Ngân hàng thúc đẩy hệ sinh thái số với chiến lược riêng biệt

Tập trung thanh toán số trong dịch vụ công

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, các tổ chức tín dụng (TCTD) tại Việt Nam đang tăng tốc chuyển dịch từ mô hình ngân hàng truyền thống sang các hệ sinh thái số đa dạng, lấy dữ liệu và công nghệ làm trọng tâm để kiến tạo trải nghiệm khách hàng vượt trội.

Tại Tọa đàm "Tăng tốc phát triển hệ sinh thái ngân hàng số" diễn ra mới đây, bà Vũ Thị Thúy Minh, Phó Giám đốc Trung tâm Ngân hàng số Vietcombank cho biết, ngân hàng đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ phát triển hệ sinh thái số hoàn thiện, kết nối toàn diện với khách hàng. Hiện Vietcombank đã thực hiện tích hợp đa kênh và kết nối dữ liệu Quốc gia.

Vietcombank mở rộng liên kết bằng cách tập trung vào thanh toán số trong dịch vụ công (trường học, bệnh viện, bảo hiểm xã hội), hợp tác với các trung gian thanh toán (VNPay), sàn thương mại điện tử và các hãng công nghệ (Google Pay, Apple Pay).

Bà Vũ Thị Thúy Minh cho biết, trong công tác kết nối dữ liệu dân cư, Vetcombank là ngân hàng tiên phong thực hiện Đề án 06, chuẩn hóa và xác thực sinh trắc học cho hơn 14,5 triệu khách hàng, tích hợp Ứng dụng định danh điện tử Quốc gia (VneID) và chữ ký số trong các giao dịch. Về công nghệ, Vietcombank ứng dụng Cloud (Ứng dụng đám mây), Giao diện lập trình ứng dụng mở (Open API) và Big Data (các tập dữ liệu rất lớn) để nâng cấp nền tảng số theo hướng Omni-channel (chiến lược kinh doanh tích hợp và đồng bộ các kênh bán hàng, tiếp thị và dịch vụ khách hàng).

“Là một trong những ngân hàng đi đầu trong xu hướng kết nối với hạ tầng Quốc gia, BIDV đã xác định chiến lược tiên phong kết nối Chính phủ số và thúc đẩy xã hội số. Về mặt kinh doanh, BIDV tập trung xây dựng hệ sinh thái tín dụng bán lẻ khép kín (end-to-end) trên nền tảng BIDV Home, kết nối API với các đối tác bất động sản, ô tô và chuỗi cung ứng để tự động hóa quy trình từ chào bán đến giải ngân”, ông Hoàng Minh Tú, Phó Giám đốc Ban Phát triển sản phẩm bán lẻ BIDV cho biết.

Thiên về chiều sâu công nghệ và dữ liệu, Techcombank đang thực hiện chiến lược "Chuyển đổi nhận thức" (Cognitive Transformation). Theo ông Trần Đình Khiêm, Giám đốc Ngân hàng số bán lẻ Techcombank, ngân hàng này đang tập trung xây dựng "Data Brain" xử lý tới 8 tỷ điểm dữ liệu mỗi ngày để siêu cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng.

Hệ sinh thái của Techcombank được tích hợp theo mô hình "all-in-one" với WINLife (thanh toán một chạm T-Pay), nền tảng đầu tư TCInvest và bảo hiểm. Với khách hàng doanh nghiệp, Techcombank kết nối sâu với các hệ thống Quốc gia (Thuế, Hải quan, Đấu thầu) và đối tác lớn (MISA, EVN).

Đặc biệt, Techcombank chú trọng yếu tố bền vững (ESG) khi ra mắt thẻ EcoCard giúp khách hàng theo dõi dấu chân carbon và tích hợp tính năng bù đắp khí thải.

Bà Ngô Lan Anh, Giám đốc Tuân Thủ, Ứng xử Kinh doanh và Phòng chống Tội phạm Tài chính, Ngân hàng Standard Chartered Việt Nam chia sẻ, Standard Chartered Việt Nam lại nhấn mạnh vai trò của "Tuân thủ" như một đối tác chiến lược trong hệ sinh thái số. 

Theo đó, ngân hàng ứng dụng mạnh mẽ RegTech (công nghệ tuân thủ), AI và Blockchain để giám sát giao dịch thời gian thực và phát hiện gian lận, đồng thời, xây dựng khung quản trị "AI có trách nhiệm" (Responsible AI) để kiểm soát rủi ro đạo đức và bảo vệ dữ liệu người dùng.

Cần hành lang pháp lý đồng bộ về chia sẻ dữ liệu, định danh điện tử

Để đẩy nhanh quá trình phát triển hệ sinh thái ngân hàng số, một số TCTD cũng đã chia sẻ những vướng mắc khi triển khai; đồng thời mong mỏi có một hành lang pháp lý đồng bộ về chia sẻ dữ liệu, định danh điện tử và cơ chế thử nghiệm cởi mở hơn từ phía cơ quan quản lý.

