Lý do Azerbaijan đang xích lại gần hơn với Trung Quốc

Theo Đài phát thanh châu Âu tự do (RFE/RL) mới đây, Azerbaijan, quốc gia nằm ở ngã ba giao thương quan trọng của Nam Kavkaz, đang thực hiện những bước tiến lớn trong việc mở rộng quan hệ với Trung Quốc. Đây là một phần trong chiến lược của Baku nhằm củng cố vị thế của mình tại khu vực và tìm kiếm sự hỗ trợ từ Bắc Kinh để đạt được những tham vọng lớn hơn.

Theo đó, trong vòng hai tháng qua, quan hệ giữa Azerbaijan và Trung Quốc đã có sự phát triển nhanh chóng với một loạt các thỏa thuận quan trọng. Ví dụ, ngày 3/7, Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev đã gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) ở Astana. Tại đây, hai nước đã nâng cấp quan hệ song phương lên đối tác chiến lược, đồng thời kêu gọi hợp tác chặt chẽ hơn về kinh tế, quân sự và chính trị. Sau đó, Baku đã nộp đơn xin nâng cấp vị thế từ đối tác đối thoại lên quan sát viên tại SCO và nộp đơn xin gia nhập BRICS – nhóm các nền kinh tế mới nổi do Trung Quốc và Nga dẫn đầu.

Các động thái này cho thấy Azerbaijan đang ngày càng nghiêng về phía Trung Quốc trong bối cảnh sự hiện diện của Nga trong khu vực suy yếu do cuộc xung đột ở Ukraine. Điều này mở ra cơ hội cho Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng của mình trong khu vực và thúc đẩy các khoản đầu tư vào Azerbaijan.

Một yếu tố quan trọng trong việc xích lại gần nhau giữa Azerbaijan và Trung Quốc là Hành lang Giữa – tuyến đường thương mại đi qua Trung Á và Nam Kavkaz bỏ qua Nga để kết nối với châu Âu. Kể từ khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra, Hành lang Giữa đã thu hút sự chú ý và đầu tư lớn, đặc biệt là từ Trung Quốc, với mục tiêu biến nó thành tuyến đường vận chuyển hàng hóa chính giữa Trung Quốc và châu Âu.

Với vai trò quan trọng trong Hành lang Giữa, Azerbaijan cần sự hỗ trợ từ Trung Quốc để phát triển và duy trì dòng hàng hóa ổn định. Baku hy vọng rằng quan hệ đối tác chiến lược mới với Bắc Kinh sẽ dẫn đến việc Trung Quốc đầu tư vào cơ sở hạ tầng và giúp tuyến đường này cạnh tranh hơn. Ngoài ra, Azerbaijan cũng đang tìm kiếm sự hợp tác với Trung Quốc trong các lĩnh vực như năng lượng xanh, công nghệ tiên tiến và quân sự.

Bên cạnh đó, thương mại song phương giữa Azerbaijan và Trung Quốc đang phát triển mạnh mẽ. Trung Quốc hiện là nguồn nhập khẩu lớn thứ hai của Azerbaijan sau Nga, với giá trị hàng hóa lên tới 3,1 tỷ USD năm 2023, tăng 40% so với năm trước đó. Điều này cho thấy tầm quan trọng ngày càng lớn của Trung Quốc đối với nền kinh tế Azerbaijan, và Baku đang tích cực kêu gọi thêm đầu tư từ các công ty Trung Quốc.

Ngoài thương mại, Azerbaijan cũng đang mong muốn Trung Quốc ủng hộ nỗ lực gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và trở thành thành viên đầy đủ của BRICS. Việc trở thành thành viên BRICS có thể mở ra những thị trường mới cho Azerbaijan, tạo cơ hội cho các hiệp định thương mại song phương và đầu tư vào nền kinh tế của nước này.

Việc xích lại gần Trung Quốc không chỉ mang ý nghĩa về kinh tế mà còn về chiến lược. Trong bối cảnh sức ép từ phương Tây giảm và sự suy yếu của Nga do cuộc chiến ở Ukraine, Azerbaijan đang có nhiều không gian hơn để điều chỉnh chiến lược đối ngoại của mình. Baku đã tăng cường quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ và Iran, đồng thời mời Trung Quốc tham gia với vai trò lớn hơn trong khu vực.

Tóm lại, sự xích lại gần Trung Quốc của Azerbaijan là một phần trong chiến lược rộng lớn hơn để củng cố vị thế tại Nam Kavkaz và tìm kiếm các cơ hội phát triển mới. Quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn giúp Azerbaijan định hình lại vai trò của mình trong khu vực, trong bối cảnh những thay đổi địa chính trị đang diễn ra nhanh chóng.