Khu vực cửa biển Tư Hiền nhìn từ trên cao.
Định hình khu dịch vụ hậu cần nghề cá lớn
Cửa biển Tư Hiền, nằm giữa xã Lộc Bình và Vinh Hiền thuộc huyện Phú Lộc (tỉnh Thừa Thiên - Huế) là nơi ra vào của tàu thuyền từ trong khu vực đầm phá Tam Giang - Cầu Hai ra biển, cũng là nơi cập bến, tránh trú bão của nhiều tàu thuyền các tỉnh, thành phố ven biển miền Trung. Nhiều năm trở lại đây, cửa biển này bị cát bồi lắng luồng lạch nghiêm trọng khiến những tàu cá công suất lớn không thể ra vào cảng.
Dự án cảng cá Tư Hiền kết hợp khu neo đậu tránh trú bão ở huyện Phú Lộc (tỉnh Thừa Thiên - Huế) là dự án thành phần nằm trong dự án “Xây dựng, nâng cấp cơ sở hạ tầng nghề cá” tỉnh Thừa Thiên - Huế với tổng mức đầu tư 400 tỷ đồng, từ nguồn vốn bồi thường của Công ty trách nhiệm hữu hạn Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh. Trong số đó, Dự án cảng cá Tư Hiền kết hợp khu neo đậu tránh trú bão có tổng mức đầu tư 148 tỷ đồng được triển khai thi công trên thực địa từ năm 2022, đến nay đã hoàn thành. Hiện các bên liên quan đang làm thủ tục bàn giao để đưa hạ tầng dự án vào sử dụng trước mùa mưa bão năm nay.
Gắn bó với nghề khai thác thủy sản xa bờ hàng chục năm, ông Nguyễn Quang Khải, Chi hội trưởng Nghề cá Vinh Hiền rất vui mừng vì khu vực cửa biển Tư Hiền được đầu tư hạ tầng khang trang, đặc biệt là hai tuyến đê ngăn cát giảm sóng dài hàng trăm mét, vươn rộng ra hướng ngoài biển. Phía trong cảng cá Tư Hiền được đầu tư hệ thống cấp nước ngọt, bến neo đậu tàu thuyền mới, nhà phân loại cá…
Theo ông Khải, các thuyền đánh bắt địa phương hoạt động chủ yếu là hành nghề vây rút, sản lượng khai thác trung bình mỗi tháng từ 250 - 300 tấn cá nục, cá ngừ, cá chim... Việc hoàn thành hạ tầng khu dịch vụ hậu cần nghề cá ở đây mở ra cơ hội mới cho phát triển kinh tế biển của ngư dân huyện Phú Lộc.
Tư Hiền là một trong hai cửa biển lớn của tỉnh Thừa Thiên - Huế; trong đó, huyện Phú Lộc có hàng trăm chiếc tàu đánh bắt xa bờ có công suất trên 400 - 800CV. Tuy nhiên thời gian qua phần lớn những tàu thuyền lớn phải neo đậu tại âu thuyền ở thành phố Đà Nẵng do luồng lạch, hạ tầng cảng cá tại địa phương không đảm bảo. Khi dự án cảng cá Tư Hiền kết hợp khu neo đậu tránh trú bão hoàn thành, nhiều tàu thuyền có ké hoạch sẽ quay về neo đậu gần nhà, giảm chi phí nhiên liệu di chuyển.
Phó Chủ tịch UBND xã Vinh Hiền Hoàng Trung Dũng chia sẻ, việc triển khai dự án kè cửa biển, nạo vét luồng lạch, nâng cấp cảng cá đã đáp ứng nguyện vọng, mong mỏi bấy lâu nay của ngư dân. Hiện nay, Vinh Hiền đã được UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế công nhận là đô thị loại 5, việc đầu tư xây dựng cảng cá Tư Hiền là điều kiện thuận lợi để địa phương phát triển kinh tế biển, tạo tiền đề định hình phát triển thành trung tâm dịch vụ hậu cần nghề cá lớn, là nơi cung cấp xăng dầu, nước ngọt, đá cây cũng như làm đầu mối tiêu thụ hải sản đi các tỉnh, thành phố trong khu vực miền Trung.
