Tỉnh kiên quyết xử lý những trường hợp vi phạm; tăng cường quản lý đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp; thường xuyên giám sát, kiểm tra, đôn đốc các đơn vị được giao, cho thuê đất, thực hiện đúng quy định của pháp luật về đất đai; Nâng cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, cơ quan chức năng khi để xảy ra vi phạm về đất đai.
Qua công tác thanh tra, kiểm tra, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Giang phát hiện 5 tổ chức trên địa bàn các huyện Bắc Mê, Bắc Quang, Yên Minh, Hoàng Su Phì vi phạm pháp luật về đất đai. Đó là Hợp tác xã Thương mại dịch vụ và chế biến nông lâm sản huyện Hoàng Su Phì; Công ty Trách nhiệm Hữu hạn Ngọc Quế Lâm; Công ty Cổ phần Phát triển Xín Mần; Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại Thái Hoàng và Doanh nghiệp tư nhân Hữu nghị.
Các tổ chức này đã được Nhà nước giao, cho thuê đất để triển khai dự án trên địa bàn các huyện Bắc Mê, Bắc Quang, Yên Minh và Hoàng Su Phì. Theo ông Hoàng Văn Nhu, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Giang: Nhìn chung, 5 đơn vị được thanh tra đã thực hiện đầy đủ các thủ tục pháp lý như ký hợp đồng thuê đất, nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất hoặc thực hiện các thủ tục để được miễn, giảm tiền thuê đất theo quy định.
Song tồn tại lớn nhất là các tổ chức được giao đất, thuê đất không chấp hành nghiêm quy định của pháp luật, lấn chiếm đất đai, chưa đưa đất vào sử dụng quá 12 tháng hoặc chậm tiến độ sử dụng 24 tháng kể từ ngày được bàn giao ngoài thực địa. Sử dụng không đúng mục đích, ranh giới được giao cho thuê. Sử dụng đất, thực hiện giao dịch về quyền sử dụng đất nhưng không đăng ký với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Việc lập hồ sơ và thực hiện trình tự, thủ tục xác nhận bổ sung tài sản gắn liền với đất vào Giấy chứng nhận không đúng hiện trạng.
Ông Phạm Văn Dục, Chánh Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Giang cho biết: Qua quá trình thanh tra thực tế tại 5 tổ chức trên cho thấy, 5 tổ chức đều vi phạm lĩnh vực quản lý, sử dụng đất. Điển hình như: Hợp tác xã Thương mại dịch vụ và chế biến nông lâm sản huyện Hoàng Su Phì được UBND tỉnh Hà Giang ra quyết định cho thuê 1.812 m2 đất tại thôn Tân Tiến 2, xã Tân Tiến, huyện Hoàng Su Phì với thời hạn 50 năm để xây dựng trụ sở làm việc. Tuy nhiên, trên thực tế Hợp tác xã đã không sử dụng hết phần diện tích Nhà nước giao, cho thuê, nhưng lại lấn chiếm ra ngoài ranh giới hơn 598 m2.
Với Công ty Trách nhiệm Hữu hạn Ngọc Quế Lâm, qua thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Giang đã phát hiện tổ chức này sai phạm: Năm 2004, Công ty được UBND tỉnh Hà Giang cho thuê 247,5 m2 đất với mục đích sản xuất kinh doanh, thời hạn thuê 50 năm tại thị trấn Yên Phú, huyện Bắc Mê. Năm 2011, Sở Tài nguyên và Môi trường đã đi kiểm tra và phát hiện Công ty sử dụng đất không đúng mục đích, trên diện tích được Nhà nước giao, công ty đã cho các hộ gia đình, cá nhân thuê lại, dùng làm đất ở, đồng thời lấn chiếm 47,2 m2. Đến năm 2015, khi Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Giang tiến hành kiểm tra, vẫn phát hiện sử dụng đất không đúng mục đích, công ty cam kết trong quý II.2016 sẽ đưa văn phòng vào hoạt động trên diện tích đất được Nhà nước cho thuê. Tuy nhiên, trong đợt thanh tra mới đây, Công ty đã xây một dãy nhà cấp 4 gồm 5 gian, một gian sử dụng làm văn phòng, 4 gian còn lại cho 4 gia đình, cá nhân thuê để sử dụng vào mục đích đất ở, nhưng không có hợp đồng...
Chỉ tính riêng từ năm 2011 đến nay, Công ty Trách nhiệm Hữu hạn Ngọc Quế Lâm đã sử dụng đất không đúng mục đích được Nhà nước cho thuê, bị xử phạt nhưng vẫn tái phạm. Từ những tình tiết tăng nặng, đoàn thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Giang đã lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính Công ty 10 triệu đồng.
Từ kết quả thanh tra trên, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Giang đã kiến nghị UBND tỉnh Hà Giang thu hồi diện tích 294,7 m2 đất cơ sở sản xuất kinh doanh của Công ty Trách nhiệm Hữu hạn Ngọc Quế Lâm; thu hồi trên 465 ha đất rừng sản xuất của Doanh nghiệp tư nhân Hữu Nghị được UBND tỉnh Hà Giang cho thuê tại xã Ngọc Long, huyện Yên Minh. Đồng thời ra hạn sử dụng đất cho 3 đơn vị: Doanh nghiệp tư nhân Hữu Nghị, Công ty Cổ phần Xây dựng và thương mại Thái Hoàng, Hợp tác xã thương mại dịch vụ và chế biến nông lâm sản Hoàng Su Phì. Cả 3 đơn vị trong vòng 24 tháng phải đưa đất vào sử dụng đúng mục đích, có hiệu quả đã được UBND tỉnh giao cho thuê.