Cho dù có nhận trách nhiệm hay không thì IS chắc chắn sẽ là đối tượng điều tra đầu tiên của giới chức Pháp sau vụ tấn công đẫm máu này.
Nước Pháp vừa trải qua một loạt vụ tấn công khủng bố. Ảnh: Reuters |
Trước đó, IS đã từng kêu gọi các phần tử người bản địa ủng hộ nhóm này tiến hành các cuộc tấn công theo kiểu “sói đơn độc” tại châu Âu. Thế nhưng sau vụ việc máy bay Airbus A321 của Nga rơi trên bầu trời Ai Cập, thì mối nguy từ nhóm khủng bố này gia tăng nhanh và IS trở thành đối tượng tình nghi hàng đầu trong “đêm kinh hoàng” ở Paris. Vụ tấn công lần này cũng phù hợp với làn sóng đánh phá các mục tiêu quốc tế của quân khủng bố trong suốt 18 tháng qua.
Nếu IS là thủ phạm, nhiều khả năng một nhóm khủng bố đã được phái đến Pháp hoặc là IS thuê mướn người bản địa, hoặc là kết hợp cả hai khả năng này. Sau đó mọi kế hoạch sẽ được chỉ đạo chặt chẽ từ ngoài biên giới nước Pháp. Số liệu chính thức mới nhất cho thấy, có khoảng 520 công dân Pháp đã tới Syria để gia nhập IS, 250 kẻ trong số này đã trở lại Pháp.
Kịch bản thứ hai được cho là gần với các vụ tấn công ở Paris hồi tháng 1 vừa qua. Theo đó, kẻ chủ mưu có thể là IS hoặc là al-Qaeda – mạng khủng bố khét tiếng một thời dưới thời ông trùm Osama bin Laden. Hoặc cũng có thể là sự kết hợp của cả hai, như những gì từng diễn ra trước đây 10 tháng trên đất Pháp. Vụ bắt giữ con tin, tấn công khủng bố tại Paris tháng 1/2015 liên quan đến 3 tay súng người địa phương. Một kẻ thề trung thành với IS, nhưng chưa bao giờ liên hệ trực tiếp với tổ chức này. Hai kẻ còn lại là hai anh em, một tên từng là chiến binh của al-Qaeda thuộc nhánh ở Yemen. Cũng chính nhánh này đã lên tiếng nhận trách nhiệm tấn công nhằm vào tòa soạn tờ báo biếm họa Charlie Hebdo.
Nếu dính dáng đến Al-Qaeda, cần phải lưu ý một đặc điểm tổ chức này rất quyết tâm giành lại vai trò thủ lĩnh của phong trào thành chiến đã bị IS lấy mất.
Chưa thể loại trừ nhân tố địa phương – nói cách khác chính những người bản địa (công dân Pháp nhưng xuất phát điểm từ người nhập) là thủ phạm. Ở Pháp, có một lượng lớn những thanh niên Hồi giáo thuộc diện bi quan, thất vọng, dễ bị kích động, nổi cáu khi tự xem vì tự cảm thấy bị cô lập, khó khăn trong cuộc sống, tìm kiếm công ăn việc làm. Từ lâu, đã xuất hiện các mạng lưới kín của những kẻ cực đoan tại Pháp, dù là theo quan điểm bạo động hay phi bạo động. Bọn này chủ yếu hướng đến việc tuyển mộ người tới Syria tham gia thánh chiến, chứ không tấn công trong nước. Những vụ việc trong vài năm gần đây đều do “sói đơn độc” thực hiện, như vụ Mohammed Merah sát hại 7 người ở Toulouse hồi năm 2012. Ở kịch bản này, có một điểm đáng lưu ý: Các loạt tấn công đều nhằm vào các nạn nhân ở độ tuổi thanh niên – tại nhà hát Bataclan (nơi có buổi trình diễn của ban nhạc rock đến từ Mỹ) hay tại các địa điểm khác, đều là những nơi tập trung nhiều người trẻ.
Thế nhưng một loạt vụ tấn công ngày 13/11 cho thấy, những kẻ thực hiện hoàn toàn không phải những “tay mơ”, khi chúng có được sự chuẩn bị, điều phối và huy động nguồn lực rất bài bản. Việc kết hợp nhiều hình thức tấn công đẫm máu được xem là một điểm mới so với các vụ trước đây ở Pháp. Nó rất giống với chiến thuật từng được những phần tử cực đoan thực hiện ở Mumbai, Ấn Độ năm 2008: Bọn chúng cùng lúc tấn công khách sạn, quán cafe, trung tâm của người Do Thái và cả xe buýt.
Rất có thể các mục tiêu được bọn khủng bố lựa chọn mang một thông điệp riêng nào đó. Đó là những địa điểm không thuộc diện được bảo vệ an ninh một cách nghiêm ngặt – ví như các đại sứ quán, các khu du lịch, trung tâm thương mại sang trọng hay các bảo tàng. Ngoại trừ sân vận động Stade de France, những khu vực bị tấn công đều nằm trên các tuyến đường bình dị ở Paris, thuộc các dân cư đa văn hóa ở phía đông. Đó có thể là sự lựa chọn có tính toán, hoặc có thể là do bọn khủng bố quen thuộc, thông thạo khu vực này.