Thêm vốn để hoàn thiện theo thiết kế
Tuyến đê ngăn cát, giảm sóng dài hơn 300m ở khu vực cửa biển Tư Hiền, huyện Phú Lộc, Thừa Thiên - Huế.
Theo ông Nguyễn Quang Khải, Chi hội trưởng Nghề cá Vinh Hiền, mặc dù nhà thầu của dự án đã tiến hành nạo vét, khơi thông luồng lạch nhưng hiện tại, những tàu thuyền đánh cá lớn của ngư dân vẫn gặp nhiều khó khăn khi ra vào khu vực cửa biển Tư Hiền do tuyến luồng không đều, có vị trí sâu 4 m, nhưng có nơi cát bồi lại chỉ sâu chưa đến 2 m. Trong khi mực nước để các tàu thuyền lớn ra vào thuận lợi ở mức sâu trung bình 3 m.
Hiện nay, các tàu thuyền đánh bắt xa bờ vẫn phải lựa chọn thời điểm nước thuỷ triều dâng cao mới có thể ra vào cửa biển. Nếu cảng Tư Hiền được nạo vét sâu đều hơn, các phương tiện tàu thuyền sẽ chủ động thời gian ra vào, từ đó sẽ thuận lợi cho ngư dân rất nhiều.
Cửa biển Tư Hiền trong thời gian qua có nhiều biến động khó lường. Trước khi dự án chưa triển khai có một bãi cát bồi kéo từ bờ Bắc qua gần giáp bờ Nam dài gần 400 m, sau đó với sự biến đổi dòng chảy gần như bãi bồi biến mất.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thừa Thiên - Huế cho biết, theo thiết kế thi công, tuyến luồng lạch ra vào cửa biển Tư Hiền được nạo vét ở cao trình đáy -2,6 m. Tuy nhiên hiện tại tuyến luồng ở đây cũng đang ghi nhận thay đổi liên tục, mới đây phía bờ cát thuộc Đồn Biên phòng Vinh Hiền xuất hiện tình trạng sạt lở với chiều dài 180 m, nước xâm thực sâu vào bên trong, cuốn cát ra phía ngoài luồng vào cửa biển.
Đại diện Ban quản lý dự án đã yêu cầu đơn vị tư vấn nghiên cứu, kiểm tra, tính toán thêm, đảm bảo cho tàu thuyền ra vào dễ dàng, ổn định trước khi tiến hành nghiệm thu.
Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thừa Thiên - Huế, do quy định về hạn mức nguồn vốn cấp cho Dự án cảng cá Tư Hiền kết hợp khu neo đậu tránh trú bão ở huyện Phú Lộc đã đạt mức tối đa, nên mặc dù dự án đã hoàn thành, giải ngân hết nguồn vốn nhưng nhiều hạng mục theo như bản vẽ thiết kế đầy đủ của dự án chưa được triển khai.
Hiện nay, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thừa Thiên - Huế đã đề xuất với UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế báo cáo với Chính phủ xin bổ sung 350 tỷ đồng từ nguồn kết dư Formosa để tiếp tục đầu tư một số công trình liên quan đến nâng cấp các khu neo đậu tránh bão, nạo vét tuyến luồng, tuyến thủy đạo trên địa bàn tỉnh. Trong số đó, 220 tỷ để thực hiện dự án “Nâng cao năng lực khai thác giao thông đường thủy khu vực cửa Tư Hiền”.
Cụ thể, tỉnh xây mới hoàn thiện tuyến đê ngăn cát, giảm sóng tại phía Bắc dài 575 m (hiện tại là 320 m), tại phía Nam là 833 m (hiện tại là 300 m); xây dựng tuyến kè bảo vệ bãi cát phía Bắc cửa Tư Hiền dự kiến khoảng 300 - 500 m; nạo vét khơi thông tuyến luồng từ khu neo đậu tránh trú bão kết hợp bến cá Cầu Hai đến cửa Tư Hiền dài khoảng hơn 10 km.