Theo báo "Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng" (Hong Kong) số ra ngày 5/8, với việc Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị kết thúc chuyến thăm Việt Nam 2 ngày vào ngày 4/8, Philippines trở thành quốc gia duy nhất có tuyên bố chủ quyền tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông mà ông Vương Nghị chưa đến thăm. Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị (trái) và Thủ tướng Thái Lan Yingluck Shinawatra tại Nhà Quốc hội ở thủ đô Bangkok, Thái Lan ngày 2/8. Ảnh: AP
|
Sự lạnh nhạt của Trung Quốc đối với Philippines đã nêu bật những bất đồng giữa hai quốc gia từng một thời có quan hệ gần gũi này. Kể từ khi lên làm Ngoại trưởng Trung Quốc tháng 3/2013, ông Vương Nghị đã đi thăm 7 trong tổng số 10 quốc gia thành viên Hiệp hội Các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Hai trong số 3 quốc gia ASEAN còn lại mà Ngoại trưởng Vương Nghị chưa đi thăm là Campuchia và Myanmar - hai nước có các mối quan hệ nồng ấm với Trung Quốc và nhận những khoản viện trợ cũng như đầu tư lớn của nước này.
Ngoại trưởng Philippines Del Rosario đã đưa ra lời mời người đồng cấp Trung Quốc tới thăm Manila ngay sau khi nhà lãnh đạo này có “một cuộc trao đổi gay gắt” (theo các tin tức báo chí) tại cuộc họp của ASEAN hôm 30/6 ở Brunei, trong đó Trung Quốc cũng tham dự.
Báo chí đưa tin Ngoại trưởng Del Rosario đã bày tỏ “quan ngại nghiêm trọng” đối với việc tăng cường lực lượng quân sự của Trung Quốc ở Biển Đông. Điều đó, cộng với hành động chưa từng có tiền lệ của Philippines là chính thức đệ đơn kiện Trung Quốc ra Tòa án Quốc tế về Luật Biển (ITLOS), đã dẫn đến sự lạnh nhạt của Trung Quốc với nước này.
Ngoại trưởng Del Rosario nói: “Tôi đang tìm kiếm sự hòa giải với Trung Quốc. Một sự bình yên nào đó trong quan hệ của chúng tôi”. Khi được đề nghị bình luận về tuyên bố gần đây của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rằng Trung Quốc cởi mở với việc gác lại những tranh chấp và tiến hành phát triển chung ở các khu vực “mà Trung Quốc có chủ quyền”, Ngoại trưởng Del Rosario đã không tỏ thái độ giận dữ. Thay vào đó, người đứng đầu ngành ngoại giao Philippines đã kể lại cuộc gặp của ông với Chủ tịch Tập Cận Bình khi ông vẫn còn là Phó Chủ tịch Trung Quốc.
Ngoại trưởng Del Rosario nói rằng Chủ tịch Tập Cận Bình đã đưa ra khái niệm về phát triển chung. Ông nhấn mạnh: “Tôi đã nói rằng chỉ cần việc phát triển chung không vi phạm luật pháp Philippines thì chúng tôi sẽ đồng ý với điều đó”.
Ông Del Rosario cũng nhấn mạnh rằng cả hai nước đã ký “gần 100 thỏa thuận”. Một trong số những thỏa thuận đó ghi rõ rằng những vấn đề tranh cãi sẽ được giải quyết riêng ngoài chương trình nghị sự song phương.
Tuy nhiên quan chức này bảo vệ động thái Philippines tìm kiếm sự phân xử của ITLOS trong vấn đề tranh chấp Biển Đông. Theo ông đó là “một cơ chế trong khuôn khổ luật pháp quốc tế”. Ngoại trưởng Del Rosario nhấn mạnh: “Trong trái tim mình, chúng tôi tin rằng chúng tôi đã làm điều đúng đắn… thắng hay thua…. điều đó sẽ tạo ra quyền lãnh hải, sự xác nhận". Ông cũng nói thêm ngày càng có nhiều quốc gia đang cùng chia sẻ chung quan điểm này.
Ngoại trưởng Del Rosario cũng đánh giá cao điều mà ông gọi là cách xử lý đáng chú ý của Brunei trong việc chủ trì các cuộc họp của ASEAN. Ông tiết lộ rằng trong cuộc họp lần đầu tiên của họ, Brunei ngay lập tức đã nêu ra vấn đề Biển Đông, khi nói rằng “chúng ta cần thảo luận vấn đề này bởi vì nó là một yếu tố rất quan trọng đối với hòa bình và an ninh”.
TTK