Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ: Mỗi doanh nghiệp phải là một trung tâm đổi mới, sáng tạo 

Đây là phát biểu của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ tại Diễn đàn CEO 2019 với chủ đề “Doanh nghiệp đổi mới, sáng tạo: bứt phá từ tư duy đến hành động”, chiều 5/4. Diễn đàn do Thời báo Kinh tế Việt Nam tổ chức với sự tham dự của lãnh đạo các bộ, ngành, hơn 20 đại sứ quán các nước, vùng lãnh thổ và trên 400 CEO doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Đổi mới sáng tạo - yếu tố sống còn với cộng đồng doanh nghiệp

Theo Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, cách mạng 4.0 là cuộc cách mạng về sản xuất công nghệ thông minh dựa trên sử dụng internet kết nối vạn vật để chuyển hóa toàn bộ thế giới thực thành thế giới số. Cuộc cách mạng này tác động mạnh mẽ, toàn diện đến kinh tế - xã hội, môi trường trên toàn thế giới và tác động đến tất cả các ngành, lĩnh vực với tốc độ, công nghệ đột phá chưa từng có. Việc tham gia hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới sẽ không nằm ngoài cuộc cách mạng mang tính toàn cầu này. Trong cuộc cách mạng này, Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức, nhưng có cơ hội và vận hội để bứt phá, rút ngắn khoảng cách phát triển với các nước trong khu vực và trên thế giới.

Chính phủ ngày càng cải thiện thực chất hơn môi trường đầu tư kinh doanh, củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô, thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi  mới sáng tạo, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất hỗ trợ và thúc đẩy phát triển khởi nghiệp. Chính phủ đang tổng kết thực tiễn để hoàn thiện thể chế, chính sách và xây dựng chiến lược thu hút, sử dụng có hiệu quả đầu tư nước ngoài đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Phó Thủ tướng nói.

Cũng theo Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đang quyết liệt chỉ đạo xây dựng Chính phủ điện tử, xây dựng nền kinh tế số, chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ 5G, xây dựng khung khổ thể chế để thí điểm ứng dụng các mô hình kinh doanh mới, như thanh toán không dùng tiền mặt, thanh toán điện tử, cho vay ngang hàng, các mô hình kinh tế chia sẻ... Ngay trong năm 2019, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với các tổ chức hữu quan để xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp của Việt Nam, dự kiến đặt tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc. 

Đánh giá cao chủ đề của Diễn đàn là “Doanh nghiệp đổi mới, sáng tạo: bứt phá từ tư duy đến hành động”, Phó Thủ tướng bày tỏ cảm nhận được sự chuyển động tích cực và mạnh mẽ về đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp từ trong chính tư duy và hành động cụ thể của các CEO - những người đang ngày chèo lái con thuyền và đưa doanh nghiệp tới mục tiêu phát triển. 

Nhấn mạnh bứt phá chính là thông điệp của Chính phủ để triển khai tới các bộ, ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp nhằm đạt mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2019 và góp phần thực hiện thành công kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016 – 2020, Phó Thủ tướng cho rằng chủ trương đã rõ, yêu cầu đã rất cấp thiết, từ đổi mới bứt phá về tư duy, từng doanh nghiệp và cộng đồng doanh nghiệp phải hành động ngay, kịp thời, quyết liệt và khẩn trương, để có thể đạt kết quả cụ thể về đổi mới sáng tạo trong từng ngành, lĩnh vực và doanh nghiệp. 

Phó Thủ tướng đưa ra thông điệp: “mỗi doanh nghiệp phải là một trung tâm đổi mới, sáng tạo, và trong sự nghiệp này, để thành công, doanh nghiệp không thể chỉ đi một mình mà phải đi cùng nhau”. 

“Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương cam kết sẽ cùng đồng hành sát cánh cùng cộng đồng doanh nghiệp trong sự nghiệp đầy khó khăn thách thức nhưng cũng rất nhiều tiền đồ và tương lai mà chúng ta đang chờ đón ở phía trước”, Phó Thủ tướng nêu rõ.

Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, đổi mới, sáng tạo bao giờ cũng phải bắt đầu từ nhận thức và tư duy. Đổi mới, sáng tạo trong doanh nghiệp có thể hiểu theo nghĩa sử dụng công nghệ, chủ yếu là công nghệ số, để tự động hóa, thông minh hóa toàn bộ quá trình sản xuất kinh doanh, quản trị và bán hàng. Hạ tầng cũ, cách làm, tri thức cũ, sản phẩm, mô hình kinh doanh cũ không còn phù hợp. Trước đây, sức mạnh của doanh nghiệp là đông người, nay sức mạnh là ít người để phản ứng nhanh, chuyển động nhanh. Quan trọng nhất với các CEO là tìm cách tiếp cận mới trong mọi hoạt động sản xuất kinh doanh, thúc đẩy các công nghệ và thị trường mới để nó đủ lớn, đủ nhanh, đóng góp vào tăng trưởng của công ty; chờ đến khi thị trường mới, công nghệ mới định hình rõ nét và gia nhập thị trường khi đã đủ lớn và hấp dẫn…

Con người - yếu tố quyết định năng lực đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp

Tại Diễn đàn, Bộ trưởng Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung đã chia sẻ về nguồn nhân lực cho đổi mới, sáng tạo, đáp ứng mục tiêu tăng trưởng và phát triển kinh tế số. Theo ông, trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt hiện nay, yếu tố quyết định với sự sống còn của doanh nghiệp là đổi mới, sáng tạo. Con người, công nghệ, thị trường là những yếu tố quyết định năng lực đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp, nhưng quan trọng nhất vẫn là con người. Hiện có 14,51 triệu lao động trong các doanh nghiệp, song, tổng số lao động Việt Nam được đào tạo có chứng chỉ chỉ chiếm  23%, thuộc vào nhóm có chứng chỉ thấp trong ASEAN. 

Theo đánh giá của Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO), Việt Nam đứng thứ 45/126 quốc gia và nền kinh tế được xếp hạng trong năm 2018. Tuy nhiên, nhiều yếu tố chỉ số thuộc nhóm đầu của đổi mới sáng tạo như môi trường kinh doanh, tỷ lệ lao động nữ có trình độ, số lượng đăng ký sáng chế quốc tế theo hệ thống Hiệp ước hợp tác sáng chế (PCT), xuất/nhập khẩu dịch vụ công nghệ thông tin và truyền thông vẫn còn nhiều điều phải bàn. Do đó, cần thay đổi tư duy về đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp. 

Đối với doanh nghiệp Việt Nam, chiến lược tăng cường đầu tư cho công nghệ mới, đặc biệt là công nghệ thông tin, đầu tư cho nghiên cứu phát triển, liên kết với các trung tâm nghiên cứu, trường đại học, viện nghiên cứu có ý nghĩa quyết định trong đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh. Để tận dụng cơ hội cơ cấu dân số vàng hiện nay, việc cần làm ngay là tập trung tạo ra một lực lượng lao động có chất lượng cao hơn, cũng như kích thích năng lực sáng tạo của đội ngũ này; đào tạo và nâng cấp kỹ năng làm việc số hóa tương thích với thay đổi của doanh nghiệp trong toàn bộ nhân viên, nhất là các cấp quản lý của doanh nghiệp.

“Việc cần làm ngay là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt là giáo dục nghề nghiệp. Chú trọng đào tạo nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững, trong đó đặc biệt quan trọng là đẩy mạnh hợp tác ba bên: nhà trường  - doanh nghiệp - nhà nước trong giáo dục nghề nghiệp, đa dạng hóa các hình thức hợp tác, cải cách hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.