Trung Quốc có 'nhận lời' Tổng thống Trump điều tra ông Biden?

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 3/10 đã bất ngờ kêu gọi Trung Quốc tiến hành cuộc điều tra nhằm vào đối thủ chính trị của ông, cựu Phó Tổng thống Joe Biden.

Trước đó, ông Trump đã thúc giục Tổng thống Ukraine Zelenskiy tiến hành điều tra về những nghi vấn cho rằng ông Joe Biden can thiệp vào cuộc điều tra ở Kiev nhằm bảo vệ con trai ông là Hunter Biden, khi đó đang là thành viên hội đồng quản trị công ty khí đốt tư nhân lớn nhất Ukraine, Burisma. Cuộc điện thoại trao đổi giữa ông Trump và người đồng cấp Zelenskiy cùng với lời tố giác của một nhân viên tình báo đã trở thành một căn cứ chính để phe Dân chủ tại Hạ viện quyết định mở cuộc điều tra luận tội nhằm vào ông chủ Nhà Trắng. 

Tuy nhiên, trong lúc đang đối mặt với cuộc điều tra luận tội vì cáo buộc gây áp lực buộc Ukraine điều tra ông Joe Biden, Tổng thống Mỹ đã tiếp tục kêu gọi Trung Quốc tiến hành cuộc điều tra tương tự.

“Trung Quốc nên khởi động cuộc điều tra nhằm vào cha con ông Biden, bởi những gì xảy ra ở Trung Quốc cũng tồi tệ như những chuyện xảy ra với Ukraine”, BBC dẫn lời ông Trump phát biểu với phóng viên hôm 3/10 tại Nhà Trắng. Khi được hỏi liệu ông có tìm kiếm sự giúp đỡ từ Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, ông Trump nói: "Tôi chưa, nhưng đó chắc chắn là chuyện chúng tôi có thể bắt đầu nghĩ tới".

Cùng ngày 3/10, kênh CNN còn cho biết, trong một cuộc điện đàm vào ngày 18/6/2019 với Chủ tịch Tập Cận Bình, ông chủ Nhà Trắng đã dành phần lớn thời gian để trao đổi về các triển vọng chính trị của hai ứng cử viên Tổng thống đảng Dân chủ là ông Joe Biden và bà Elizabeth Warren.

Chính sách không can thiệp

Theo kênh CNA (Singapore), nếu Trung Quốc tiến hành cuộc điều tra nhằm vào cha con ông Joe Biden, thì họ sẽ phá vỡ một trong những nguyên tắc công khai của mình, đó là không can thiệp vào công việc nội bộ của một quốc gia khác.

Các chuyên gia về Trung Quốc cho rằng, Bắc Kinh cũng không thu được lợi ích gì nếu giúp ông Trump hạ bệ đối thủ chính trị, trong bối cảnh nước này đang muốn sớm chấm dứt cuộc chiến thương mại với Mỹ.

Trung Quốc từ lâu đã công khai chính sách không can thiệp vào hoạt động chính trị của một quốc gia khác. Bắc Kinh “không muốn liên quan, hay bị xem là có liên quan tới cuộc bầu cử tổng thống Mỹ”, ông Jeffrey Bader, cựu cố vấn đặc biệt về an ninh quốc gia và vấn đề châu Á của Tổng thống Barack Obama, cho biết.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cũng đã nhắc lại chính sách này tại các sự kiện của Đại hội đồng Liên hợp quốc trong tuần trước. “Trung Quốc sẽ không bao giờ can thiệp vào công việc nội bộ của Mỹ, và chúng tôi tin rằng người Mỹ có khả năng giải quyết các vấn đề của riêng họ”, ông Vương Nghị phát biểu.

Giới chức Trung Quốc có thể “gợi ý về một sự trao đổi những nhượng bộ chính sách để đổi lấy thông tin”, ông Victor Shih, chuyên gia Quan hệ Trung Quốc – Thái Bình Dương tại Đại học California San Diego (Mỹ) nhận xét. Tuy nhiên, theo ông, sẽ hợp lý hơn với Bắc Kinh nếu họ giữ lại bất cứ thông tin tiêu cực tiềm tàng nào mà họ có thể có về đối thủ của ông Trump “để không làm tăng cơ hội tái cử của ông”. “Nói cho cùng ông Trump đã làm đảo lộn thương mại Mỹ - Trung hơn bất kỳ tổng thống nào kể từ thời Nixon”, ông Victor Shih nói.

