Qua trao đổi với các phóng viên TTXVN thường trú ở nước ngoài, những ý kiến đóng góp của cộng đồng người Việt Nam phản ánh kỳ vọng vào những bước tiến mới Việt Nam từ cột mốc Đại hội XIV, cùng với tâm thế sẵn sàng góp sức vào công cuộc phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Chùm hai bài viết “Chung tay xây khát vọng”, tập hợp các ý kiến đề xuất, phản ánh tâm huyết và cam kết của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đồng hành trong chặng đường phía trước của đất nước Việt Nam.
Tư duy đổi mới, khát vọng phát triển và ý chí tự lực tự cường dân tộc - Tinh thần được phản ánh trong các nội dung văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng Cộng sản Việt Nam đã nhận được sự đồng tình, ủng hộ của đông đảo các trí thức, chuyên gia, doanh nhân và kiều bào Việt Nam ở nước ngoài.
Tiến sĩ Phạm Thị Thanh Loan, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Du Lịch và Thương Mại Dịch Vụ Việt - Việt Quảng Đông. Ảnh: TTXVN phát
Nội dung được các kiều bào, trí thức Việt Nam đánh giá cao nhất trong dự thảo Văn kiện lần này chính là sự định hình cho một mô hình tăng trưởng mới, nhanh và bền vững, với khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực chính. Theo Tiến sĩ Phạm Thị Thanh Loan, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Du Lịch và Thương mại Dịch vụ Việt - Việt Quảng Đông, đây là tư duy chiến lược phù hợp với xu thế phát triển của thời đại, đặc biệt trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang tác động sâu rộng đến mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội. Việc xác định rõ động lực then chốt này cho thấy một quyết tâm chuyển đổi mạnh mẽ từ mô hình tăng trưởng dựa vào vốn, lao động chi phí thấp sang mô hình dựa vào tri thức, công nghệ và năng suất lao động chất lượng cao. Sự gắn kết giữa đột phá công nghệ với ba trụ cột thể chế then chốt (kinh tế thị trường định hướng XHCN, Nhà nước pháp quyền XHCN và nền dân chủ XHCN) tạo ra một khung khổ toàn diện cho sự phát triển bứt phá.
Khẳng định tính đúng đắn của việc lựa chọn mô hình tăng trưởng mới với công nghệ, chuyển đổi số là trụ cột, Tiến sĩ Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức người Việt Nam tại LB Nga, cho rằng ở lĩnh vực khoa học công nghệ, văn kiện Đại hội vừa thể hiện được tư duy đột phá, vừa thể hiện được tính phát triển bền vững, đảm bảo được công bằng xã hội. Theo ông, điều quan trọng là cần làm rõ hơn vai trò của khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong mô hình tăng trưởng mới. Trong khi đó, Tiến sĩ Phan Bích Thiện, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Diễn đàn Phụ nữ Việt Nam tại châu Âu cho rằng cần có cơ chế đột phá trong đầu tư cho nghiên cứu - phát triển (R&D), khuyến khích hình thành và mở rộng các doanh nghiệp công nghệ cao, đồng thời phát triển các trung tâm khởi nghiệp sáng tạo vùng, đặc biệt tại những địa phương có tiềm năng lớn về nguồn nhân lực trẻ. Tiến sĩ Nguyễn Thái Chinh, chuyên ngành Khoa học Trái Đất, Trắc địa vệ tinh, Thành viên Mạng lưới đổi mới sáng tạo Việt Đức (VGI) khẳng định Đảng, Nhà nước có chính sách đột phá phát triển một số cơ sở giáo dục đại học định hướng nghiên cứu trở thành các trung tâm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo ngang tầm các nước tiên tiến“ là chủ trương hoàn toàn đúng đắn”. Theo ông, Việt Nam nên đầu tư có trọng điểm, không nên đầu tư đại trà. Trước hết cần chọn trúng ngành nghề đào tạo và đúng cơ sở đào tạo rồi từ đó mới đưa ra các định hướng, cơ chế chính sách phù hợp để nâng tầm các cơ sở giáo dục này.
