Hiện Philippines là một trong những nước có tỷ lệ bất bình đẳng cao nhất ở châu Á. Tuy tỷ lệ tăng trưởng kinh tế của nước này ở mức khá cao (5,8% năm 2015), nhưng các thành quả tăng trưởng kinh tế chưa được phân phối tới các khu vực nông thôn. Khoảng cách về thu nhập đã và đang là nguồn cơn sinh ra tội phạm.
Vì thế, nhiệm vụ của ông Duterte vừa là nỗ lực duy trì thành tích tăng trưởng kinh tế vừa là giải quyết tình trạng bất bình đẳng trong xã hội. Theo dự báo của Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), nền kinh tế nước này có thể đạt mức tăng trưởng 6,2% trong năm 2016 nhờ sự gia tăng nhu cầu tiêu dùng trong nước, song để những thành tựu đó lan tỏa tới mọi tầng lớp là nhiệm vụ không dễ dàng.
Ngoài ra, tình trạng xung đột đòi ly khai ở Mindanao (miền Nam Philippines) kéo dài nhiều thập kỷ qua khiến hơn 150.000 người thiệt mạng cũng là một thách thức lớn. Mặc dù trong nhiệm kỳ vừa qua, chính quyền của Tổng thống Benigno Aquino đã đạt được thỏa thuận với Mặt trận giải phóng Hồi giáo Moro (MILF) để chấm dứt tình trạng bạo lực. Tuy nhiên, đạo luật đã bị chặn lại tại Quốc hội từ nhiều tháng nay và bạo lực tại Mindanao có chiều hướng gia tăng. Về vấn đề này Philippines, ông cam kết nỗ lực đưa các nhóm nổi dậy vào bàn đàm phán để chấm dứt xung đột ở Mindanao.
Ông Rodrigo Duterte phát biểu trong chiến dịch vận động tranh cử ở Manila ngày 7/5. |
Trong khi đó, một thách thức an ninh nữa đến từ các nhóm cực đoan có xu hướng ủng hộ tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, như Abu Sayyaf. Chúng gia tăng các hoạt động khủng bố, mới đây nhất là vụ hành quyết con tin người Canada. IS còn dọa Philippines sẽ là một trong những mục tiêu tấn công của tổ chức này ở khu vực Đông Nam Á.
Về vấn đề tội phạm, trong cương lĩnh tranh cử, ông Duterte đã cam kết xóa sạch tội phạm trên toàn quốc trong vòng 6 tháng bằng “bàn tay sắt”, sẵn sàng ra lệnh cho các lực lượng an ninh bỏ qua hệ thống tư pháp không hiệu quả và tiêu diệt hàng chục nghìn tội phạm.
Về đối ngoại, ông Duterte sẽ phải đối mặt với bài toán khó là mối quan hệ căng thẳng giữa Philippines và Trung Quốc do tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông. Dưới thời Tổng thống Aquino, Philippines đã nhiều lần lên tiếng chỉ trích các hành động gây hấn của Trung Quốc và thậm chí kiện Trung Quốc lên Tòa án Trọng tài Thường trực tại La Haye (Hà Lan). Dự kiến, tòa sẽ ra phán quyết về vụ kiện này vào tháng 6 tới.
Ông Duterte cho biết sẽ xem xét khả năng tổ chức các cuộc đàm phán song phương với Trung Quốc để giải quyết tranh chấp ở Biển Đông nếu các cuộc thảo luận hiện nay không mang lại kết quả. Tuy nhiên, ông cũng không loại trừ việc kêu gọi đàm phán đa phương với sự tham gia của Mỹ, Nhật Bản và các nước có tranh chấp khác. Giới chuyên gia nhận định dù ông Duterte có thể sẽ không tiếp tục chiến lược đối đầu với Trung Quốc như chính phủ tiền nhiệm, nhưng ông cũng sẽ không thay đổi hoàn toàn chính sách với Trung Quốc trong ngắn hạn, nhằm duy trì một chính sách cân bằng với Mỹ và Trung Quốc.
Là người chưa có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực đối ngoại, nên việc Philippines sẽ xử lý như thế nào mối quan hệ với các cường quốc, đặc biệt là quan hệ với Mỹ, Nhật Bản và Trung Quốc, là vấn đề được dư luận đặc biệt quan tâm.
Có thể nói việc hiện thực hóa những cam kết tranh cử một cách hiệu quả nhằm mang lại một cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân Philippines, giải quyết thỏa đáng vấn đề tranh chấp ở Biển Đông, đồng thời khẳng định được vai trò và vị thế của Philippines trong khu vực và trên trường quốc tế là những nhiệm vụ đầy khó khăn đối với ông Duterte.