Hiện việc nạo vét Cảng cá Đông Hải của Công ty TNHH xây dựng - dịch vụ Phương Thảo Nguyên vẫn chưa hoạt động do không còn bãi chứa.
Đồng thời, huy động, bố trí nguồn lực để đầu tư nạo vét luồng lạch, vũng đậu tàu; mở rộng cảng theo Dự án Phát triển thủy sản bền vững mà tỉnh đã ký ban hành.
Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Thuận, Cảng cá Đông Hải (ở thành phố Phan Rang - Tháp Chàm) là cảng loại III, được đưa vào khai thác từ năm 1996 với diện tích đất cảng 1,8 ha, diện tích vùng nước 36 ha, đủ khả năng tiếp nhận tàu cá có chiều dài đến 30 mét. Cảng cá Đông Hải đã trở thành cảng cá đầu mối cung cấp thủy sản lớn, là trung tâm nghề cá của tỉnh, nơi giao thương trao đổi mua bán sản phẩm sau khai thác, vận chuyển đi các tỉnh.
Tuy nhiên, do thời gian đưa vào khai thác quá lâu cộng với quá trình phát triển của tàu cá, hoạt động sản xuất, kinh doanh tại cảng ngày càng đông nên dẫn đến tình trạng cảng bị quá tải. Các hệ thống cơ sở hạ tầng hiện hữu của Cảng cá Đông Hải cũng đã xuống cấp trầm trọng, không đảm bảo năng lực hoạt động sản xuất, kinh doanh; môi trường biển tại cảng ngày một bị ô nhiễm nặng, làm ảnh hưởng đến cuộc sống người dân. Hơn nữa, luồng lạch ra vào cảng cũng bị bồi lắng, gây khó khăn cho tàu thuyền ra vào cảng…
Ông Trần Công Thắng, chủ tàu cá tại địa phương, cho biết gia đình ông có 2 chiếc tàu, mỗi tàu có công suất hơn 800CV. Khi mỗi chuyến biển về lại gặp nhiều khó khăn trong việc đưa tàu cập bến neo đậu, xuống hải sản tiêu thụ. Có lúc phải bỏ neo ngoài xa, chờ thủy triều lên hoặc phải đưa thuyền nhỏ ra vận chuyển hải sản vào bến, tốn khá nhiều chi phí, mất thời gian.
Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Thuận cho hay, việc khắc phục đẩy nhanh tiến độ nạo vét khơi thông luồng lạch tại cảng gặp nhiều khó khăn vướng mắc về nguồn lực, thủ tục triển khai, chồng chéo quy định pháp luật trong xã hội hóa nạo vét. Từ đó dẫn đến việc nạo vét chậm, làm ảnh hưởng lớn đến hoạt động đi lại, vươn khơi đánh bắt, gây bức xúc trong nhân dân. Về thủ tục pháp lý đất đai của hộ gia đình, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trong cảng cũng chậm giải quyết, khó cho việc thu hồi mở rộng cảng.
Bên cạnh đó, hạ tầng cảng cá cũng xuống cấp, quá tải nhất là hệ thống thu gom xử lý nước thải chưa đồng bộ, chưa khai thác hết quy mô công suất và sự xuống cấp của hệ thống thu gom nước mặt đã dẫn đến tình trạng thải trực tiếp ra biển, gây ô nhiễm môi trường. Hạ tầng kết nối khu neo đậu Phú Thọ không được đầu tư đồng bộ dẫn đến không khai thác vận hành bến neo đậu, hạ tầng không phát huy hiệu quả.
Để khắc phục tình trạng trên, UBND tỉnh Ninh Thuận đã chấp thuận chủ trương và bố trí kinh phí trên 9 tỷ đồng để sửa chữa các công trình cấp thiết tại cảng như: Hệ thống thu gom nước thải; nhà máy xử lý nước thải; nâng cấp cầu cảng; đường nội bộ, lắp đặt mái che. Riêng hạng mục nạo vét tuyến luồng, vũng đậu tàu và khu neo đậu tránh trú bão được triển khai theo hình thức xã hội hóa, giao cho Công ty TNHH xây dựng - dịch vụ Phương Thảo Nguyên thực hiện.
