Cựu Phó Tổng thống Joe Biden trong cuộc gặp với các chủ doanh nghiệp nhỏ ở Yeadon, Pennsylvania hôm 17/6/2020. Ảnh: AP
Đội ngũ tranh cử của cựu Phó Tổng thống Joe Biden và các thành viên đảng Dân chủ của ông đang tự thấy một cảm xúc mà họ không mấy khi cảm nhận được, đó là một nỗi lo sợ mơ hồ, phủ bóng lên sự lạc quan đến từ các kết quả thăm dò dư luận.
Hết cuộc thăm dò này đến thăm dò khác đều đặt ứng cử viên Dân chủ ở vị trí dẫn trước Tổng thống Donald Trump, với cách biệt lên tới hai con số ở một số khu vực. Joe Biden cũng dẫn trước với khoảng cách hẹp nhưng ổn định tại các bang chiến địa và bản thân ông ngày càng tin tưởng vào một thắng lợi đa số tại Thượng viện, viễn cảnh mà phe Dân chủ chưa từng mơ cho đến tận gần đây. Bên cạnh đó, từng là một người vận động gây quỹ thiếu sức sống, nay mỗi ngày ông Biden thu hút hàng triệu USD.
Trong khi đó, Tổng thống Trump đang bị hàng loạt cuộc khủng hoảng bủa vây: một nền kinh tế suy thoái, đại dịch toàn cầu và một làn sóng bất ổn xã hội sôi sục. Chính quyền của ông đã thua nhiều vụ kiện quan trọng tại Tòa án Tối cao; cuốn sách mới ra mắt của cựu Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton vẽ lên chân dung Tổng thống với nhiều bất lợi và có lẽ ông Trump đang ở trong giai đoạn mong manh nhất của nhiệm kỳ tổng thống, khi chỉ còn 5 tháng nữa là đến ngày bầu cử quyết định.
Những hình ảnh về sân vận động Tulsa (Oklamhoma) trống một nửa chỗ trong sự kiện vận động tranh cử đầu tiên của ông Trump kể từ khi dịch COVID-19 bùng phát đã nhấn mạnh hơn nữa sức hút suy giảm của nhà lãnh đạo Mỹ, người từ lâu vẫn coi quy mô của các đám đông ủng hộ là một thước đo thành công.
Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc mít tinh ở Tulsa, bang Oklahoma, khởi đầu chiến dịch vận động tranh cử sau dịch COVID-19. Ảnh: AP
Đảng Dân chủ lạc quan thận trọng
Nhưng với phe Dân chủ, ý tưởng rằng họ đang làm tốt lại gây ra một mối lo ngại tiềm ẩn. Họ lo ngại rằng một cuộc bẩu cử giữa khủng hoảng COVID-19, giữa những hạn chế phòng dịch, có thể gây khó khăn cho cử tri đi bỏ phiếu. Một số người lo lắng về một chiến dịch thông tin sai lệch sắp tới và cho rằng đảng Dân chủ có thể đánh giá thấp khả năng của ông Trump trong việc vận động nước Mỹ chống lại ứng cử viên của họ.
Phe Dân chủ cũng lo ngại rằng họ vẫn chưa hoàn toàn hiểu hết điều gì đã khiến cử tri Mỹ bỏ phiếu cho ông Trump trong cuộc bầu cử 2016, và hoảng sợ rằng một sự tự tin thái quá, như 4 năm trước, có thể khiến họ trả giá. “Giống hệt như hồi năm 2016. Không phải điều hay khi nghĩ rằng ta đã nắm được chiến thắng trong tay. Lại càng không phải ở tiểu bang này, nơi ta đã chứng kiến những gì xảy ra lần trước”, ông Andrew Werthmann, một thành viên Hội đồng thành phố ở Eau Claire, bang Wisconsin, cảnh báo khi chứng kiến ông Biden tăng điểm trong các cuộc thăm dò dư luận.
Đội ngũ tranh cử của ông Biden tin rằng con đường tới Nhà Trắng sẽ phải đi qua các bang ở vùng công nghiệp Trung Tây như Wisconsin, Michigan và Pennsylvania - ba bang mà bà Hillary Clinton đã thua hồi năm 2016. Nhưng họ cũng đang ngày càng lạc quan về các "bang đỏ" mà họ từng chưa nghĩ tới chiến thắng như Arizona, Texas và Georgia. Đội ngũ của ông Biden đặt mục tiêu kép là tìm cách vận động cử tri gốc Phi ở các vùng lõi đô thị và cử tri tốt nghiệp đại học ở các khu ngoại ô với số lượng lớn hơn so với con số bà Clinton từng thu hút được.
Phe Dân chủ lo ngại họ vẫn chưa hoàn toàn hiểu hết những gì đã khiến cử tri Mỹ bỏ phiếu cho ông Trump trong cuộc bầu cử 2016.
"Chúng ta phải luôn chạy đua như thể mình bị bỏ lại đằng sau, mặc dù thực tế là chúng ta không ở phía sau. Đừng quan tâm việc ta dẫn trước 2 điểm, 5 điểm hay 10 điểm, các cuộc thăm dò đều cho thấy chúng ta đang tăng lên… xu hướng này là tốt", đồng giám đốc chiến dịch tranh cử của ông Biden, nghị sĩ Cedric L. Richmond kêu gọi không nên chủ quan.
