Tại Donbass, giao tranh vẫn tiếp diễn ác liệt. Giờ đây có vẻ như cuộc khủng hoảng này không có đường lui?Trong xung đột, những thay đổi về mặt vật lý thường xảy ra một cách nhanh chóng: một con đường bị chặn lại, một tòa nhà bị san phẳng. Trong khi đó, những thay đổi về mặt tinh thần lại diễn ra chậm và không đáng kể. Cuộc khủng hoảng Ukraine đã diễn ra trong một thời gian dài để đủ được coi là một cuộc chiến tranh và rất có thể là một cuộc chiến kéo dài. "Quá nhiều máu đã đổ để nói về hòa bình", Dushman, một lãnh đạo cấp cao của lực lượng ly khai ở Donetsk nói. Mùa xuân năm ngoái, ông này đã nói về việc làm thế nào để giữ cho Ukraine được thống nhất và tự nhận mình là người Ukraine. Nhưng lần này, ông Dushman nói: “ Chúng tôi đã bắt được 9 người (binh sĩ Ukraine) ngày hôm qua”.
Như vậy, 9 tháng nổ ra xung đột với khoảng 5.000 người tử vong đã chỉ thúc đẩy sự lây lan của lòng hoài nghi và thù hận. Một đoạn video tuyên truyền của lực lượng ly khai gần đây cho thấy một chỉ huy gọi là "Givi", đã buộc những binh sĩ Ukraine phải ăn phù hiệu của họ. Về phần mình các nhà chức trách Kiev đã làm quá ít để xua tan những nhận thức, vốn đang phổ biến trong nhiều dân thương ở khu vực mà quân ly khai kiểm soát, rằng họ muốn "tiêu diệt người dân Donbass". Một loạt những quy định mới về việc cấm vượt qua biên giới thực tế dường như mang tính trừng phạt hơn là bảo vệ. Đoàn xe chở hàng cứu trợ nhân đạo, bao gồm cả y tế, tới Donetsk và Luhansk đã bị chặn bởi các tiểu đoàn Ukraine, khiến Tổ chức Ân xá Quốc tế phải lên án.
Cuộc giao tranh ngày càng ác liệt dọc toàn bộ chiến tuyến. |
Căng thẳng tại miền Đông Ukraine gia tăng ngay sau cuộc đàm phán tại Minsk (Belarus) kết thúc ngày 28/1 mà không đạt kết quả cụ thể nào, hai bên đã cáo buộc lẫn nhau về tình trạng leo thang căng thẳng và phá vỡ tiến trình hòa bình.
Một "sự quan ngại sâu sắc” đó là Tổng thống Mỹ Obama đã hứa sẽ xem xét tất cả các biện pháp "trừ đối đầu quân sự". Biện pháp trừng phạt mới dường như là có khả năng, mặc dù Mỹ sẽ phải thuyết phục một Liên minh châu Âu vốn có nhiều sự chia rẽ và đang do dự. Các quan chức Ukraine đã bắt đầu vận động để loại Nga khỏi hệ thống ngân hàng SWIFT. Nhưng chủ tịch của một ngân hàng quốc doanh Nga cảnh báo rằng một động thái như vậy sẽ đẩy Moskva và phương Tây đến bên bờ vực của chiến tranh: "Ngày hôm sau, các đại sứ của Nga và Mỹ sẽ phải rời khỏi hai thủ đô".
Một binh sĩ thuộc lực lượng ly khai tại Donetsk dự đoán, xung đột sẽ kéo dài đến năm 2018. |
Tổng thống Obama cũng có thể có một sự lựa chọn nữa: bắt đầu cung cấp vũ khí cho Ukraine. Nhiều nhà bình luận người Mỹ, trong đó có các đại sứ mới sang Nga và Ukraine, cho rằng cung cấp vũ khí sẽ tăng cường sức mạnh cho Ukraine và tăng những tổn thất vì sự “gây hấn” của Nga. Nhưng những vũ khí này có thể khiến tình hình trở nên căng thẳng hơn. Báo Spiegel online của Đức số ra ngày 2/2 nhận định, nếu Tổng thống Obama thực hiện kế hoạch trên, cuộc khủng hoảng tại Ukraine có nguy cơ sẽ leo thang lên một mức độ mới, đồng thời khôi phục tư duy chạy đua vũ trang thời Chiến tranh Lạnh. Báo trên nhấn mạnh Châu Âu không thể cho phép làm gián đoạn những nỗ lực đạt giải pháp chính trị cho cuộc xung đột này.
Trong khi đó, Tổng thống Nga Putin đã ví quân đội của Ukraine là một "quân đoàn nước ngoài của NATO" chiến đấu cho lợi ích của phương Tây; hình ảnh về các loại vũ khí của Mỹ được bốc dỡ tại Kiev là bằng chứng. Sergei Karaganov, cố vấn của Điện Kremlin và là một trưởng khoa tại Đại học Kinh tế Moskva, lập luận rằng sự sống còn không chỉ của chế độ cầm quyền, mà của chính người Nga, đang bị đe dọa.
Ở Ukraine, Thỏa thuận hoà bình Minsk trông giống như một ảo ảnh. Không còn câu hỏi đặt ra là liệu cuộc chiến sẽ tiếp tục, mà là nó sẽ kéo dài bao lâu? "Sống là để chiến đấu”, Andriy Biletsky, một chỉ huy của tiểu đoàn Azov của Ukraine tại Mariupol nói. Trong khi đó, một binh sĩ thuộc lực lượng ly khai tại Donetsk dự đoán, xung đột sẽ kéo dài đến năm 2018. Khi được hỏi liệu có sẵn sàng cho điều này, ông Dushman trả lời: "Chúng tôi không có sự lựa chọn. Chúng tôi không có lối thoát".
Công Thuận (Tổng hợp)