Kết quả rà soát cho thấy, phần lớn các công trình hoạt động kém hiệu quả và số hộ sử dụng nước thực tế thấp hơn rất nhiều so với hồ sơ thiết kế khi xây dựng công trình.
Cụ thể, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh Đắk Nông về rà soát, phân loại, kiểm tra hiện trạng các công trình nước sạch nông thôn, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đắk Nông xác định, toàn tỉnh hiện có 262 công trình nước sạch tập trung nông thôn được đầu tư, xây dựng với tổng vốn đầu tư gần 500 tỷ đồng. Thời gian xây dựng từ 2004 đến 2021.
Tổng công suất theo thiết kế của toàn bộ các công trình này gần 20.000 m3/giờ; tổng số hộ đấu nối theo thiết kế hơn 36.000 hộ. Trên thực tế, công suất chỉ 7.900 m3/giờ (chỉ bằng chưa tới 40% so với thiết kế); tổng số hộ đấu nối gần 13.300 hộ, đạt gần 37%.
Hiện, Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên khai thác công trình thủy lợi Đắk Nông được giao quản lý, vận hành nhiều nhất các công trình nước sạch nông thôn với 95 công trình; kế đến là Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn (trực thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đắk Nông) với 11 công trình; các chủ đầu tư (Ban Quản lý dự án và phát triển quỹ đất, Phòng Dân tộc các huyện, thành phố) quản lý 20 công trình; còn lại là UBND các xã, phường, thị trấn quản lý.
Cũng theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Nông, hiện toàn tỉnh có hơn 50 công trình cần được nâng cấp, sửa chữa để cấp nước cho người dân. Mặt khác, toàn tỉnh cũng có 133 (chiếm hơn 50% tổng số) công trình đã ngưng hoạt động, người dân không còn nhu cầu sử dụng nước từ công trình.
Liên quan tới việc sửa chữa, nâng cấp các công trình cấp nước tập trung, tháng 2/2024, Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên khai thác công trình thủy lợi Đắk Nông đã có công văn đề nghị UBND tỉnh Đắk Nông bố trí kinh phí 50 tỷ đồng để sửa chữa, nâng cấp 19 công trình do đơn vị quản lý. Cũng theo công ty này, nhiều công trình có số khách hàng sử dụng thấp (chủ yếu dưới 100 khách hàng, có công trình chỉ có 12 khách hàng) và đơn giá thu tiền nước hiện nay rất thấp (chỉ từ 3.500 - 7.500 đồng/m3), thấp hơn nhiều so với quy định của Bộ Tài chính. Do đó, công ty không có nguồn kinh phí để sửa chữa, nâng cấp công trình để đảm bảo cấp nước an toàn.
Hiện, UBND tỉnh Đắk Nông đang giao Sở Tài chính, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Ban Dân tộc tỉnh Đắk Nông và các đơn vị liên quan trả lời kiến nghị của Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên khai thác công trình thủy lợi Đắk Nông và tham mưu, đề xuất UBND tỉnh phương án xử lý theo quy định.