Mặc dù thời điểm này số điểm của ông Biden đang tốt hơn đối thủ Trump so với bà Clinton cùng thời điểm, nhưng thách thức thực sự vẫn nằm ở những tháng phía trước. Ông Biden tới nay đã không thể thu hút được cử tri Latinh – khối cử tri đang phát triển nhanh chóng, và nhiều cử tri da đen trẻ tuổi vẫn hoài nghi về ông. Trong khi đó ông Trump vẫn duy trì được cơ sở cử tri ủng hộ vững chắc. Hai tuần trước, một báo cáo việc làm khởi sắc bất ngờ đã dấy lên triển vọng một nền kinh tế sớm hồi phục, lĩnh vực mà Tổng thống Trump luôn dẫn trước Biden trong các cuộc thăm dò.
Tìm chìa khóa cho chiến thắng
Hiện nay, Joe Biden đang có những nhân tố thuận lợi nằm ngoài kiểm soát của ông: Một tổng thống đương nhiệm, không giống như năm 2016, vẫn chưa tìm ra được hướng “tấn công” nào để gây được tiếng vang với cử tri. Ông Trump không chỉ đối mặt với đảng Dân chủ, mà còn cả cuộc “nổi dậy” của chính những người Cộng hòa, khi một số người đã thành lập các mạng lưới phát sóng những quảng cáo chống lại Tổng thống.
Hôm 18/6, ông Biden đã khởi động một chiến dịch quảng cáo trị giá 15 triệu USD nhằm vào nhiều bang còn dao động. Một số quảng cáo sẽ phát sóng trên Fox News (ủng hộ đảng Cộng hòa) và trong suốt giải đua ô tô NASCAR nhằm giành lại các cử tri từng ủng hộ cựu Tổng thống Obama nhưng sau đó đã quay sang ủng hộ ông Trump cách đây 4 năm. Các quảng cáo bằng tiếng Tây Ban Nha và tiếng Anh cũng sẽ phát đi ở các địa điểm quan trọng tại Florida, nơi mà đội ngũ của Tổng thống Trump có kế hoạch tổ chức các cuộc mít tinh vận động tranh cử.
Phe Dân chủ tại một số tiểu bang then chốt tin rằng ông Trump sẽ huy động được lực lượng cử tri không thể lay chuyển. Theo quan điểm của họ, chìa khóa cho chiến thắng của ông Biden nằm ở các cử tri đảng Dân chủ đã không đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử 2016.
"Ông Trump có một nền tảng cử tri rất trung thành và nhiệt huyết. Tuy nhiên, chỉ dựa trên bộ phận cử tri này thì tôi cho là không đủ. Con đường của ông ta là khiến cho các cử tri đảng Dân chủ và các cử tri độc lập tự mãn với suy nghĩ rằng đằng nào tình hình cũng sẽ không thay đổi. Đó là mối đe dọa lớn nhất", Brandon Dillon - cựu chủ tịch đảng Dân chủ ở bang Michigan đánh giá.
Ông Joe Biden phát biểu tại Darby, bang Pennsylvania ngày 17/6/2020. Ảnh: AP
Đội ngũ chiến dịch của ông Biden bắt đầu hợp tác chặt chẽ hơn với các thành viên đảng Dân chủ ở các bang và dự tính sẽ có khoảng 600 nhà tổ chức địa phương làm việc ở các bang chiến địa vào đầu tháng 7. Trong tuần giữa tháng 6, chiến dịch này đã tổ chức tới 39 sự kiện ở các bang Wisconsin, Florida, Arizona và Michigan.
Tại Iowa, bang mà Tổng thống Trump từng dẫn trước 10 điểm vào năm 2016, thăm dò gần đây của Des Moines Register cho thấy ông chỉ dẫn trước 1 điểm. Tại Texas, bang ông Trump từng thắng với cách biệt 9 điểm, theo thăm dò của Quinnipiac, Tổng thống hiện chỉ dẫn trước 1 điểm. “Texas là một bang chiến địa quan trọng với chiến dịch 2020 của chúng ta. Tôi nghĩ chúng ta có cơ hội thực sự để biến nơi này thành 'bang xanh' [ủng hộ đảng Dân chủ] nhờ nỗ lực của các bạn”, ông Biden phát biểu tại Hội nghị trực tuyến của đảng Dân chủ bang Texas vào đầu tháng 6.
Nhưng cũng chính tâm lý lạc quan lại tạo ra những thách thức mới trong chiến dịch của ông Biden. Ngay cả khi đội ngũ của ông đưa cuộc đua chuyển động có lợi, lúc này họ vẫn đang kêu gọi người ủng hộ không nên trông đợi vào những thông tin tốt gần đây từ kết quả thăm dò.
Giám đốc tranh cử của ông Biden, O’Malley Dillon cho biết bà đang nhấn mạnh rõ việc cần phải tránh tâm lý “sốc” khi các con số bị thu hẹp. “Đây sẽ là một cuộc đua rất sít sao, mọi người cần phải hiểu điều đó”, bà nói.
Những nỗ lực của đội ngũ Joe Biden tại các bang then chốt cho thấy họ đang tìm cách tránh lặp lại “vết xe đổ” của bà Clinton. “Một trong những chỉ trích hồi năm 2016 là bà Hillary đã không đích thân đến Wisconsin”, ông David Bowen, nghị sĩ bang nói. “Bạn có thể thấy chiến lược khác biệt của ông Biden là không bỏ rơi Wisconsin, không tận dụng các nguồn lực dành cho Wisconsin và chuyển chúng đến những nơi khác".