Thay đổi tư duy sản xuất hàng hóa xuất khẩu

Trong bối cảnh kinh tế thế giới không ngừng biến động, để duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế bền vững và nâng cao giá trị hàng hóa xuất khẩu, Việt Nam cần tạo nên làn sóng xuất khẩu thứ hai ra thị trường thế giới. Ông Nguyễn Thiết Hòa cho rằng, làn sóng xuất khẩu mới cần tập trung vào nâng cao chất lượng sản phẩm trên cơ sở cải thiện năng lực sản xuất của doanh nghiệp, sử dụng nền tảng sản xuất theo hướng hiện đại của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và tập trung sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị toàn cầu.

Để đẩy nhanh hoạt động sản xuất trên cơ sở ứng dụng các thành tựu về công nghệ, Việt Nam cần tiếp tục cải cách thể chế hành chính, chính sách tài chính, tạo môi trường thuận lợi để doanh nghiệp phát triển, đảm bảo sự công bằng giữa nhóm kinh tế Nhà nước và kinh tế tư nhân. Trong quá trình đó, các doanh nghiệp cần chủ động thể hiện vai trò trung tâm, cũng như mạnh dạn tham gia vào việc hoạch định các chính sách phát triển kinh tế. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần phải khắc phục việc nhận diện thị trường, tập trung vào những thị trường có tiềm năng lớn và có hành lang pháp lý về thương mại rõ ràng để tránh những rủi ro không thể kiểm soát được. 

Cùng quan điểm, ông Jonathan Moreno, Chủ tịch Hiệp hội thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (AMCHAM) cho rằng, Việt Nam đang có nhiều lợi thế xuất khẩu từ việc tham gia vào các hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương. Doanh nghiệp sản xuất xuất khẩu của Việt Nam nên tận dụng tốt các ưu đãi từ các FTA để nhận diện các thị trường chính và tập trung đáp ứng các yêu cầu về mặt kỹ thuật, chất lượng cho thị trường này để gia tăng số lượng và giá trị cho các đơn hàng xuất khẩu.

Ở góc độ doanh nghiệp phân phối sản phẩm, ông Yuichiro Shiotani, Tổng Giám đốc Topvalu Japan chia sẻ, các doanh nghiệp có thể đánh giá tiềm năng của một thị trường thông qua việc tìm hiểu tổng nhu cầu nhập khẩu của thị trường đó. Ví dụ, năm 2016, kim ngạch nhập khẩu các mặt hàng may mặc, đồ gia dụng của Nhật Bản là hơn 601 triệu USD, trong khi đó, kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam chỉ mới đạt hơn 28 triệu USD. Mặt khác, Nhật Bản hiện có gần 700 đối tác là các nhà cung cấp hàng hóa nước ngoài, trong số đó chỉ có khoảng 50 nhà cung cấp Việt Nam. Điều này cho thấy nhu cầu nhập khẩu của Nhật Bản là rất lớn và là một thị trường tiêu thụ đầy tiềm năng. Vấn đề còn lại của doanh nghiệp là làm thế nào để đáp ứng được các tiêu chuẩn đối với hàng hóa nhập khẩu của Nhật Bản.

Theo ông Yuichiro Shiotani, để tiếp cận được thị trường Nhật Bản nói riêng và thế giới nói chung, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, các doanh nghiệp cần thay đổi tư duy trong sản xuất, tập trung tạo ra giá trị gia tăng và sự khác biệt cho sản phẩm, tránh việc sản xuất đại trà các mặt hàng có giá trị thấp. Ngoài ra, việc xây dựng thương hiệu cũng vô cùng quan trọng trong việc nâng cao lợi thế và cơ hội xuất khẩu cho các doanh nghiệp.

Đối với vấn đề rủi ro, ông Hary Loh, Tổng giám đốc Ngân hàng United Overseas Bank (UOB) tại Việt Nam cho rằng, nhận diện rủi ro là bước đầu tiên để giảm thiểu và phòng tránh nguy cơ tổn thất trong hoạt động xuất khẩu. Vì vậy, doanh nghiệp phải nắm rõ quy trình xuất – nhập khẩu của từng thị trường và dự trù trước các giải pháp ứng phó với tình huống bất ngờ. Đặc biệt, trước khi xuất khẩu sang một thị trường mới hoặc giao dịch với một đối tác mới doanh nghiệp phải tìm hiểu các đặc điểm về văn hóa, tôn giáo, tình hình chính trị cũng như năng lực tài chính, uy tín nhằm đảm bảo hiệu quả của hoạt động xuất nhập khẩu.