10 năm nay, cụ Đinh Thị Liên (89 tuổi, thôn Cây Gia, xã Xuân Hóa, huyện Minh Hóa, Quảng Bình) là mẹ của liệt sĩ Đinh Biện (hy sinh năm 1968), nhiều lần lên xã, lên huyện, đến tòa đòi lại mảnh đất đã được cấp Giấy quyền sử dụng đất bấy lâu để trồng rừng nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết.
Gia đình cụ Đinh Thị Liên là gia đình có công với cách mạng, cả cụ ông và cụ bà đều được trao tặng Huy chương trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cứu nước.
Cụ Liên cho biết, cách đây hơn 10 năm, khi thực hiện chính sách giao đất trồng rừng, phủ xanh đồi trọc của nhà nước, gia đình cụ đã xung phong nhận đất để trồng rừng nhằm phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo. Gia đình được giao đất và UBND xã Xuân Hóa đã thành lập tổ công tác cùng cán bộ lâm trường huyện Minh Hóa đến thực địa tại đồi Chôông Kè phóng tuyến, cắm mốc, giao đất cho gia đình cụ và 6 hộ khác để phát bụi bờ, cuốc hố trồng cây lâm nghiệp, phủ kín đồi trọc.
Đến ngày 11/7/1999, UBND huyện Minh Hóa đã có quyết định và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho cụ Đinh Khánh (chồng của cụ Đinh Thị Liên) với tổng diện tích 21.400m2, trong đó đất trồng rừng là 2.200m2 và đất khoanh nuôi bảo vệ 19.200m2.
Sau khi nhận được đất, hai vợ chồng già cặm cụi, dồn hết sức lực để phát rẫy và cuốc hố được hơn 2/3 phần diện tích đất trồng rừng. Cũng trong thời gian đó, nhiều đoàn cán bộ và địa chính xã đã đi đo đạc lại nhiều lần trên phần đất của gia đình. Lúc đó, gia đình cụ nghĩ rằng người ta đi đo đạc lại cho các chủ hộ nhận đất.
Tuy nhiên, đến ngày đi nhận cây để trồng thì gia đình cụ không được nhận cây với lý do, gia đình không có đất để trồng. Điều đáng nói là phần đất của gia đình cụ và con gái (cũng được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất riêng biệt) lại bị hai ông Đinh Minh Sòng và Đinh Triêm (anh, em rể của ông Đinh Thanh Sơn, cán bộ địa chính xã) ngang nhiên trồng cây lên.
Bức xúc trước sự việc trên, gia đình đã viết đơn và trực tiếp đến UBND xã Xuân Hóa yêu cầu làm rõ thì lãnh đạo xã biện minh rằng: UBND huyện làm sai nên xã làm lại và phần đất của gia đình cụ Liên nằm trong lô đất của con gái là Đinh Thị Hoa, với diện tích chung là 4.400m2. Tuy nhiên, phần đất của con gái cụ Liên đang sử dụng còn thiếu so với Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là 18.000m2. Do vậy gia đình cụ không chấp nhận với lý giải của UBND xã Xuân Hóa đưa ra vì cụ Liên và bà Hoa là mẹ con nhưng lại có hai hộ khẩu tách biệt và cả hai đều có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất riêng biệt.
Không thể ngồi chờ, trong lúc đất không có để canh tác, năm 2003, gia đình cụ Liên bắt đầu hành trình đi tìm câu trả lời xác đáng. Cụ Liên cho biết: Ngày cụ ông còn sống, một tháng hai vợ chồng cụ phải lên xã, xuống huyện không biết bao nhiêu lần để hỏi thì nhận được câu trả lời rằng đất đã được cấp và có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất rồi nên vấn đề kiện tụng, tranh chấp thì chỉ có tòa mới giải quyết được. Năm 2005, sau khi cụ ông qua đời, cụ Liên vẫn tiếp tục đi tìm công lý. Đến năm 2009, do tuổi cao, sức yếu, cụ Liên đã ủy quyền cho con dâu là bà Đinh Thị Tòng tập hợp hồ sơ để kiện đòi đất.
Bà Tòng cho biết: Sau rất nhiều lần đi tìm công lý, năm 2009 gia đình mới hoàn thành tất cả thủ tục, hồ sơ đến nộp cho Tòa án nhân dân huyện Minh Hóa để kiện đòi đất từ hai ông Đinh Minh Sòng và Đinh Triêm (trú tại thôn Cây Gia, xã Xuân Hóa, huyện Minh Hóa) là những người đang trồng cây và sử dụng diện tích đất của gia đình cụ Liên. Hồ sơ nộp xong nhưng đợi mãi không thấy tòa xét xử, gia đình đã lên hỏi nhưng chỉ nhận được câu trả lời từ phía tòa án rằng “sẽ giải quyết”. Một năm, hai năm rồi 5 năm trôi qua, khi cụ Liên sắp bước qua tuổi 90, mà “quý tòa” vẫn không giải quyết, cũng không có câu trả lời bằng văn bản.
Trước sự việc trên, chúng tôi đã có cuộc làm việc với đại điện lãnh đạo UBND xã Xuân Hóa, tuy nhiên câu trả lời của chính quyền địa phương vẫn vòng vò và thờ ơ. Tuy sự việc đã xảy ra khá lâu nhưng xã vẫn để mặc cho gia đình cụ Liên tự đi đòi kiện.
Làm việc với Tòa án nhân dân huyện Minh Hóa, khi chúng tôi thắc mắc trước thông tin gia đình mẹ liệt sĩ Đinh Thị Liên đã nộp đơn khiếu kiện 5 năm mà chưa được giải quyết thì ông Cao Thanh Bình, Chánh án Tòa án nhân huyện Minh Hóa thừa nhận sự chậm trễ trong việc tổ chức xét xử và đổ thừa sang việc tòa thiếu nhân lực.
Ông Bình cho biết: Trường hợp của cụ bà Đinh Thị Liên, đã nhận hồ sơ cách đây 5 năm nhưng do tòa án huyện chỉ có 2 thẩm phán mà một người đã luân chuyển đi tỉnh khác nên việc xét xử chậm trễ. Ông Bình còn cho biết thêm, hiện tại hồ sơ của gia đình cụ Liên không biết nằm ở đâu và sẽ tìm lại để giải quyết.
Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng huyện Minh Hóa cần sớm xem xét, giải quyết thỏa đáng vụ việc liên quan đến quyền sử dụng đất của gia đình mẹ liệt sĩ Đinh Thị Liên.
Nguyễn Đức Thọ