Ảnh minh họa: discerningparenting.com
Theo kết quả đăng trên tạp chí y khoa JAMA Pediatrics, những đứa trẻ duy trì kiểu ăn uống “né tránh” hoặc “hạn chế” liên tục từ 3 đến 8 tuổi có nguy cơ mắc các rối loạn thần kinh cao hơn rõ rệt so với bạn bè đồng trang lứa.
Cụ thể, dữ liệu cho thấy tỷ lệ chẩn đoán tự kỷ ở nhóm trẻ kén ăn kéo dài lên tới 5,5%, cao hơn gấp ba lần so với mức 1,7% ở nhóm trẻ ăn uống bình thường. Tương tự, tỷ lệ mắc Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) ở nhóm này cũng ở mức gần 9,5%, trong khi con số này ở nhóm còn lại chỉ khoảng 5,3%. Ngoài ra, trẻ thuộc nhóm này cũng có điểm số thấp hơn trong các bài kiểm tra về phát triển ngôn ngữ, vận động và kỹ năng xã hội, đồng thời thể hiện hành vi kém hòa đồng hơn khi bước vào độ tuổi 14.
Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh sự khác biệt giữa thói quen "kén ăn" thông thường – vốn hay gặp ở trẻ nhỏ khi từ chối món mới – với tình trạng lâm sàng nghiêm trọng hơn gọi là Rối loạn thu nạp thực phẩm né tránh/hạn chế (ARFID). Trẻ mắc hội chứng này thường thiếu hứng thú với việc ăn, quá nhạy cảm với mùi vị, kết cấu thức ăn hoặc sợ bị nghẹn, dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng và chậm lớn. Trong số hơn 35.000 trẻ em được phân tích, có khoảng 6% gặp tình trạng này một cách bền vững suốt thời thơ ấu, và gần 1/4 trong số đó gặp vấn đề về giảm cân hoặc chậm phát triển thể chất.
Phân tích sâu hơn về mặt sinh học, nhóm nghiên cứu nhận thấy yếu tố di truyền đóng vai trò giải thích từ 8% đến 16% sự khác biệt trong hành vi ăn uống này. Đáng lưu ý, bộ gen gây ra tình trạng kén ăn có sự trùng lặp với các gen liên quan đến sức khỏe tâm thần, khả năng nhận thức và cả các bệnh lý tiêu hóa như viêm ruột hay bệnh celiac. Điều này cho thấy hành vi ăn uống là một phần của bức tranh sinh học và phát triển rộng lớn hơn nhiều so với quan niệm trước đây.
Từ những phát hiện trên, các chuyên gia khuyến cáo phụ huynh cần quan tâm đúng mức nếu thấy con mình có biểu hiện né tránh ăn uống kéo dài qua nhiều năm. Hành vi này không hoạt động riêng lẻ mà thường đi kèm với các thách thức khác về sức khỏe và thần kinh. Việc nhận biết sớm sẽ giúp gia đình có sự hỗ trợ kiên nhẫn và can thiệp y tế kịp thời để đảm bảo sự phát triển toàn diện cho trẻ.