Khi các trận đấu của World Cup bắt đầu ít đi thì tại Thành phố Hồ Chí Minh, người có máu mê cờ bạc đến tiệm cầm đồ nhiều hơn, vì vậy nhiều tiệm phải thuê thêm kho để chứa đồ cầm cố, mở cửa suốt đêm để những con bạc khát nước mang tài sản đến “nộp mạng”. Tuy nhiên, cầm đồ chỉ là phần nổi của tảng băng bởi khi dân cá độ không còn thứ gì để cầm cố thì giới cho vay nặng lãi bắt đầu “làm thịt”. Phóng viên Thông tấn xã Việt Nam đã tìm hiểu thực tế về hoạt động cho vay nặng lãi tại địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh thời gian gần đây.
Lãi suất trên trời
Lê Văn Hải (còn gọi là Tèo, một người không có nghề nghiệp ổn định tại quận Bình Thạnh) phân tích: “World cup này, "kèo trên" làm dân cá độ thua liểng xiểng. Cái gì cầm được đã cầm hết rồi, hết đồ cầm thì mới tìm cách vay "nóng" để kiếm kèo khác gỡ lại”. Tèo cho biết, thông thường một khoản vay được công chứng có mức lãi suất dao động từ 2-5%/tháng và thường được thực hiện bởi các công ty tài chính. Tương tự, mức lãi suất này cũng được áp dụng cho các cửa hàng cầm đồ. Tuy nhiên, mức lãi suất như vậy có khi với dân cho vay nặng lãi chỉ được tính bằng… vài ngày hoặc một tuần. Điểm khác biệt là khoản cho vay của công ty tài chính và cửa hàng cầm đồ dựa vào số tài sản của người vay, trong khi đó cửa hàng cầm đồ lại nhận cầm bất cứ món đồ nào, miễn là được giá.
Theo tìm hiểu của phóng viên, do không cần bất kỳ vật thế chấp nào nên giới cho vay nặng lãi cũng áp dụng những cách tính lãi hà khắc hơn nhiều. Ví dụ, muốn vay một khoản tiền một triệu đồng thì điều kiện bắt buộc là mỗi ngày người vay phải trả 10.000 đồng tiền lãi và trả ngay khi nhận tiền. Khi khoản vay ấy kết thúc sau một tuần thì cả vốn lẫn lãi phải trả cho chủ nợ là 1.070.000 đồng và mức lãi suất cho một tuần (70.000 đồng). Nếu không tinh ý, người vay có thể nhầm là khoản lãi vay chỉ tương đương với 7% nhưng thực sự nó cao hơn bởi số tiền thực nhận chỉ là 990.000 đồng thay vì 1.000.000 đồng như thỏa thuận. Với lãi suất cắt cổ này, những người cho vay nặng lãi có thể thu về một số tiền lớn chỉ sau một thời gian ngắn.
Một hình thức khác “nhẹ nhàng hơn” được dân chuyên cho vay nặng lãi chia sẻ là, chủ vay sẽ cho con nợ vay với mức lãi suất 20% trong ba tháng. Nhưng thực chất con số 20% ấy đã bị chủ nợ giữ lại ngay khi giấy tờ vừa ký. Ví dụ người vay 100 triệu đồng nhưng thực chất chỉ cầm được 80 triệu đồng và hết hạn thì phải trả đúng 100 triệu đồng. Như vậy, chủ vay sẽ thu về món lợi 40 triệu đồng từ 80 triệu đồng cho vay ban đầu chỉ sau 3 tháng.
Theo "luật" giang hồ
Theo phân tích của Tèo, dân cho vay nặng lãi có một nguyên tắc rất cơ bản: “Chỉ cần biết người vay là ai”. Con nợ sẽ không thể trốn được bởi giới cho vay nặng lãi biết được họ làm gì, ở đâu, người nhà là ai và có khả năng trả nợ hay không.
