Chung tay xây khát vọng - Bài 2: Khơi dậy sức mạnh Việt Nam toàn cầu

Theo Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Xuân Thính ở trường Đại học TU Dortmund, quyền Chủ tịch Liên hiệp hội người Việt tại CHLB Đức, Chủ tịch VGI, việc công bố sớm các dự thảo Văn kiện Đại hội đã tạo điều kiện để bà con kiều bào, đặc biệt là giới trí thức trong và ngoài nước, có cơ hội nghiên cứu, trao đổi và góp ý xây dựng. Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thính khẳng định đây không chỉ thể hiện tinh thần cầu thị, minh bạch và dân chủ trong tham vấn ý kiến nhân dân, mà còn khẳng định sự quan tâm sâu sắc của Đảng đối với trí tuệ và đóng góp của cộng đồng người Việt ở khắp nơi, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng và tính khả thi của các chủ trương, đường lối phát triển đất nước trong giai đoạn tới. Sự tham gia của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, từ các chuyên gia trí thức, doanh nhân đến các thế hệ sinh viên trẻ, vào đợt lấy ý kiến đóng góp cũng phản ánh tâm huyết, mong muốn đóng góp của những người ở nơi xa đối với sự phát triển của quê hương, đất nước. Trong khi đó, ông Phạm Khánh Nam, Tổng biên tập Tạp chí Hương Việt tại Đức khẳng định chính tinh thần “lấy nhân dân làm gốc” được thể hiện xuyên suốt trong dự thảo Văn kiện Đại hội XIV là phương châm để củng cố niềm tin, khơi dậy tinh thần gắn bó máu thịt giữa kiều bào và Tổ quốc.

Nói về vai trò của bộ phận người Việt Nam ở nước ngoài trong khối đại đoàn kết toàn dân, Tiến sĩ Phan Bích Thiện, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Diễn đàn Phụ nữ Việt Nam tại châu Âu khẳng định cần xác định đây là một nguồn lực chiến lược quan trọng trong hội nhập và phát triển quốc gia. Đồng quan điểm trên, ông Gary Thanh Nguyễn, Chủ tịch Câu lạc bộ Doanh nhân và Những người yêu nước vùng DMV (gồm khu vực thủ đô Washington D.C của Mỹ và hai bang lân cận) bày  tỏ tin tưởng rằng nếu biết cách tập hợp và phát huy sức mạnh của khối kiều bào yêu nước, đây sẽ là nguồn lực chiến lược góp phần vào mục tiêu xây dựng nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, nhân ái và phát triển bền vững – đúng với tinh thần mà Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV đang hướng tới.

Đề cập việc Đại hội XIII đã xác định đối ngoại nhân dân là một trụ cột quan trọng của nền đối ngoại Việt Nam, cùng với đối ngoại Đảng và ngoại giao Nhà nước, các chuyên gia, trí thức Việt Nam cho rằng đây là lĩnh vực phát huy được sức mạnh kết nối của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, những sứ giả đưa văn hóa Việt Nam ra toàn cầu. Điều này sẽ đóng góp quan trọng trong việc thúc đẩy đối ngoại, hội nhập quốc tế, vốn được Văn kiện Đại hội XIV xác định là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên, gắn bó chặt chẽ với quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế và văn hóa. 

Để phát huy tiềm năng này, ông Phạm Khánh Nam đề xuất xây dựng cơ chế phối hợp linh hoạt giữa các cơ quan đại diện ngoại giao và hội đoàn kiều bào, nhằm triển khai hiệu quả các chương trình ngoại giao nhân dân, văn hóa, giáo dục và kinh tế. Ông gợi ý phát triển mạng lưới “Đại sứ nhân dân” trong cộng đồng người Việt toàn cầu, để mỗi người Việt ở nước ngoài đều trở thành cầu nối tin cậy, bạn bè thân thiết của Việt Nam trên trường quốc tế, qua đó thúc đẩy hình ảnh Việt Nam hội nhập, nhân văn và đổi mới sáng tạo, thông qua các hoạt động giao lưu, diễn đàn văn hóa - kinh tế, triển lãm khoa học và hợp tác giáo dục.

