Nông dân Bình Phước trồng xen ca cao trong vườn điều, cao cà phê.
Chị Vũ Thị Toán ở xã Đức Liễu (huyện Bù Đăng) bắt đầu trồng xen cây ca cao dưới tán cây điều có diện tích 2,5ha từ năm 2006. Gần đây nhất trong niên vụ 2023, diện tích trồng ca cao xen trong vườn điều thu hoạch hơn 2 tấn hạt. Trong khi đó, cây điều cho thu hoạch 4 tấn hạt tươi. Việc trồng xen đã giúp nguồn thu của gia đình tăng lên so với lúc chỉ chuyên canh cây điều.
Theo bà Toán, trước đây sau khi tìm hiểu về giống cây trồng mới, gia đình đã quyết định trồng xen ca cao vì thấy phù hợp với thổ nhưỡng và khí hậu ở địa phương. Đặc biệt, đây là loại cây phù hợp dưới tán cây điều nên rất thuận lợi để trồng xen. Hơn 18 năm trồng xen, cây ca cao đã mang lại nguồn thu thêm cho gia đình bà Toán không hề nhỏ.
"Tôi thấy cây ca cao rất phù hợp ở vùng này nên đã trồng xen. Cây phát triển tốt dưới tán cây điều. Việc chăm sóc cây này cũng không đòi hỏi nhiều về kỹ thuật, tuy nhiên phải tỉa cành, bón phân, làm trái đúng thời điểm mới đạt năng suất cao. Ngoài cây điều, nhờ trồng xen đã giúp gia đình tôi có thêm nguồn thu thêm từ ca cao”, bà Vũ Thị Toán chia sẻ.
Anh Nguyễn Văn Huỳnh ở xã Minh Hưng (huyện Bù Đăng) cũng đã gắn bó với cây ca cao hơn 10 năm. Theo anh Huỳnh, cây ca cao lúc đầu mới trồng phải cần bóng mát nên rất phù hợp trồng xen dưới tán cây điều, cà phê. Trong những năm qua, gia đình anh Huỳnh đã có thêm nguồn thu nhập từ cây ca cao mang lại hiệu quả vượt gấp đôi so với cây điều trên diện tích 1 ha.
Anh Nguyễn Văn Huỳnh cho biết, trong niên vụ vừa qua, gia đình anh thu hơn 3 tấn hạt ca cao. Vào thời điểm giá bán 80.000đồng/kg, gia đình thu về khoảng 200 triệu đồng. Trong khi đó, cây trồng chính trước đây là cây điều cho nguồn thu chưa được một nửa cây ca cao. “Trong những năm qua, giá trị cây điều thấp nên tôi đã trồng xen cây ca cao. Cây ca cao dù chỉ để trồng xen, nhưng đã mang lại nguồn thu nhập chính. Cây ca cao trồng chủ yếu bằng phân bón hữu cơ nên phát triển tốt. Ở vùng này, trồng xen ca cao dưới tán cây điều rất phù hợp và mang lại hiệu quả thu nhập thêm”, anh Huỳnh cho biết thêm.
Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Bù Đăng Nguyễn Huy Long cho biết, diện tích trồng ca cao trên địa bàn huyện hơn 82 ha, năng suất 1,7 tấn/ha. Nhiều năm qua, một số người dân trên địa bàn đã mạnh dạn trồng xen cây ca cao dưới tán điều, xen với cà phê. Dù diện tích còn ít, nhưng cây này rất phù hợp để trồng xen dưới tán cây trồng khác. Đến nay, mốt số hộ dân trồng xen cây ca cao đã có nguồn thu nhập tăng thêm. Địa phương khuyến khích người dân trồng xen các loại cây trồng phù hợp trên một diện tích để mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn.
Trong gần 10 năm trở lại đây, cây ca cao đã chứng minh được tính ổn định, hiệu quả cao, giúp người trồng tăng thu nhập, tăng hiệu quả kinh tế trên cùng một đơn vị diện tích đất canh tác thông qua thực hiện hình thức trồng xen canh dưới tán điều, cà phê… Gần đây nhất, trong năm 2024, cây ca cao đã thực sự giúp người nông dân có nguồn thu nhập khá khi giá hạt khô lên trên 140.000 đồng/kg.
Hiện nay, dù toàn tỉnh Bình Phước có diện tích trồng ca cao rất ít, chỉ 310 ha, nhưng tiềm năng, thế mạnh về quỹ đất trồng xen canh, khả năng đáp ứng nguồn nước phục vụ tưới tiêu… có nhiều lợi thế phát triển. Diện tích cây trồng lớn của tỉnh Bình Phước có hơn 151.000 ha điều, hơn 13.000 ha cà phê, 17.000 ha cây ăn trái các loại… là nhóm cây có tán che hợp lý để có thể trồng xen canh cây ca cao. Ngoài ra, tỉnh Bình Phước còn có 76 công trình thủy lợi lớn, vừa và nhỏ, hệ thống sông, suối khá dày đặc hệ thống hồ chứa nhiều với trữ lượng nước khá dồi dào, nhất là hồ Thác Mơ, hồ Cần Đơn, hồ Srok Phu Miêng…
Với những lợi thế về thích nghi của cây ca cao, quỹ đất trồng xen canh phong phú, khả năng đáp ứng nguồn nước phục vụ tưới tiêu dồi dào sẽ giúp nhà nông Bình Phước có thể mở rộng phát triển diện tích cây ca cao trồng xen canh mang lại nguồn thu nhập thêm.
Dù hiện nay diện tích ít so với nhiều loại cây trồng khác, nhưng theo nhiều hộ dân đã trồng cho thấy cây ca cao đang mang lại hiệu quả kinh tế rất lớn so với cây chủ lực trước khi trồng xen.
Bình Phước là tỉnh nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa cận xích đạo, có nền nhiệt độ cao điều quanh năm, cùng với quỹ đất bazan rộng lớn màu mỡ, nguồn nước tưới dồi dào là cơ hội phát triển chuỗi ngành hàng ca cao theo hướng bền vững, hiệu quả.