5 con số lý giải vì sao người Pháp tràn xuống đường biểu tình, đập phá

Trong một động thái được đánh giá nhằm xoa dịu cơn giận dữ của người biểu tình, Thủ tướng Pháp Edouard Philippe ngày 4/12 tuyên bố tạm ngừng tăng thuế nhiên liệu theo kế hoạch. Tuy nhiên, rõ ràng sự nhượng bộ này chưa đủ để dẹp đám đông trên đường phố. 

Phong trào “Áo gile vàng” – người tham gia mặc áo phản quang dùng trong trường hợp khẩn cấp – đã biến thành một làn sóng phản đối tập thể về những vấn đề sâu sắc hơn tồn tại trong xã hội Pháp nhiều năm qua: tiêu chuẩn cuộc sống hạ thấp và sức mua suy giảm. Cả hai vấn đề trên đều bị xấu đi trong cuộc khủng hoàng tài chính lâu năm ở châu Âu. 

Dưới đây là 5 con số lý giải nguyên nhân khiến Pháp ngập trong khói lửa và bạo động như hiện nay:

1.700 euro: mức lương trung bình hàng tháng

Tại Pháp, giống như các nước phương Tây khác, tồn tại một khoảng chênh lệch lớn giữa những công dân giàu nhất và nghèo nhất. 20% dân số xếp hàng đầu bảng thu nhập kiếm được nhiều tiền gấp 5 lần 20% dân số đứng cuối bảng. 1% người giàu nhất Pháp nắm giữ 20% tổng tài sản của nền kinh tế. Tuy nhiên, thu nhập trung bình hàng tháng chỉ khoảng 1.700 euro (tương đương 1.930 USD) có nghĩa là một nửa số người lao động Pháp nhận được lương thấp hơn mức này. 

Những người biểu tình “Áo gile vàng” đang phản đối chính phủ vì họ gặp khó khăn để trả tiền thuê nhà, nuôi sống gia đình hay đơn giản chỉ là đủ chi phí sinh hoạt – đáng chú ý nhất là giá nhiên liệu – tăng không ngừng nghỉ trong khi thu nhập hộ gia đình chỉ giậm chân tại chỗ. 

1,8%: Tăng trưởng kinh tế

Pháp là nền kinh tế lớn thứ ba châu Âu sau Anh và Đức cũng như lớn thứ sáu thế giới trước khi điều chỉnh lạm phát. Du khách đến Paris cứ ngỡ rằng sự lộng lẫy của thủ đô này cũng xuất hiện ở các vùng miền khác của Pháp. Thế nhưng, tăng trưởng kinh tế Pháp đã trì trệ gần một thập kỷ qua suốt giai đoạn khủng hoảng nợ ở châu Âu và mới chỉ bắt đầu cải thiện gần đây. 

Chất lượng phục hồi không đồng đều. Phần lớn các công việc lâu dài bị xóa sổ, đặc biệt ở khu vực nông thôn và các khu công nghiệp cũ. Trong khi những công việc mới được tạo ra là những hợp đồng tạm thời bấp bênh.

Tăng trưởng chính là chiếc chìa khóa để cải thiện điều kiện làm việc cho những người biểu tình. Nhưng hiện tăng trưởng đã lắng xuống mức 1,8%/năm, song song với sự sụt giảm của các nước trong khối đồng tiền chung châu Âu khác (Eurozone).

Gần 9%: Thất nghiệp

Tốc độ tăng trưởng chậm lại khiến nỗ lực giải quyết vấn nạn thất nghiệp ở Pháp trở nên khó khăn hơn. Tỷ lệ thất nghiệp tại Pháp xê dịch ở mức 9 - 11% kể từ năm 2009, khi cuộc khủng hoạng nợ tấn công châu Âu. Tình trạng này đã giảm từ 10,1% xuống còn 9,1% khi ông Macron đắc cử. Tuy nhiên, nó vẫn còn cao gấp đôi so với nước Đức. 

Ông Macron cam kết hạ mức thất nghiệp xuống 7% vào kỳ bầu cử tổng thống tiếp theo năm 2022, đồng thời thừa nhận nếu thất bại sẽ có thể thổi bùng lên một ngọn lửa của chủ nghĩa dân túy. Song để đạt được điều đó, nền kinh tế sẽ phải tăng tưởng ít nhất 1,7% mỗi năm trong vòng 4 năm tới – điều này không hoàn toàn chắc chắn đạt được theo nhận định của nhóm nghiên cứu kinh tế “French Economic Observatory”. 

3,2 tỷ euro: Giảm thuế cho người giàu

Là một phần trong kế hoạch kích thích nền kinh tế, Tổng thống Macron đã giảm thuế cho những người giàu có nhất nước Pháp trong năm đầu nắm quyền, trong đó có việc tạo ra một loại thuế thu nhập cá nhân “cào bằng”, người giàu cũng như người nghèo. 

Tuy nhiên, cốt lõi của gói thuế này và cũng chính là điều khiến người dân Pháp phản đối nhất, đã đánh mất một khoản thu lớn áp dụng đối với nhiều tài sản của các hộ gia đình giàu nhất nước Pháp, thay thế nó bằng loại thuế chỉ áp dụng đối với tài sản bất động sản của họ. Rốt cục, năm đó, Pháp chỉ thu được 3,2 tỷ euro (tức 3,6 tỷ USD) tiền thuế. 

Hiệu quả kích thích nền kinh tế chưa được chứng minh, thay vào đó, ông Macron lại bị mang tiếng “thiên vị người giàu” – một trong những lý do khiến người biểu tình “Áo gile vàng” nổi giận.

715 tỷ euro: Lưới an toàn xã hội

Trong khi các cuộc khảo sát cho thấy phong trào “Áo gile vàng” nhận được sự ủng hộ của 3/4 dân số, những câu hỏi đặt ra xoay quanh mức độ khó khăn mà người biểu tình đang thực sự trải qua. 

Pháp bảo vệ công dân với một trong những mạng lưới an toàn xã hội hào phóng nhất trên thế giới. Hơn một phần ba sản lượng kinh tế của nước này dành cho bảo vệ phúc lợi, nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác ở châu Âu.

Năm 2016, Pháp dùng gần 715 tỷ USD cho dịch vụ chăm sóc sức khỏe, trợ cấp gia đình và thất nghiệp cùng với các hình thức phúc lợi khác. Để được hỗ trợ, công nhân Pháp phải đóng những loại thuế cao nhất châu Âu. 

Ngoài việc áp thuế nặng đối với những người thu nhập cao hơn, Pháp cũng đánh thuế giá trị gia tăng 20% với đa số hàng hóa và dịch vụ. Cùng với thuế nhiên liệu, chính phủ của ông Macron vừa cam kết sẽ tạm dừng các biện pháp có thể gây nguy hại cho người nghèo, trong khi những người giàu hầu như không để tâm đến.