển tiền ngay lập tức bằng cách quét mã QR, đã trở nên phổ biến trên khắp quốc gia đông dân nhất thế giới, làm thay đổi cuộc sống hàng ngày.
Ở Delhi, những người bán trà thu tiền rupee thông qua các ứng dụng di động và những người lái xe tuk tuk tấp vào lề để mua những chiếc bánh paratha nhồi phô mai nóng hổi và thanh toán qua điện thoại.
Cuộc cách mạng thanh toán điện tử cũng có thể đóng một vai trò quan trọng trong nỗ lực trở thành siêu cường kinh tế của Ấn Độ. Đây là nền kinh tế lớn thứ năm thế giới và Thủ tướng Narendra Modi, người hiện đang tranh cử nhiệm kỳ thứ ba liên tiếp, cho biết ông muốn Ấn Độ được coi là quốc gia phát triển vào năm 2047.
Mặt tiền cửa hàng sari của Brij Kishore Agarwal ở Old Delhi. Ảnh: CNN
Eswar Prasad, Giáo sư kinh tế tại Đại học Cornell, nói với CNN: “Thanh toán kỹ thuật số có khả năng thúc đẩy tăng trưởng của Ấn Độ bằng cách loại bỏ xung đột, tăng hiệu quả và giảm chi phí”. Ông nói thêm: “UPI và quá trình số hóa rộng rãi hơn của nền kinh tế cũng có thể làm tăng tính toàn diện của sự tăng trưởng này”.
Nỗ lực số hóa xã hội của Ấn Độ đã bắt đầu khoảng 15 năm trước, nhưng thanh toán điện tử vẫn chưa bắt kịp xu hướng. Năm 2016, 96% giao dịch ở Ấn Độ vẫn được thực hiện bằng tiền giấy.
Nhưng hai sự kiện năm đó đã thay đổi mọi thứ. Đầu tiên, Tập đoàn thanh toán quốc gia phi lợi nhuận Ấn Độ (NPCI), một sáng kiến của ngân hàng trung ương và hiệp hội ngân hàng, đã ra mắt cơ sở hạ tầng thanh toán UPI.
UPI cho phép người dùng sử dụng điện thoại của họ làm thẻ ghi nợ trực tuyến, chuyển tiền từ gần 600 ngân hàng thành viên và công ty fintech ngay lập tức mà không cần nhập chi tiết ngân hàng hoặc trả phí giao dịch.
Mã QR in trên mái che một cửa hàng khăn tắm trong chợ Sarojini Nagar ở Delhi. Ảnh: CNN
Và cuối năm đó, chính phủ bất ngờ loại bỏ hai tờ tiền lớn chiếm 86% tổng lượng tiền đang lưu hành, với mục tiêu đã nêu là chống tham nhũng. Điều đó đã thúc đẩy sự gia tăng trong việc sử dụng thanh toán điện tử.
Ramesh Kumar, 52 tuổi, chủ cửa hàng khăn tắm ở chợ Sarojini Nagar của Delhi, người bắt đầu chấp nhận thanh toán kỹ thuật số vào năm 2016, cho biết: “Chúng tôi không có lựa chọn nào khác”.
Đại dịch Covid-19 đã thúc đẩy hơn nữa việc áp dụng các giao dịch kỹ thuật số khi mọi người tránh tiếp xúc.
Giờ đây, người Ấn Độ sử dụng UPI để trả tiền cho mọi thứ, từ mua rau cho đến khám bệnh. Theo chính phủ, nhiều giao dịch kỹ thuật số được hoàn thành ở Ấn Độ hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Vào năm 2023, số lượng giao dịch UPI đạt kỷ lục là 100 tỷ.
Nhưng vẫn có một số người "cố thủ" với tiền mặt. Azeez, một người lái xe kéo 34 tuổi ở Old Delhi, nói rằng anh quá sợ mất tiền nên không dám sử dụng thanh toán điện tử.
“Tôi là người thất học, tôi nghèo, tôi chưa bao giờ đến trường, tôi không thể đọc hay viết. Nhỡ tôi nhầm lẫn thì sao”, anh nói.
Azeez là một trong số ít người ở Ấn Độ chỉ nhận thanh toán tiền mặt. Ảnh: CNN
Tuy nhiên, xu hướng không dùng tiền mặt sẽ tiếp tục mạnh mẽ, thúc đẩy hơn nữa số lượng và giá trị của nguồn vốn chảy vào nền kinh tế chính thức. UPI đang hướng tới 2 tỷ giao dịch mỗi ngày vào năm 2030.
Số hóa tiền tệ đóng góp vào tăng trưởng kinh tế của Ấn Độ
Ấn Độ là nền kinh tế lớn tăng trưởng nhanh nhất thế giới và số hóa “đã đóng một vai trò khá quan trọng trong quỹ đạo kinh tế rất thành công mà Ấn Độ đang đi”, Prasad, tác giả cuốn sách “Tương lai của tiền tệ: Cuộc cách mạng kỹ thuật số đang thay đổi tài chính và tiền tệ như thế nào”- cho biết.
Mặc dù rất khó để định lượng tác động của việc áp dụng UPI đối với tổng sản phẩm quốc nội của Ấn Độ, nhưng ở cấp độ vi mô, có thể dễ dàng nhận thấy nó đang tạo ra sự khác biệt như thế nào. Người bán sari Agarwal cho biết điều này đã nâng cao hiệu quả và tính minh bạch cho hoạt động kinh doanh của ông, đồng thời khiến việc nộp thuế trở nên đơn giản hơn.
Kapil Sharma, 42 tuổi, người bán hoa cúng bên ngoài một ngôi chùa ở Old Delhi, nói rằng anh từng kinh doanh thua lỗ vì khách hàng không muốn chờ đổi tiền. Anh bắt đầu sử dụng UPI khoảng một năm trước và nhận thấy doanh số bán hàng tăng lên.
Mặc dù bất bình đẳng vẫn là một vấn đề, Prasad nói rằng số hóa đã “làm cho công dân Ấn Độ, bao gồm cả những người không giàu có lắm, cảm thấy rằng họ được hưởng lợi trong sự tăng trưởng và chuyển đổi kinh tế của Ấn Độ”.
Hiện NPCI đang tập trung vào việc mở rộng ra nước ngoài để giúp công dân làm việc ở nước ngoài gửi tiền về nước dễ dàng hơn hoặc cho phép khách du lịch Ấn Độ thanh toán bằng UPI.
Giáo sư Prasad đánh giá: “Tôi nghĩ chính phủ coi UPI là khuôn mẫu cho phần còn lại của thế giới. Chắc chắn nó sẽ giúp nâng cao vị thế của Ấn Độ trên trường thế giới.”
“Nếu ai đó cho tôi tùy chọn quay lại thanh toán bằng tiền mặt, tôi sẽ chỉ nói rằng tôi không quan tâm. Hãy tìm một chiếc điện thoại, tải những ứng dụng này xuống và sử dụng chúng", ông chủ cửa hàng sari Agarwal nói.