Điều này kéo theo giá một số mặt hàng nông sản giảm, tại một số địa phương tồn đọng khối lượng lớn các nông sản, đặc biệt là nông sản xuất khẩu. Tổ công tác đã giao các đơn vị tính toán kỹ cung cầu, xây dựng các phương án cụ thể để ứng phó trong các tình huống có thể xảy ra đến quý I/2022.
Giá giảm, tiêu thụ khó
Người dân Đắk Lắk thu hoạch rau “chi viện” cho đồng bào vùng dịch. Ảnh: Tuấn Anh/TTXVN
Theo ông Nguyễn Quốc Toản, Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, hoạt động sản xuất lương thực tại các địa phương nhìn chung diễn ra theo đúng kế hoạch mùa vụ. Về rau, củ, quả, một số tỉnh phía Bắc đang chuẩn bị và bước vào gieo trồng rau vụ Đông. Nhìn chung sản lượng rau, quả sản xuất của các địa phương đủ đáp ứng nhu cầu nội tỉnh, cung cấp cho các tỉnh thành khác và xuất khẩu.
Tại Lào Cai, sản lượng rau từ nay tới cuối năm ước đạt 74.360 tấn, thu hoạch tập trung từ tháng 11-12 và tháng 1 năm sau. Tuy nhiên, giá bán rau xanh tại Lào Cai giảm từ 1.000-2.000 đồng/kg và tiêu thụ chậm hơn so với mọi năm. Mặt hàng chuối tiêu xanh từ nay đến cuối năm thu hoạch khoảng 17.500 tấn, tập trung từ tháng 9 -11 nhưng hiện tại Trung Quốc dừng nhập khẩu chuối nên sẽ khó khăn trong tiêu thụ. Dự kiến trong tháng 9, địa phương này thu hoạch 2.000 tấn và cần tìm thị trường trong nước để tiêu thụ.
Lai Châu cũng đang tồn đọng khoảng 3.000 tấn chuối, sản lượng dự kiến thu hoạch trong tháng tới là 4.000 tấn. Bên cạnh đó, mặt hàng chè khô tại địa phương đang tồn kho còn khoảng 2.400 tấn gây nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp sản xuất sơ chế chè. Việc tiêu thụ các mặt hàng thủy sản chất lượng cao như cá tầm, cá hồi, cá nheo, cá lăng … hạn chế.
Hiện nay, một số loại nông sản đang trong vụ thu hoạch như: na, nhãn với sản lượng hàng nghìn tấn tập trung tại một số địa phương của Thái Nguyên như: Võ Nhai, Đồng Hỷ... cần có giải pháp thúc đẩy tiêu thụ cho người dân.
Tại Nghệ An, năng suất, sản lượng rau, củ, quả các loại đều tăng so cùng kỳ năm trước nhờ thời tiết thuận lợi. Nhưng, thị trường tiêu thụ trong nước giảm, dồn thời vụ thu hoạch, liên kết sản xuất còn hạn chế... nên việc tiêu thụ một số loại rau củ quả đang thời điểm thu hoạch gặp khó khăn nhất là bí xanh, dưa hấu.
Bên cạnh đó, địa phương này cũng đang có khoảng 600.000 con lợn trọng lượng từ 75 kg trở lên. Giá thịt lợn hơi xuống thấp khoảng 55.000 đồng/kg, thấp hơn giá thành sản xuất. Trong khi đó, tình hình tiêu thụ các sản phẩm chế biến từ thịt như giò chả, xúc xích… cũng bị ảnh hưởng mạnh.
Phản ánh từ các hiệp hội ngành hàng tới Tổ công tác cũng cho thấy, ngành chăn nuôi nhất là khâu giết mổ, chế biến hoặc sơ chế chịu sự quản lý chặt về điều kiện sản xuất kinh doanh, gây tắc nghẽn hoạt động sản xuất kinh doanh. Điều này gây phát sinh các chi phí chăm sóc, ăn uống khi không xuất chuồng được, trong khi giá thức ăn chăn nuôi và thuốc thú y ngày một tăng cao. Mức độ tiêu thụ sản phẩm gia cầm, ngoại trừ mặt hàng trứng cũng gặp rất nhiều khó khăn.
Với thủy sản, chỉ có 30% doanh nghiệp thủy sản phía Nam đảm bảo điều kiện “3 tại chỗ”, công suất sản xuất trung bình giảm còn từ 40-50%. Nguyên liệu thủy sản phục vụ chế biến, xuất khẩu chỉ đạt từ 40-50% so với nguồn nguyên liệu bên ngoài. Dự báo, nguồn nguyên liệu phục vụ sản xuất những tháng cuối năm thiếu hụt từ 20-30% do giảm khai thác, thả giống, nhập khẩu.
Ngành chế biến gỗ cũng chỉ có 60% doanh nghiệp đảm bảo sản xuất theo quy định “3 tại chỗ”, 40% còn lại phải ngừng sản xuất. Chi phí xét nghiệm cao là gánh nặng cho doanh nghiệp.
Hoàn thiện cơ sở dữ liệu nông sản
Theo Tổ công tác phía Bắc, đã có 23/31 địa phương phía Bắc cử đầu mối phối hợp với Tổ công tác và cung cấp danh sách 2.093 các đầu mối cung ứng nông sản nhập vào cơ sở dữ liệu của Tổ công tác. Cụ thể, lúa gạo 181 đầu mối; rau củ quả 436; thịt, trứng gia cầm 505; thủy hải sản 819; sản phẩm chế biến đông lạnh 97; thực phẩm tổng hợp 55 đầu mối.
Tổ công tác đã phối hợp với Hội đồng Khoa học Hợp tác xã Nông nghiệp số hoàn thiện xây dựng khung Hệ thống điều hành cơ sở dữ liệu cung cầu nông sản khu vực phía Bắc. Hiện tổ công tác đang cập nhật dữ liệu từ các địa phương gửi về và sẽ triển khai biểu diễn mô hình thí điểm trên cơ sở số liệu tháng 8.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến - Tổ trưởng Tổ công tác phía Bắc giao Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản phối hợp với các chuyên gia của Hội đồng Khoa học Hợp tác xã Nông nghiệp số hoàn thiện Hệ thống cơ sở dữ liệu cung cầu nông sản phía Bắc, trình Tổ trưởng Tổ công tác phê duyệt trước ngày 10/9/2021, để có cơ sở đi vào hoạt động.
Bên cạnh đó, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cũng chỉ đạo các đơn vị khối sản xuất: Tổng cục Thủy sản, Cục Trồng trọt, Cục Chăn nuôi cập nhật số liệu, phối hợp với Trung tâm Tin học Thống kê xây dựng kế hoạch sản xuất, ước sản lượng phục vụ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu từ nay tới hết quý I/2022. Theo đó, tính toán kỹ tổng cung, tổng cầu, xây dựng các phương án cụ thể để đối phó trong các tình huống có thể xảy ra, đề xuất các giải pháp tháo gỡ.
Các đơn vị trên cũng phải chủ trì tổ chức buổi làm việc giữa Tổ công tác và hiệp hội ngành hàng liên quan để nắm bắt các khó khăn vướng mắc cụ thể còn tồn tại, tổng hợp, kiến nghị bộ, ngành và Chính phủ.