Tòa nhà Quốc Hội Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN
Trước thời điểm đảng Cộng hòa tiếp quản Thượng viện (ngày 3/1/2025), hôm 12/11, cơ quan này đã tiến hành bỏ phiếu phê chuẩn một ứng viên thẩm phán - cựu công tố viên April Perry. Đây là lần đầu tiên một ứng viên được bỏ phiếu kể từ sau chiến thắng của ông Trump trong cuộc bầu cử tổng thống ngày 5/11. Thượng viện đã bỏ phiếu thông qua với tỷ lệ 51-44, chấp thuận bà Perry làm thẩm phán tòa án liên bang quận tại Illinois.
Hiện còn 30 ứng viên thẩm phán do Biden đề cử đang chờ Thượng viện phê chuẩn. Trong đó, 16 người đã được Ủy ban Tư pháp Thượng viện thẩm định và đang chờ bỏ phiếu tại phiên toàn thể, 14 người còn lại đang chờ ủy ban xem xét. Lãnh đạo đa số tại Thượng viện Chuck Schumer tuyên bố sẽ cố gắng thông qua “càng nhiều đề cử càng tốt".
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đã bổ nhiệm được 234 thẩm phán, con số cao thứ hai trong lịch sử các đời tổng thống Mỹ. Điều này giúp ngành tư pháp nghiêng về phía bảo thủ, đặc biệt là việc tạo ra đa số 6-3 theo khuynh hướng bảo thủ tại Tòa án Tối cao với ba người do ông bổ nhiệm.
Đương kim Tổng thống Biden đã bổ nhiệm nhiều thẩm phán theo khuynh hướng tự do. Kể từ khi nhậm chức năm 2021, Thượng viện đã phê chuẩn 214 ứng viên của ông, trong đó có Thẩm phán Tòa án Tối cao Ketanji Brown Jackson. Khoảng 2/3 số này là phụ nữ và cùng tỷ lệ đó thuộc các nhóm dân tộc thiểu số.
Đảng Dân chủ tại Thượng viện đang chịu áp lực phải nhanh chóng phê chuẩn các ứng viên còn lại, cùng với bất kỳ đề cử mới nào của Tổng thống Biden trong những tuần cuối cùng của nhiệm kỳ.
Số ứng viên mà đảng Dân chủ có thể phê chuẩn vẫn còn là dấu hỏi.
Ngày 10/11 vừa qua, trên mạng xã hội, ông Trump đã kêu gọi Thượng viện ngừng thông qua các đề cử của ông Biden. Tỷ phú Elon Musk, người ủng hộ Trump, viết trên mạng xã hội rằng các ứng viên thẩm phán theo chủ nghĩa hành động là "không tốt cho đất nước". Ông Mike Davis, đồng minh của ông Trump tại nhóm vận động tư pháp bảo thủ “Article III Project”, cũng kêu gọi các thượng nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu chống mọi bổ nhiệm tư pháp cho đến tháng 1 năm sau.
Các thẩm phán do ông Trump bổ nhiệm đã tham gia vào những quyết định quan trọng được phe bảo thủ ủng hộ, bao gồm các phán quyết của Tòa án Tối cao về hạn chế quyền phá thai, mở rộng quyền sử dụng súng, bác bỏ chính sách tuyển sinh đại học dựa trên chủng tộc và giới hạn quyền lực của các cơ quan quản lý liên bang.
Người phát ngôn của Thượng nghị sĩ Dick Durbin, nhân vật số 2 của Đảng Dân chủ tại Thượng viện, đồng thời là chủ tịch Ủy ban Tư pháp cho biết trong một tuyên bố rằng ông sẽ xác nhận mọi ứng cử viên thẩm phán trước khi Quốc hội hiện nay kết thúc.
Trước đó, ngày 11/11, người phát ngôn Nhà Trắng Andrew Bates lưu ý rằng trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát đã chuẩn y 18 thẩm phán sau khi ông Biden giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2020 nhưng trước khi ông nhậm chức.
Theo luật pháp Mỹ, ứng viên thẩm phán chỉ cần giành đa số phiếu tối thiểu để được phê chuẩn. Đảng Dân chủ hiện nắm đa số mong manh 51-49 (thượng nghị sỹ), nghĩa là họ không thể để mất phiếu hay vắng mặt nếu đảng Cộng hòa đồng loạt phản đối các đề cử của ông Biden trong phiên họp “vịt què” của Quốc hội (diễn ra trong khoảng thời gian sau ngày bầu cử cho đến khi các thành viên mới nhậm chức vào đầu tháng 1/2025).