Việc dự thảo Văn kiện Đại hội bổ sung nội dung “bảo vệ môi trường” cùng với phát triển kinh tế – xã hội là nhiệm vụ trung tâm cũng được các chuyên gia, trí thức Việt Nam ở nước ngoài đề cao, khẳng định đây là định hướng đúng đắn và mang tính thời sự. Tiến sĩ Phan Bích Thiện nhấn mạnh phải coi kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn không chỉ là xu thế mà là lựa chọn chiến lược bắt buộc để ứng phó biến đổi khí hậu và tạo dư địa tăng trưởng mới. Trong khi đó, Tiến sĩ Nguyễn Thái Chinh đề xuất dự thảo Chương trình hành động cần nhấn mạnh hơn nữa định hướng phát triển kinh tế xanh và năng lượng xanh - coi đây là trụ cột của chiến lược phát triển quốc gia trong giai đoạn mới. Đặc biệt, cần xác định rõ vai trò của các lĩnh vực công nghệ tiên phong như hydrogen xanh, cùng với thúc đẩy kiến trúc xanh, phủ xanh mái và tường nhà, nhằm hình thành không gian đô thị thích ứng, bền vững và hài hòa với thiên nhiên.
Với quan điểm con người là nguồn lực quan trọng nhất, các chuyên gia, trí thức, doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài tập trung nêu nhiều đề xuất, kiến nghị nhằm thúc đẩy giáo dục, đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam trong giai đoạn mới. Trong đề xuất của Tiến sĩ Phan Thị Bích Thiện, chuyển đổi nhân lực cần được nhấn mạnh là một trong 3 trụ cột chiến lược trong thời kỳ mới, cùng với chuyển đổi xanh và chuyển đổi số, nhằm thực hiện 3 giá trị nền tảng: Độc lập dân tộc - Tự cường – Nhân văn làm cơ sở cho phát triển bền vững. Theo bà, cần các chính sách và mục tiêu cụ thể hơn để xây dựng hệ thống giáo dục nghề nghiệp hiện đại, gắn chặt nhu cầu doanh nghiệp, đáp ứng chuẩn kỹ năng trong chuỗi giá trị toàn cầu, theo đó nhân lực nghề có tay nghề cao phải được xác định là một trụ cột của nguồn nhân lực quốc gia, không hề thứ yếu so với đại học.
Trong khi Văn kiện nhấn mạnh phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và thu hút nhân tài, Tiến sĩ Phạm Thanh Loan cho rằng cần làm rõ hơn các cơ chế đặc thù, vượt trội để biến chủ trương thành hiện thực. Ví dụ như cần có những chính sách đãi ngộ thực sự hấp dẫn, môi trường làm việc khoa học và cơ chế tự chủ mạnh mẽ cho các viện nghiên cứu, trường đại học để thu hút và giữ chân các nhà khoa học đầu ngành, kể cả người Việt Nam ở nước ngoài. Nêu rõ trong thời đại chuyển đổi số, giáo dục tri thức là nền tảng tạo nên nguồn nhân lực chất lượng cao, Tiến sĩ - bác sĩ Heng LiHong, Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp Việt Nam - Campuchia (VCBA) kiến nghị 3 nội dung trọng tâm để phát triển giáo dục: Nâng cao chất lượng thực học, thực hành, đào tạo nguồn nhân lực có năng lực thực tế; Giảm bệnh thành tích và bằng cấp hình thức, tổ chức thi cử minh bạch, chọn đúng người tài; và Đầu tư toàn diện cho đội ngũ nhà giáo, coi đây là nhân tố quyết định thành công của công cuộc đổi mới giáo dục.
Có thể thấy, dưới góc nhìn của các trí thức, chuyên gia, doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài, Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV là một văn bản có tầm nhìn đúng đắn và đầy khát vọng, với định hướng rõ ràng, kết hợp hài hòa giữa tính kế thừa và đột phá. Những ý kiến đóng góp nhằm bổ sung, làm rõ các cơ chế, công cụ và lộ trình cụ thể để hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược đều với mong muốn giúp Văn kiện thực sự trở thành ngọn đuốc dẫn đường, tập hợp được sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc trong công cuộc kiến tạo và phát triển đất nước giai đoạn mới. Như Tiến sĩ Phạm Thị Thanh Loan chia sẻ, nếu được thông qua và tổ chức thực hiện hiệu quả, với sự đồng lòng của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, Văn kiện sẽ tạo động lực mạnh mẽ để Việt Nam phát triển nhanh, bền vững, thực hiện thắng lợi mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội trong kỷ nguyên mới. (Còn tiếp)./.
Bài 2- Khơi dậy sức mạnh Việt Nam toàn cầu