Sự kiện thứ nhất là cựu luật sư lâu năm Michael Cohen của Tổng thống Trump thừa nhận hành động theo chỉ đạo của ông Trump để can thiệp bầu cử năm 2016. Sự kiện thứ hai là cựu chủ tịch chiến dịch tranh cử Paul Manafort của ông Trump bị buộc tội 8 tội danh.
Sau khi hai cựu phụ tá dính vòng lao lý, Tổng thống Trump đã tung một loạt tweet để bảo vệ bản thân, thậm chí còn cảnh báo nếu ông bị luận tội, thị trường sẽ sụp đổ.
Sau đây là một loạt câu hỏi do CNN tổng hợp về tình hình phức tạp xoay quanh số phận pháp lý của Tổng thống Trump hiện nay.
1. Tại sao cái tên Donald Trump không được đề cập trong bản thỏa thuận lời khai của Michael Cohen?
Trong hai cựu phụ tá Cohen và Manafort, những gì liên quan tới ông Cohen tác động tới Tổng thống Trump mạnh hơn.
Cựu luật sư của ông Trump, Michael Cohen. Ảnh: AFP/TTXVN
Trong sáu tội danh mà Cohen nhận tội, hai trong số đó liên quan tới vi phạm luật tài chính trong chiến dịch tranh cử. Cụ thể, ông Cohen khai đã theo chỉ đạo của ông Trump để trả tiền cho cựu ngôi sao khiêu dâm Stormy Daniels thông qua một công ty bình phong tên là Essential Consultants LLC mà ông này lập ra để che giấu khoản giao dịch.
Cohen đã trả Daniels 130.000 USD và trả 150.000 USD cho cựu người mẫu tạp chí Playboy là Karen McDougal để họ im lặng. Việc ông Cohen cho biết sẵn sàng khai rằng mình làm theo chỉ đạo của ông Trump cho thấy Tổng thống là đồng phạm không bị kết tội.
Tuy nhiên, giấy tờ bản thỏa thuận lời khai không đề cập tên ông Trump mà chỉ nhắc là Cá nhân-1, người mà trong tháng 1/2017 đã trở thành Tổng thống Mỹ. Đó là thông lệ của Bộ Tư pháp: không chỉ đích danh tên các cá nhân và thực thể mà họ không cáo buộc tội danh nào đó.
2. Tổng thống Trump có bị kết tội không?
Gần như chắc chắn là không. Theo CNN, đó không hẳn có nghĩa là vì ông không làm điều gì sai mà là vì quy tắc từ lâu của Bộ Tư pháp, có từ thời vụ bê bối Watergate, là tổng thống đương nhiệm thì không thể bị kết tội.
Quan điểm không kết tội đương kim tổng thống của Bộ Tư pháp chưa từng bị thử thách trước tòa. Một số người cho rằng nếu quan điểm này bị đưa ra tòa thì cũng có khả năng quan điểm đó bị bác bỏ. Tuy nhiên, công tố viên đặc biệt Robert Mueller, người chịu trách nhiệm điều tra cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ, có thể không muốn đi theo con đường pháp lý rắc rối đó.
3. Tổng thống Trump có bị luận tội không?
Phe Dân chủ có thể tìm cách đưa Tổng thống Trump ra luận tội nếu họ giành lại quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử Quốc hội giữa kỳ tháng 11 tới. Cơ hội đó của phe Dân chủ tăng lên sau hai sự kiện pháp lý ngày 21/8 liên quan tới hai cựu phụ tá của Tổng thống Trump.
Tuy nhiên, hiện chưa rõ cơ hội đó nhiều tới đâu. Tại thời điểm hiện tại, CNN đánh giá tỷ lệ là 50-50. Ngay cả thượng nghị sĩ Dân chủ bang Massachusetts, Elizabeth Warren, người phản đối Tổng thống Trump gay gắt cũng chưa nhắc tới từ “luận tội” vào thời điểm này. Bà chỉ nói: “Điều Quốc hội cần làm ngay bây giờ là chúng ta cần đảm bảo công tố viên đặc biệt Mueller được bảo vệ hoàn toàn trước khả năng bị ông Donald Trump sa thải”.
4. Tại sao công tố viên không yêu cầu ông Cohen đồng ý làm nhân chứng hợp tác trong cuộc điều tra của ông Mueller?
Vụ của ông Cohen không phải do ông Mueller truy tố mà do tòa Khu vực phía nam New York phụ trách.
Công tố viên đặc biệt phụ trách cuộc điều tra nghi vấn Nga can thiệp bầu cử Mỹ 2016 Robert Mueller. Ảnh: EFE/ TTXVN
Hơn nữa, ông Mueller đã có trong tay mọi tài liệu liên quan tới cuộc điều tra mà ông lấy được từ cuộc khám xét nhà riêng, văn phòng và phòng khách sạn của ông Cohen do Cục Điều tra liên bang thực hiện hồi tháng 4. Với những tài liệu này, ông Mueller chỉ cần Cohen xác nhận xem đó có phải là email hay chữ viết tay của mình không, từ đó nắm giữ nhiều bí mật về ông Trump hoặc những người thuộc vòng thân cận của ông.
Trong thỏa thuận nhận tội của ông Cohen không có thỏa thuận về hợp tác không có nghĩa là ông Cohen không thể hoặc sẽ không hợp tác với ông Mueller. Ông Lanny Davis, luật sư của ông Cohen tối 21/8 cho biết ông Cohen cam kết nói sự thật. Nếu bất kỳ cơ quan chức trách nào đề nghị, ông ấy sẽ nói sự thật.