Quỹ đầu tư 1,5 tỉ USD

Theo tờ New Yorker, Hunter Biden từng đi cùng cha mình, ông Joe Biden trong chuyến công du của ông tới Trung Quốc trên cương vị Phó tổng thống vào năm 2013. Chuyến đi diễn ra vài tháng sau khi ông Hunter trở thành thành viên hội đồng quản trị của một quỹ đầu tư mới, cùng với một giám đốc công ty tư nhân người Trung Quốc.

Đề cập đến chuyến đi trên trong cuộc trả lời phỏng vấn hôm 3/10, không đưa ra bất cứ bằng chứng nào, Tổng thống Trump cho rằng Trung Quốc đã rót 1,5 tỉ USD cho Hunter Biden để gây ảnh hưởng tới cha ông ta nhằm đạt được những thỏa thuận thương mại có lợi.

“Đó có lẽ là lý do tại sao Trung Quốc trong nhiều năm qua đã có một thỏa thuận có lợi, nơi Trung Quốc gian lận với Mỹ", vì họ giao dịch với những người như “Biden, trao cho con trai ông ta một tỉ rưỡi đôla”, ông Trump nói với các phóng viên tại Nhà Trắng. Ông bổ sung thêm: “Các bạn biết họ gọi đó là gì không? Người ta gọi đó là lại quả”, tờ New York Times dẫn lời.

Hiện tại Bắc Kinh chưa đưa ra phản ứng chính thức nào với những bình luận của Tổng thống Mỹ.

Ảnh hưởng tới đàm phán thương mại

Bàn về khả năng Trung Quốc điều tra về cha con ông Joe Biden, ông Bonnie Glaser, một chuyên gia về châu Á tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) cho rằng: "Người Trung Quốc có thể sẵn sàng giúp ông Trump để đạt được một thỏa thuận thương mại tốt hơn, nhưng tôi ngờ rằng họ sẽ can thiệp trực tiếp như vậy vào chính trường Mỹ". “Họ hiểu những rủi ro, bao gồm cả việc đặt cược nhầm người".

Các quan chức Trung Quốc và Mỹ dự kiến sẽ gặp nhau tại Washington trong tuần tới, nỗ lực đàm phán một thỏa thuận đình chiến thương mại, cuộc chiến đã ảnh hưởng tới cả hai nền kinh tế và đe dọa làm chậm lại tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Một quan chức Mỹ liên quan đến đàm phán thương mại Mỹ - Trung nhận xét, lời kêu gọi điều tra của Tổng thống Mỹ có thể được hiểu là một nỗ lực tạo ra mối liên hệ giữa đàm phán thương mại và vấn đề chính trị nội bộ.

“Đưa vấn đề chính trị nội bộ của chúng ta gắn đến những lo ngại pháp lý về tập quán thương mại không công bằng của Trung Quốc không phải là một con đường hay để đạt được một thỏa thuận lớn”, quan chức này nhận xét.

Trong khi đó, Giáo sư Evan Medeiros, Đại học Georgetown, vốn là cựu quan chức Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ bình luận.“Chiến lược của Trung Quốc đối phó với ông Trump không phải là bị kéo vào một cuộc khẩu chiến mà là theo đuổi những lợi ích của họ theo một cách rất kiên quyết, đó là lý do tại sao đàm phán thương mại Mỹ - Trung vẫn đang tiếp diễn”.

Theo CNA (Singapore), một cựu quan chức Mỹ cho rằng nếu Tổng thống Trump nghiêm túc tìm kiếm sự giúp đỡ của Trung Quốc trong việc điều tra gia đình ông Biden, ông có thể hứa hẹn hợp tác hơn trong nỗ lực của Trung Quốc nhằm dẫn độ hàng chục kẻ chạy trốn mà Bắc Kinh đang truy nã trong chiến dịch chống tham nhũng "Lưới trời”. Tuy nhiên, quan chức này cũng nói rằng một đề nghị như vậy dường như không đủ để gây ảnh hưởng đến Trung Quốc trong hỗ trợ bất kỳ cuộc điều tra nào nhằm vào ông Biden.