Cống Láng Thé, xã Đại Phước, huyện Càng Long đóng chặt để ngăn nước mặn xâm nhập. Ảnh tư liệu: Thanh Hòa/TTXVN
Cụ thể, tỉnh rà soát, duy tu, sửa chữa các công trình thủy lợi bị hư hỏng, xuống cấp; thực hiện việc nạo vét khu vực cửa cống lấy nước, hệ thống kênh mương, đắp đập ngăn mặn, tận dụng tối đa nguồn nước. Đồng thời, đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình thủy lợi, kịp thời ngăn mặn, trữ ngọt phục vụ sản xuất và dân sinh vào mùa khô hàng năm.
Đối với các hệ thống công trình thủy lợi đã được đầu tư khép kín, địa phương trữ nước ngọt trước khi kết thúc mùa mưa hàng năm. Với các hệ thống chưa được đầu tư khép kín, vận động người dân đắp kín bờ bao từng tiểu vùng, đắp đập tạm để ngăn mặn, trữ ngọt. Đồng thời, xây dựng kế hoạch vận hành, điều tiết, điều hòa, cung cấp, phân phối nước hợp lý, đảm bảo đủ nguồn nước cung cấp cho nhu cầu sinh hoạt và sản xuất của người dân vào mùa khô.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Trà Vinh Lê Quang Răng cho biết, Trà Vinh là một trong những tỉnh ở Đồng bằng sông Cửu Long bị ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu, nhất là tình trạng hạn hán, mặn xâm nhập nội đồng vào mùa khô khiến nhiều diện tích sản xuất nông nghiệp của tỉnh bị thiếu nước tưới.
Ông Phạm Văn Kha, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Cầu Kè cho biết, để ứng phó với tình hình hạn hán, mặn xâm nhập và thiếu nước ngọt trong mùa khô năm 2023, ngay từ đầu năm, địa phương đã rà soát, bố trí tổng kinh phí trên 4,8 tỷ đồng để nạo vét 33 tuyến kênh nội đồng bị bồi lắng, với tổng chiều dài trên 32km. Đồng thời, thường xuyên quan trắc độ mặn ở các sông, các cống đầu mối để vận hành đóng, mở cống ngăn mặn, trữ ngọt, thông tin kịp thời cho người dân chủ động tích trữ nước.
Cùng với đó, ngành nông nghiệp huyện cũng vận động người dân nạo vét các mương vườn, khơi thông dòng chảy trên các tuyến kênh; khuyến khích người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng địa phương; áp dụng các phương pháp tưới phun sương nhỏ giọt để tiết kiệm tối đa nguồn nước ngọt.
Gia đình ông Thạch Minh ở xã Hoà Tân, huyện Cầu Kè được ngành nông nghiệp vận động chuyển đổi 1,5 ha đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng mãng cầu Xiêm xen đu đủ do địa phương thường bị thiếu nước tưới.
Ông Minh cho biết, vào mùa khô mấy năm trước, các dòng kênh ở đây hầu như cạn trơ đáy, thỉnh thoảng mới có nước. Tuy vậy, năm nay, cống Bông Bót trên địa bàn được đóng kín mỗi khi độ mặn tăng cao, các tuyến kênh nội đồng trong khu vực được nạo vét, khơi thông tích trữ nước ngọt nên nguồn nước luôn đảm bảo. Gia đình ông cũng thường xuyên nạo vét mương vườn để tích trữ nước ngọt nên luôn đủ nước tưới tại vườn và cây ăn trái phát triển tốt.
Trước đó, tỉnh Trà Vinh đã chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố và các đơn vị có liên quan theo dõi chặt chẽ diễn biến, tình hình hạn hán, thiếu nước, mặn xâm nhập để kịp thời thông tin, dự báo, cảnh báo đến các cơ quan, đơn vị liên quan và người dân chủ động phòng, tránh, ứng phó.
Trường hợp xảy ra hạn hán, thiếu nước, mặn xâm nhập nghiêm trọng cần ưu tiên nguồn nước để cấp nước sinh hoạt cho người dân, chăn nuôi gia súc và tưới cho cây trồng có giá trị kinh tế cao, đặc biệt không để hộ dân nào thiếu nước sinh hoạt.
Các địa phương bố trí mùa vụ sản xuất phù hợp với từng đối tượng cây trồng, vật nuôi; quản lý, kiểm tra chất lượng giống cây trồng, vật nuôi, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và vật tư nông nghiệp phục vụ sản xuất nông nghiệp; đồng thời, theo dõi tình hình sản xuất, triển khai có hiệu quả, kịp thời các biện pháp phòng, chống dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi để đảm bảo năng suất, chất lượng nông sản.