Ông Phạm Chí Khỏe - Giám đốc Ban quản lý khai thác các cảng cá (Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Thuận) cho biết, về vấn đề môi trường tại cảng hiện đang được cải thiện. Đối với việc nạo vét luồng, vũng đậu tàu và khu neo đậu tránh trú bão, tuy được triển khai nhưng nay lại phải dừng nạo vét do Công ty TNHH xây dựng - dịch vụ Phương Thảo Nguyên nêu lý do không còn bãi đổ chứa.
Thời gian nạo vét cảng chỉ còn khoảng 6 tháng (13/12/2025); do đó để đảm bảo thi công hoàn thành, Ban quản lý khai thác các cảng cá cũng tăng cường kiểm tra, đôn đốc; đồng thời đề nghị công ty thực hiện nạo vét khẩn trương giải quyết bãi đổ bùn, cát; tăng cường nguồn lực đẩy nhanh tiến độ nạo vét, sớm hoàn thành toàn bộ dự án trước ngày 31/12/2025 theo quyết định phê duyệt và hợp đồng đã ký, ông Phạm Chí Khỏe cho hay.
Theo Quyết định số 582/QĐ-TTg ngày 3/7/2024 được Thủ tướng Chính phủ ký ban hành về việc phê duyệt hệ thống cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Cảng cá Đông Hải được quy hoạch trở thành cảng cá loại II. Trên cơ sở đó, tỉnh Ninh Thuận cũng thống nhất đưa Cảng cá Đông Hải vào danh mục dự án chuẩn bị đầu tư cho giai đoạn kế hoạch trung hạn 2026 - 2030 và đã bố trí kinh phí chuẩn bị đầu tư.
Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận Trịnh Minh Hoàng, để giải quyết các tồn tại ở Cảng cá Đông Hải, từ kinh phí được cấp, UBND tỉnh giao Sở Nông nghiệp và Môi trường nghiên cứu đề xuất quy mô đầu tư các hạng mục công trình cấp thiết, phù hợp định hướng phát triển và tạo động lực cho phát triển thủy sản bền vững của tỉnh.
Để Cảng cá Đông Hải đảm bảo diện tích, đúng cảng cá loại II, UBND tỉnh Ninh Thuận giao Sở Nông nghiệp và Môi trường nghiên cứu, tham mưu UBND tỉnh để giao phần đất hiện đang cho Công ty cổ phần An cư Lạc Nghiệp thuê (đến 31/1/2026) với diện tích trên 4.000 m2 để mở rộng cảng; đồng thời xem xét bàn giao phần đất phía sau kè T (gần Đồn Biên phòng Đông Hải) đã được san lấp vào vùng đất cảng Đông Hải để quản lý, phục vụ phát triển giai đoạn tiếp theo bảo đảm đồng bộ với tuyến kè đã được đầu tư xây dựng.
Diện tích vùng nước của cảng cá Đông Hải nhỏ hẹp, gây khó khăn cho tàu thuyền ra vào neo đậu.
Đồng thời, cần nghiên cứu đề xuất đầu tư hệ thống giao thông kết nối bến neo đậu Phú Thọ, đầu tư bổ sung hệ thống thu gom nước mặt, hệ thống mái che khu vực cảng và bố trí thiết kế phương án quy hoạch mở rộng, tổ chức lại hệ thống cảng phụ bảo đảm yêu cầu hoạt động và bảo đảm chất lượng hải sản theo quy định về IUU.
Tỉnh Ninh Thuận hiện có tổng cộng 4 cảng cá bao gồm: Cảng Đông Hải; Cảng Cá Ná; Cảng Mỹ Tân và Cảng Ninh Chử. Những năm qua, tình trạng luồng lạch bồi lắng, cảng cá xuống cấp, ô nhiễm… đã và đang là lực cản lớn đối với các tỉnh, thành ven biển nói chung và Ninh Thuận nói riêng. Trong khi đó nguồn lực đầu tư cho nâng cấp, cải tạo, mở rộng cảng còn nhiều khó khăn, hạn chế; quản lý vận hành khu neo đậu cho tàu cá... còn có những bất cập. Từ đó dẫn đến nhu cầu phát triển của nghề cá không đủ đáp ứng, kìm hãm sự phát triển của kinh tế biển.