Tèo nói: "Ví dụ em bảo lãnh cho anh vay 30 triệu ngay lập tức để “xuống xác” trận Argentina - Thụy Sĩ thì chủ (người cho vay lãi-PV) chỉ cần biết em, không cần biết anh là ai. Em cũng vậy, em chỉ cần biết anh là người vay của em. Anh mà xù thì em xử anh trước rồi kiếm tiền trả cho chủ nếu không chủ sẽ xử em. Mà từ trước tới giờ hiếm người xù được lắm…”. Tiền lãi Tèo vẫn cứ thu đều cho chủ nếu người vay chưa có đủ tiền trả tiền gốc. Cũng có khi Tèo trả trước cho chủ một khoản hay thậm chí là nguyên cả tiền gốc cho chủ lớn để trở thành chủ nhỏ để “ôm nợ” của khách vay hưởng phần lãi suất cao ngất ngưởng kia.
Tiếp xúc một người đàn ông tên Nguyễn Văn Tiền, có biệt danh “anh Bự” khá có tiếng chuyên môi giới cho vay ở quận 11, phóng viên được biết thêm những cách thức khiến người vay không dám xù nợ. Theo “anh Bự”, khi đã chấp nhận mức lãi cao để có tiền ngay chơi cá độ thì cũng phải dám chấp nhận hậu quả nếu thua độ. “Người nào nộp tiền lãi chậm phải cảnh cáo liền. Nộp chậm thì quy tiền lãi vô tiền gốc để tính tiếp họ mới sợ. Hết khả năng trả thì cũng chưa xử ngay mà làm gia đình đó loạn lên, có giấy tờ nhà đất thì giữ giấy tờ nhà đất hoặc kiếm mối khác mà vay nóng để trả số tiền ban đầu” - "anh Bự" nói.
“Anh Bự” còn tiết lộ thêm, vì “thương người” nên người này thỉnh thoảng cũng "giúp" một số người vay không có khả năng trả nợ bằng cách cho vay với mức lãi suất thấp hơn, “chỉ khoảng 10% lãi suất/tháng” thay vì mức cao như các chủ vay(!).
Qua tìm hiểu thực tế, phóng viên còn biết thêm nhiều chuyện rùng mình quanh giới cho vay nặng lãi. Những người vay không có khả năng trả nợ có thể nhận một trận đòn thù đủ nặng để nhớ “luật”. Nặng hơn thì phải mất “một cái gì đó trên cơ thể” hoặc vài vết sẹo đủ sâu để không quên ngày trả nợ. Hầu hết các chủ cho vay đều có những đàn em “số má” từng vào tù ra tội hoặc nghiện hút để làm việc này. Nếu người vay cố tình trốn nợ thì khả năng cao nhất là mất mạng để cho những con nợ khác “nhìn đó làm gương”.
Vụ việc gần đây nhất tại Thành phố Hồ Chí Minh là cuộc cá độ 155 triệu đồng giữa ông N.Q.P (ngụ tại quận Bình Tân) và một người đàn ông tên B dưới sự chứng kiến của Nguyễn Sơn Thạch (ngụ tại quận Tân Phú). Ông N.Q.P đã thua và trả trước 70 triệu đồng, sau đó lánh mặt không trả số tiền còn lại. Thạch đã lên kế hoạch cùng 3 đồng phạm bắt giữ ông N.Q.P và yêu cầu gia đình ông này phải giao ra 100 triệu đồng nếu không muốn “nhặt xác” người thân về. Khi công an quận Tân Phú phá được vụ án, giải cứu con tin thì mới biết thêm chính Thạch phải đi vay nặng lãi để trả phần tiền cá độ mà ông N.Q.P xù nợ. Rất may là lực lượng chức năng đã kịp thời cứu ông N.Q.P không bị “xử” nhưng đây cũng là bài học cảnh tỉnh những “con thiêu thân” say mê cá độ để dính đến những kẻ cho vay nóng nhưng lạnh máu.
Trung Ngôn