Đặc biệt, ngành nông nghiệp đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn, hướng dẫn nông dân các biện pháp phòng, ứng phó với hạn hán, thiếu nước, mặn xâm nhập. Đối với lĩnh vực trồng trọt, rà soát, điều chỉnh cơ cấu cây trồng, lịch thời vụ sản xuất phù hợp, tránh thời điểm hạn hán, mặn xâm nhập gay gắt trùng thời gian sinh trưởng nhạy cảm của cây trồng, nhất là vụ lúa Đông Xuân hàng năm.
Tỉnh khuyến cáo người dân xuống giống theo đúng lịch thời vụ, phù hợp với khả năng đáp ứng nguồn nước của từng vùng, sử dụng giống thích nghi với điều kiện hạn, mặn; ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật về canh tác, chăm sóc cây trồng trong điều kiện thiếu nước ngọt, tưới tự động, tưới nhỏ giọt, phun sương, tưới ướt khô xen kẽ... để tiết kiệm nước.
Tỉnh cũng khuyến cáo các hộ người dân không sản xuất tự phát, không theo quy hoạch, trái lịch thời vụ ở những khu vực có nguy cơ thiếu nước tưới; đối với cây màu chỉ xuống giống ở những vùng canh tác truyền thống và chủ động được nguồn nước tưới. Riêng cây ăn trái, cây lâu năm, người dân cân đối nguồn nước cần thiết trong thời gian bị ảnh hưởng xâm nhập mặn để chủ động tích trữ nước ngọt tưới cho cây trồng.
Trong lĩnh vực chăn nuôi, ngành nông nghiệp hướng dẫn người dân dự trữ thức ăn, nước uống cho đàn vật nuôi; các biện pháp vệ sinh tiêu độc, sát trùng chuồng trại, phòng ngừa các loại dịch bệnh thường xảy ra đối với gia súc, gia cầm trong mùa khô; thường xuyên kiểm tra, kiểm soát, xử lý tốt các ổ dịch để can thiệp kịp thời, ngăn chặn, tránh lây lan, bùng phát dịch bệnh.
Ở lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, ngành chuyên môn theo dõi tình hình biến động của thời tiết và môi trường nước (nhiệt độ, độ mặn, pH,...) để hướng dẫn, khuyến cáo người dân bố trí loại thủy sản và thời vụ nuôi cho phù hợp.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Xây dựng chỉ đạo các cơ quan, đơn vị cấp nước xây dựng kế hoạch cấp nước đảm bảo nguồn nước đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của người dân trong mùa khô, trong đó chú trọng các giải pháp kiểm tra, duy tu, sửa chữa, nâng cấp các hệ thống cấp nước của các nhà máy, trạm cấp nước; chuẩn bị đầy đủ vật tư dự phòng để kịp thời khắc phục những hư hỏng trên các tuyến ống, đảm bảo vận hành liên tục phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân.
Bên cạnh đó, các đơn vị liên quan đẩy nhanh tiến độ thi công các dự án đầu tư xây dựng mới và nâng cấp mở rộng các trạm cấp nước sinh hoạt tập trung, mở rộng tuyến ống cấp nước, đảm bảo cung cấp nước sinh hoạt cho người dân khi xảy ra tình trạng hạn hán, mặn xâm nhập, nhất là ở địa bàn xảy ra gay gắt như: huyện Càng Long, huyện Châu Thành, huyện Cầu Ngang, huyện Cầu Kè, huyện Trà Cú và huyện Duyên Hải.
Đài Khí tượng Thủy văn Trà Vinh đo kiểm tra độ mặn; kịp thời dự báo, cảnh báo, cung cấp thông tin về diễn biến tình hình xâm nhập mặn đến các ngành, địa phương và người dân biết, chủ động phòng, chống, ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn.
Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Quản lý khai thác công trình thủy lợi tỉnh Trà Vinh có kế hoạch đo kiểm tra độ mặn tại các công trình cống đầu mối, để có phương án vận hành công trình, điều tiết nước tưới tiêu phù hợp với thực tế, trữ nước vào trong nội đồng khi độ mặn ở mức cho phép. Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn phối hợp với các đơn vị liên quan theo dõi độ mặn để có kế hoạch lấy, trữ nước phục vụ sinh hoạt cho người dân.