Cùng chung ý kiến trên, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Sơn, Chủ tịch Liên hiệp hội người Việt Nam tại Nhật Bản, đề xuất có cơ chế ghi nhận và khuyến khích vai trò của kiều bào trong công tác đối ngoại nhân dân, như mời tham gia các diễn đàn, hội nghị quốc tế, hoặc làm đại diện hình ảnh Việt Nam trong các sự kiện đa phương. Tiến sĩ Nguyễn Hồng Sơn nhấn mạnh khi mỗi người Việt ở Nhật trở thành một “sứ giả văn hóa” và “đối tác tri thức”, cộng đồng sẽ góp phần tích cực vào tiến trình hội nhập toàn diện của đất nước.

Trong bối cảnh dự thảo Văn kiện Đại hội XIV xác định khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực trung tâm cho phát triển nhanh, bền vững, đội ngũ trí thức, doanh nhân và chuyên gia Việt kiều đang có những thế mạnh vượt trội trong các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, y học, tài chính, giáo dục và công nghệ số. Để phát huy vai trò cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài như một nguồn lực chiến lược toàn cầu, các ý kiến đóng góp cho rằng cần có các nền tảng kết nối trí thức Việt với nhau, và với các chương trình quốc gia về đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển bền vững.

Tiến sĩ Phan Bích Thiện đề xuất coi tri thức và mạng lưới Việt Nam toàn cầu là động lực quan trọng để nâng tầm vị thế quốc gia; Xây dựng hệ sinh thái kết nối kiều bào trong các ngành chiến lược: khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, môi trường, y tế, giáo dục, quốc phòng – an ninh phi truyền thống. Theo Tiến sĩ, cần đổi mới phương thức vận động kiều bào, không chỉ hướng về quê hương, đất nước mà theo hướng đồng hành và tạo giá trị chung, là những người đồng kiến tạo tương lai Việt Nam. Ông Phạm Khánh Nam, Tổng biên tập Tạp chí Hương Việt  kiến nghị hình thành cơ chế kết nối thường xuyên giữa mạng lưới trí thức Việt Nam ở nước ngoài với các bộ, ngành và địa phương trong nước, nhằm chia sẻ kinh nghiệm, tư vấn chính sách và hợp tác nghiên cứu – chuyển giao công nghệ.

Việc có các chính sách khuyến khích kiều bào đầu tư về quê hương cũng là một trong những ý kiến được nhiều trí thức, chuyên gia đồng tình, trong đó nhấn mạnh đến việc tạo môi trường thuận lợi, ưu đãi mang tính hỗ trợ. Đó là xây dựng quỹ hoặc chương trình đặc thù hỗ trợ kiều bào đầu tư, khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam, trong đó có ưu đãi về thủ tục, bảo hộ sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ xanh và năng lượng sạch. Các chuyên gia cũng cho rằng nên khuyến khích mô hình “trí thức kiều bào về nước theo dự án ngắn hạn”, giúp tận dụng nguồn chất xám toàn cầu mà vẫn phù hợp điều kiện làm việc linh hoạt của chuyên gia quốc tế. Tiến sĩ Phạm Thị Thanh Loan, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Du Lịch và Thương mại Dịch vụ Việt - Việt Quảng Đông  khẳng định kiều bào sẵn sàng mang về những tri thức, công nghệ và kinh nghiệm quản trị hiện đại, nhưng điều đó cần một cơ chế “mở cửa” thực sự từ trong nước, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và chuyển giao tri thức. Theo bà, việc kiều bào được tham gia một cách thực chất hơn, không chỉ các dự án kinh tế mà còn trong các diễn đàn đóng góp ý kiến xây dựng chính sách, các chương trình phát triển giáo dục, văn hóa và xã hội, sẽ góp phần lan tỏa tinh thần đồng hành cùng Tổ quốc.

Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận không tách rời của dân tộc, là động lực tinh thần và trí tuệ quan trọng trong sự nghiệp phát triển phồn vinh, hạnh phúc của đất nước. Đây vừa là sức mạnh mềm, vừa là cầu nối hữu nghị, hợp tác và chuyển giao tri thức giữa Việt Nam với thế giới. Phát huy sức mạnh kiều bào chính là hiện thực hóa ba định hướng lớn của dự thảo Văn kiện Đại hội XIV: Khơi dậy khát vọng phát triển phồn vinh, hạnh phúc để mỗi người Việt dù ở đâu cũng tự hào và góp sức cho Tổ quốc; Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, gắn với đại đoàn kết toàn dân tộc, trong đó có hơn 6 triệu người Việt xa quê; Đổi mới sáng tạo, hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, với kiều bào là cầu nối quan trọng của Việt Nam với thế giới.