Dẫn chứng kinh nghiệm từ Hàn Quốc, đại diện BIDV, ông Hoàng Minh Tú đã chỉ ra vai trò dẫn dắt của Chính phủ là yếu tố then chốt trong việc xây dựng và vận hành các nền tảng dùng chung (như Cổng dữ liệu - Mydata, hạ tầng ký số là PKI) để tránh lãng phí nguồn lực xã hội cũng như chuẩn hóa các tiêu chuẩn kỹ thuật (API, dữ liệu) để các bên dễ dàng kết nối. Phía Hàn Quốc cũng thành lập các Tổ chức chuyên trách như Trung tâm hỗ trợ Mydata để quản lý vận hành, giải quyết tranh chấp và hỗ trợ khách hàng.

Từ thực tế đó, BIDV đề xuất Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đóng vai trò dẫn dắt, xây dựng cơ chế thí điểm và ban hành tiêu chuẩn chung cho Open Banking, tránh tình trạng kết nối rời rạc. Ngân hàng này cũng kiến nghị xây dựng nền tảng Open Banking dùng chung (tương tự mô hình NAPAS) và NHNN làm đầu mối chia sẻ dữ liệu ngành thông qua Trung tâm Dữ liệu Quốc gia. Đồng thời, BIDV mong muốn sớm sửa đổi quy định về cho vay phương tiện điện tử để tách bạch với quy trình truyền thống.

Đại diện Vietcombank kiến nghị: Chính phủ hoàn thiện khung pháp lý cho "Dữ liệu mở" (Open Data). Đặc biệt, Vietcombank đề xuất cho phép các Ngân hàng TMCP vốn Nhà nước được chủ động đầu tư, thành lập công ty Fintech và công ty công nghệ để bắt kịp tốc độ đổi mới sáng tạo. Ngoài ra, việc mở rộng cơ chế thử nghiệm (Sandbox) cho các công nghệ mới như Blockchain, tài sản số cũng được ngân hàng này nhấn mạnh.

Đại diện cơ quan quản lý, ông Hoàng Minh Tiến, Trưởng phòng Quản lý chính sách và Chuyển đổi số, Cục Công nghệ Thông tin khẳng định: Chiến lược chuyển đổi số, NHNN xác định nhiệm vụ trọng tâm là nghiên cứu, xử lý kịp thời các vấn đề mới phát sinh để hỗ trợ các TCTD.

Trong đó, về việc triển khai chiến lược chuyển đổi số Quốc gia theo Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, NHNN đã thành lập Phòng Quản lý chính sách và Chuyển đổi số. Đơn vị này tập trung xử lý các vấn đề liên quan đến chính sách về công nghệ thông tin, an toàn thông tin và chuyển đổi số; đồng thời là đầu mối tiếp nhận phản ánh, khó khăn từ các đơn vị để tham mưu hoàn thiện hành lang pháp lý.

Song song với đó, NHNN tập trung xây dựng và ban hành bộ tiêu chuẩn dữ liệu, tiêu chuẩn kỹ thuật ngành Ngân hàng, phục vụ việc kết nối, chia sẻ dữ liệu trong nội bộ ngành và giữa ngành Ngân hàng với các ngành khác. Chiến lược cũng yêu cầu các đơn vị đẩy mạnh đầu tư, hoàn thiện hạ tầng số để đảm bảo nền tảng phục vụ mục tiêu chuyển đổi số toàn ngành.

Về kế hoạch thúc đẩy Open Banking tại Việt Nam, đại diện Cục Công nghệ Thông tin cho biết, NHNN ban hành Thông tư 64/2024/TT-NHNN. Đây là bộ tiêu chuẩn kỹ thuật đầu tiên giúp các ngân hàng chia sẻ dữ liệu thông qua kiến trúc API thống nhất. Thời gian tới, Cục Công nghệ thông tin sẽ tiếp tục nghiên cứu để tham mưu NHNN ban hành thêm các chính sách liên quan đến Open Banking với trọng tâm là khai thác các nguồn dữ liệu lớn, dữ liệu đặc thù mà các ngân hàng đang quản lý nhằm phục vụ xây dựng hệ sinh thái dịch vụ số.

Ông Đỗ Việt Hùng, Thành viên Ủy ban Chính sách Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, Thành viên Hội đồng quản trị Vietcombank: 

Nhìn về phía trước, có thể thấy hệ sinh thái ngân hàng số Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới, nơi dữ liệu trở thành tài sản cốt lõi. Kết nối mở qua API và chuẩn dữ liệu chung sẽ quyết định mức độ liên thông của hệ thống; còn an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân sẽ là nền tảng của niềm tin và tài chính toàn diện, đúng với tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau”.