5. Tổng thống Trump có ân xá cho Cohen và Manafort?
Phản ứng về việc hai cựu phụ tá dính vòng lao lý, Tổng thống Trump đăng hai dòng tweet sáng 22/8. Về ông Cohen: “Nếu ai đó đang tìm một luật sư giỏi, tôi mạnh mẽ đề xuất rằng bạn không thuê dịch vụ của Michael Cohen”.
Tổng thống Trump đối mặt rắc rối pháp lý lớn. Ảnh: AFP/TTXVN
Về ông Manafort: “Tôi cảm thấy rất tồi tệ cho Paul Manafort và gia đình tuyệt vời của ông ta. ‘Công lý’ đã lấy một vụ án về thuế cách đây 12 năm cùng với những thứ khác để gây áp lực lớn cho ông. Không giống Michael Cohen, ông từ chối bịa chuyện để đổi lấy một ‘thỏa thuận’. Một người đàn ông dũng cảm đáng kính trọng!”.
Tổng thống Trump có quyền ân xá rộng rãi và không bị cản trở. Ông đã thể hiện rằng ông sẵn sàng can thiệp vào những tình huống gây tranh cãi và sử dụng quyền ân xá. Đầu năm nay, ông đã ân xá cho cựu cảnh sát trưởng hạt Maricopa, ông Joe Arpaio.
Luật sư Lanny Davis sáng 22/8 nói rằng ông Cohen sẽ không tìm kiếm một lệnh ân xá tổng thống và sẽ không chấp nhận nếu được đề nghị ân xá.
6. Những sự kiện trên có liên quan tới cuộc điều tra về Nga?
Chiều 21/8, ông Matt Schalapp, chủ tịch Liên đoàn Bảo thủ Mỹ và là một người ủng hộ ông Trump, đăng lên Twitter: “Tôi không thấy có sự câu kết với Nga trong bất kỳ mẩu tin nào. Kỳ lạ”.
Theo CNN, điều đó là đúng ở một khía cạnh nào đó. Bản án dành cho ông Manafort liên quan tới những tội diễn ra từ trước khi ông này tham gia vào ê kíp của ông Trump tháng 4/2016. Tội của ông Manafort liên quan tới sự lạm quyền tài chính ở Ukraine. Còn trong 8 tội danh mà ông Cohen nhận tội, chỉ có hai tội có liên hệ với chiến dịch tranh cử của ông Trump.
Cả bản án của Cohen và Manafort là kết quả trực tiếp từ cuộc điều tra của ông Mueller. Trong tài liệu về cuộc điều tra của ông Mueller, Thứ trưởng Tư pháp Rod Rosenstein nói rõ ông Mueller có quyền truy tố các tội nảy sinh từ cuộc điều tra về cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ.
Hiện chưa rõ ông Mueller biết những gì và ông Manafort cũng như Cohen liên quan thế nào tới những gì ông Mueller biết. Chỉ biết hai người đều là những người thân tín của ông Trump trong những thời điểm quan trọng của chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016. Có thể không ai trong số hai người có liên quan tới Nga hoặc cuộc điều tra về Nga.
Tuy nhiên, còn quá sớm để kết luận họ không hay có liên quan vì ông Mueller chưa lên tiếng.
7. Số phận của Cohen và Manafort sẽ ra sao?
Cohen được tại ngoại sau khi nộp tiền bảo chứng 500.000 USD do vợ và một người chịu trách nhiệm pháp lý ký. Ông Cohen không được ra khỏi khu vực nam New York, khu vực đông New York, khu vực Nam Florida, khu vực bắc Illinois và Washington DC. Ông phải nộp hộ chiếu, không được xin cấp hộ chiếu mới, đồng thời nộp lại mọi vũ khí, đạn dược trong vòng 24 giờ. Ông Cohen sẽ bị kết án vào tháng 12 tới và có thể đối mặt 65 năm tù.
Về phần ông Manafort, ông này đã bị giam từ tháng 6 khi một thẩm phán rút lại quyền tại ngoại và yêu cầu ông phải ở tù trước phiên xét xử. Manafort bị cáo buộc liên tục tìm cách nói chuyện với nhân chứng. Chưa có ngày kết án nhưng Manafort có thể ngồi tù 80 năm với 8 tội danh mà ông này bị kết tội.
8. Ông Mueller sẽ làm gì tiếp theo?
Ông Mueller chưa tiết lộ điều gì về tiến triển cuộc điều tra về cáo buộc Nga can thiệp bầu cử cũng như chưa dự kiến thời gian kết thúc điều tra.
Việc ông Manafort bị kết tội và ông Cohen đưa ra thỏa thuận nhận tội chắc chắn sẽ tạo động lực điều tra cho ông Mueller.
Điều quan trọng mà nhiều người quan tâm nhất chính là khi Tổng thống Trump tới văn phòng của công tố viên đặc biệt. Việc này sẽ diễn ra vào những giai đoạn cuối cuộc điều tra và sẽ sớm có quyết định được đưa ra.
9. Ý nghĩa của những diễn biến này?
Đối với những người phản đối Tổng thống Trump, họ sẽ càng củng cố thêm niềm tin rằng ông Trump không phù hợp làm tổng thống.
Đối với những người ủng hộ Tổng thống Trump, họ sẽ tìm cách để bác bỏ mọi diễn biến bất lợi nói trên.