Lựa chọn sự ổn định của người dân Belarus

Kết quả này hoàn toàn không bất ngờ bởi ông Lukashenko được đánh giá là một trong những chính trị gia lão luyện với kinh nghiệm hơn 20 năm lãnh đạo đất nước. Ông đã thực thi một chính sách đối ngoại linh hoạt, mềm dẻo và khôn khéo nhằm bảo đảm lợi ích quốc gia trong bối cảnh Belarus - quốc gia nằm ở Đông Âu có quan hệ anh em, láng giềng gần gũi với nước Nga - luôn nằm trong "tầm ngắm" của phương Tây.

Sự tín nhiệm của người dân Belarus dành cho vị tổng thống thể hiện qua tỷ lệ ủng hộ luôn ổn định ở mức khoảng 80% trong cả 5 cuộc bầu cử kể từ năm 1994. Mặc dù là quốc gia nhỏ bé, không có tài nguyên, nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào Nga và phải chịu một loạt biện pháp trừng phạt từ phương Tây, song Belarus vẫn kiên định, ổn định trên con đường phát triển độc lập, tự chủ.

Hơn thế nữa, là quốc gia có vị trí địa - chiến lược quan trọng đặc biệt, nằm sát nước Nga, từng thuộc Liên Xô trước đây và cũng được xem là "cầu nối" giữa phương Tây và phương Đông giống như Ukraine, Belarus cũng không ít lần trở thành mục tiêu của những mưu toan chia rẽ nước này với quốc gia láng giềng Nga hay lợi dụng dân chủ, nhân quyền hòng đưa cái gọi là "cách mạng sắc màu" vào đất nước này để phá hoại nền chính trị và lật đổ chính quyền. Tuy nhiên, với sự kiên quyết và tỉnh táo của chính quyền Belarus, cho tới nay, những âm mưu như thế đều thất bại.

Một trong những thành công của chính quyền Belarus là giữ được tình hình kinh tế - xã hội tương đối ổn định ngay cả trong những thời điểm khủng hoảng kinh tế toàn cầu hay phải chịu tác động nặng nề từ tình hình khó khăn của nền kinh tế Nga, đối tác thương mại chủ yếu của Belarus.

Khi kim ngạch xuất khẩu hàng hóa - dịch vụ trong 2 tháng đầu năm nay giảm 22,7% và Belarus mất khoảng 900 triệu USD do hoạt động xuất khẩu sang Moskva giảm, Minsk đã thực hiện đa dạng hóa hoạt động xuất khẩu, xác định 56 thị trường triển vọng cho sản phẩm của nước này.

Mới nhất là việc Belarus và Trung Quốc ký một loạt thỏa thuận hợp tác trị giá lên tới 15,7 tỷ USD, cùng Ấn Độ thống nhất lộ trình 17 điểm nhằm thúc đẩy hợp tác, đầu tư và thương mại. Những hướng hợp tác mới như vậy đã giúp Minsk khắc phục những tác động tiêu cực từ nền kinh tế Nga.

Về đối ngoại, mặc dù tham gia sáng kiến "Đối tác phương Đông" của Liên minh châu Âu (EU) cùng 5 nước thuộc Liên Xô trước đây là Ukraine, Moldova, Azerbaijan, Armenia và Gruzia, song Belarus luôn giữ chính sách đối ngoại cân bằng theo hướng tăng cường quan hệ đối tác chiến lược và hợp tác chặt chẽ với Nga, phát triển quan hệ với các nước láng giềng gần gũi thuộc Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG), trong khi vẫn chủ trương thiết lập quan hệ bình đẳng với EU và Mỹ trên cơ sở bảo đảm lợi ích của cả hai bên.

Minsk đã tham gia Liên minh kinh tế Á-Âu cùng với Nga, Kazakhstan, Armenia và Kyrgyzstan nhằm thắt chặt quan hệ giữa các nước thuộc Liên Xô.

Trong khi đó, quan hệ giữa Belarus và EU luôn trong trạng thái căng thẳng kể từ năm 1997 với việc tổ chức này liên tục áp đặt các biện pháp trừng phạt Belarus. EU đã đưa hàng trăm cá nhân và tổ chức của Belarus, kể cả Tổng thống Lukashenko và các thành viên ban lãnh đạo nước này, vào cái gọi là "danh sách đen" cấm nhập cảnh vào EU và bị phong tỏa tài sản (ở các nước EU).

Biện pháp này cũng cấm các doanh nghiệp châu Âu giao dịch kinh tế với một loạt công ty của Belarus. Tuy nhiên, Minsk vẫn luôn để ngỏ cánh cửa đối thoại cải thiện quan hệ. Tổng thống Lukashenko cho rằng việc cải thiện quan hệ hai bên hiện chỉ phụ thuộc vào các nước phương Tây bởi EU vẫn là một trong những đối tác thương mại chính, nguồn cung cấp tín dụng và đầu tư quan trọng của Belarus, trong khi Minsk cũng là đối tác của EU và có thể làm cầu nối để EU tiếp cận thị trường Liên minh kinh tế Á-Âu.

Ngay cả khi bùng phát căng thẳng trong quan hệ giữa Nga với Ukraine cũng như mâu thuẫn giữa Nga và phương Tây liên quan cuộc khủng hoảng chính trị tại Ukraine, Minsk đã khôn khéo tránh để bị lôi kéo vào cuộc xung đột này. Trái lại, chính phủ Belarus và đích thân Tổng thống Lukashenko đã trở thành “sứ giả hòa bình” trong cuộc khủng hoảng Ukraine khi thủ đô Minsk trở thành địa điểm tổ chức các cuộc đàm phán hòa bình cho Ukraine với sự tham gia của các nước trung gian Đức, Pháp và Nga.

Dù cuộc khủng hoảng Ukraine vẫn chưa được giải quyết triệt để, song không thể phủ nhận vai trò của Belarus trong việc đưa các bên xung đột ở Ukraine và các bên liên quan ngồi vào bàn đàm phán. Các thỏa thuận Minsk ra đời đã giúp tháo gỡ phần nào căng thẳng trong cuộc xung đột Ukraine.

Có thể nói chính sách của Belarus đã giúp nước này tránh được ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng trong khu vực, không làm rạn nứt mối quan hệ truyền thống với Nga và Ukraine, đồng thời góp phần đưa Minsk và EU "xích lại gần nhau" hơn.

Có thể nói với việc Tổng thống Lukashenko tái đắc cử với sự tín nhiệm cao, người dân Belarus đã lựa chọn sự ổn định và hòa bình cho đất nước, đặc biệt trong bối cảnh bài học từ nước láng giềng Ukraine cho thấy một sự lựa chọn vội vàng về con đường phát triển có thể dẫn tới những hậu quả khôn lường.

Hơn bao giờ hết, trong bối cảnh tình hình khu vực phức tạp hiện nay, cùng với những nguy cơ và thách thức mới, sự ổn định là yếu tố quan trọng hàng đầu đối với Belarus. Chỉ có như vậy, Tổng thống Lukashenko mới có thể thực hiện trọng trách khó khăn trong nhiệm kỳ 5 năm tới là đưa nền kinh tế đất nước thoát khỏi khủng hoảng và tăng trưởng ổn định, duy trì quan hệ truyền thống, hợp tác với các nước và tổ chức trên cơ sở bảo đảm lợi ích quốc gia.