Cơ sở lọc dầu Aramco của Saudi Arabia ở khu vực al-Khurj, phía Nam thủ đô Riyadh. Ảnh: AFP/TTXVN
Khi tin tức rộ lên hồi tuần trước về việc ông Biden có kế hoạch thăm Trung Đông, trong đó có chặng dừng chân ở Saudi Arabia, giới quan sát trong ngành dầu mỏ cho rằng đây là tín hiệu “phá băng” quan hệ giữa Washington và Riyadh. Họ cũng nhìn nhận ý định của Mỹ yêu cầu Saudi Arabia tăng sản lượng dầu thô để hạ nhiệt thị trường là nhân tố chính thúc đẩy chuyến thăm này.
Tuy nhiên, mọi thứ không đơn giản như vậy. Dư luận có quyền kỳ vọng về một chuyến công du giúp kiềm chế đà tăng của dầu thô, nhưng thực tế lại là một câu chuyện khác: Giá dầu có thể còn đứng ở mức cao trong một thời gian dài.
Xuất hiện trên kênh CNBC hồi tuần trước, người đứng đầu bộ phân phân tích năng lượng thuộc Goldman Sachs, ông Damien Courvalin, cho rằng rất khó để xử lý nhanh những ách tắc trên thị trường dầu mỏ thế giới nói chung và Mỹ nói riêng. Thị trường đang gặp phải vấn nạn thâm hụt cấu trúc được tích tụ trong nhiều năm. Việc Saudi Arabia tăng sản lượng có thể giúp chặn đà leo thang của giá dầu trong ngắn hạn, nhưng đây không phải là giải pháp bền vững.
Có thể thấy rõ điều này qua điều chỉnh chính sách của Tổ chức các nước xuất khảu dầu mỏ và các đối tác (OPEC+) gần đây. OPEC+ đã đạt đồng thuận về tăng sản lượng khai thác, nhưng không tác động nhiều đến giá dầu. Lúc đầu, mức tăng này được ấn định là 400.000 thùng/ngày, sau đó được đẩy lên gần 650.000/ngày vào tuần trước. Một số chuyên gia đánh giá cao quyết định này, nhưng số khác cho rằng cam kết đó không tạo ra nhiều thay đổi thực tế trên thị trường.
Theo hãng tư vấn Rapidan Energy Group, rất khó để OPEC+ tăng thêm sản lượng 648.000 thùng/ngày trong tháng 7 và tháng 8 tới. Con số khả thi chỉ là 355.000 thùng/ngày. Một số thành viên thuộc OPEC+ gặp khó khăn trong duy trì, nâng công suất khai thác, thậm chí không đạt mức theo hạn ngạch (quota) được cấp. Đơn cử, trong tháng 4/2022, lượng dầu thô OPEC khai thác hụt khoảng 2,7 triệu thùng/ngày so với kế hoạch dự kiến.
Theo ông Courvalin, nguồn cung dầu mỏ toàn cầu đang và sẽ tiếp tục căng thẳng do những yếu tố địa chính trị. Đó là việc Liên minh châu Âu (EU) thông qua quyết định trừng phạt ngành dầu mỏ của Nga. Tại Trung Đông, Libya vẫn đang phải vật lộn với những khó khăn trong phục hoạt động khai thác do chiến sự, trong khi đàm phán về khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran không có bước tiến đáng kể nào.
Điều đó đồng nghĩa với việc chuyến thăm Trung Đông của ông Joe Biden hay bất kể một nhà lãnh đạo thế giới nào cũng khó có thể giúp xử lý những điểm nghẽn trên thị trường, nhất là nguồn cung - Jeremy Weir, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của tập đoàn giao dịch hàng hóa Trafigura, bình luận. Theo ông, thế giới đang gặp phải rào cản thực sự và thách thức sẽ còn rõ hơn trong 6 tháng tới, khi giá dầu có thể còn tăng mạnh hơn nữa.
Một số chuyên gia phân tích phương Tây cho rằng quyết định của OPEC+ về nâng mức sản lượng lên 648.000 thùng/ngày so với 400.000 ngày trong giai đoạn trước chỉ đơn giản là cách giúp Saudi Arabia “giữ thể diện” trước chỉ trích từ bên ngoài.
Kế hoạch thăm Trung Đông trong tháng này của ông Biden mới chỉ dừng ở mức đồn đoán trên truyền thông, Nhà Trắng chưa xác nhận chính thức thông tin. Nhưng chính Saudi Arabia cũng không mấy hào hứng đề cập đến chuyến thăm “lên lịch” này của Tổng thống Mỹ. Thậm chí, một nghị sĩ Saudi Arabia còn nói rằng chuyến thăm được lùi lại sang tháng 7, để Washington có thời gian xem xét và chấp thuận các yêu cầu của Riyadh trước.
Sau khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, Mỹ đẩy mạnh nỗ lực ngoại giao để gia tăng nguồn cung và tạo sự ổn định cho thị trường năng lượng thế giới. Hồi tháng 3, một số quan chức cấp cao trong chính quyền Mỹ đã tới Riyadh, thúc giục Arab Saudi tăng sản lượng khai thác để hạ nhiệt giá dầu. Nhưng Thái tử Mohammed bin Salman đã không đáp ứng đề nghị này của Mỹ.
Đến ngày 2/6 vừa qua, OPEC+ dưới vai trò dẫn dắt của Saudi Arabia tuyên bố sẽ tăng sản lượng khai thác trong tháng 7 và 8, với mức tăng 648.000 thùng/ngày, cao hơn mức tăng hằng tháng trước đó là 400.000 thùng/ngày, khi giá dầu duy trì đà tăng mạnh, EU áp trừng phạt một phần đối với dâu thô xuất khẩu của Nga.