Công nhân đeo khẩu trang làm việc tại một nhà máy ở tỉnh Hồ Bắc (Trung Quốc) trong dịch COVID-19. Ảnh: THX
Theo báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP), các công ty Nhật Bản cho biết họ tiếp tục sản xuất tại Trung Quốc để giữ thị trường cực kỳ quan trọng này. Họ đánh giá nếu như di dời dây chuyền sản xuất sang các quốc gia khác, chi phí sẽ rất tốn kém và hoạt động bị gián đoạn, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay.
“Toyota không có kế hoạch thay đổi chiến lược tại Trung Quốc hay châu Á vì tình hình hiện nay. Ngành sản xuất ô tô sử dụng rất nhiều nhà cung cấp và vận hành chuỗi cung ứng rộng lớn nên không thể chuyển đổi ngay lập tức. Chúng tôi hiểu quan điểm của chính phủ, nhưng chúng tôi không có kế hoạch thay đổi sản xuất”, công ty có trụ sở tại tỉnh Aichi khẳng định ngày 13/5.
Nhà cung cấp vật tư xây dựng và đồ gia dụng Lixil Corporation cũng ra một tuyên bố tương tự nói rõ họ không có kế hoạch rời khỏi Trung Quốc. Lixil nói: “Chúng tôi vận hành chuỗi cung ứng toàn cầu linh hoạt với hơn 100 cơ sở sản xuất trên toàn thế giới. Hệ thống linh hoạt và tích hợp đầy đủ này cho phép chúng tôi kiểm soát một số tác động của dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19”.
Trong khi đó, công ty Nhật bản thứ 3 - yêu cầu giấu danh tính – cho rằng việc chuyển dây chuyền sản xuất sẽ ảnh hưởng tới công việc kinh doanh, vì công ty này vốn thiết kế sản phẩm cho Trung Quốc.
Trước đó, theo một phần gói thúc đẩy kinh tế trong đại dịch COVID-19, Chính phủ Nhật Bản cam kết hỗ trợ 220 tỷ yên cho các công ty muốn đưa dây chuyền sản xuất từ Trung Quốc về Nhật Bản và thêm 23,5 tỷ yên cho các công ty muốn chuyển hoạt động sản xuất sang các quốc gia Đông Nam Á.
Việc phá vỡ chuỗi cung ứng lớn của ngành công nghiệp ô tô khi rời khỏi Trung Quốc sẽ mất nhiều thời gian. Ảnh: Bloomberg
Quyết định trên được đưa ra sau khi các công ty ô tô Nhật Bản phải đối mặt với tình trạng thiếu linh kiện do hoạt động sản xuất tạm ngừng vào đầu năm trên khắp Trung Quốc. Các đối tác Trung Quốc phụ trách sản xuất động cơ, hệ thống điện, nội thất và linh kiện nhựa đúc cho ngành ô tô. Bên cạnh việc xuất khẩu tới Nhật Bản, những linh kiện này cũng được sử dụng cho các nhà máy lắp ráp ô tô của Nhật Bản đặt tại Trung Quốc.
Tuy nhiên, việc thiếu hụt linh kiện không phải là mối lo ngại duy nhất đối với các công ty Nhật Bản tại Trung Quốc. Họ lo lắng thêm về việc sản phẩm sẽ bị đánh thuế cao trong tương lai, đặc biệt trong bối cảnh cuộc chiến thương mại giữa Bắc Kinh và Washington mới đây lại leo thang. Không chỉ vậy, vấn đề ăn cắp tài sản trí tuệ của các công ty Nhật Bản cũng được chú ý khi một số quốc gia cảnh báo việc hợp tác với các công ty Trung Quốc có thể làm tổn hại an ninh quốc gia.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng một số công ty Nhật Bản vẫn nhìn thấy lợi ích đối với quyết định ở lại Trung Quốc.
“Các công ty này sẽ phải rất cẩn trọng trong từng lời nói, nếu họ không muốn phải đi sang nước khác. Họ muốn giữ mối quan hệ tốt đẹp với Chính phủ Trung Quốc”, Ivan Tselichtchev, Giáo sư tại Đại học Quản lý Niigata, giải thích.
Theo chuyên gia, ngay cả khi có sự hỗ trợ về tài chính từ Chính phủ Nhật Bản, việc di dời dây chuyền sản xuất tới một cơ sở mới hay một quốc gia mới chắc chắn vẫn sẽ tốn kém. Các vấn đề liên quan đến giấy tờ hành chính cũng gặp khó khăn nếu phía Trung Quốc can thiệp làm cho quá trình di dời trở nên phức tạp và mất nhiều thời gian hơn.
“Các công ty không muốn đề cập tới những vấn đề nhạy cảm này vì theo lý thuyết, hành động chuyển dây chuyền sản xuất có thể khiến Trung Quốc trả đũa. Trung Quốc là một thị trường 1,3 tỷ dân, cũng như là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới trong bối cảnh toàn cầu còn lao đao vì đại dịch. Các công ty Nhật Bản không muốn có bất kỳ hành động nào gây nguy hại tới vị thế của họ tại thị trường to lớn này”, ông Jun Okumura – nhà phân tích tại Viện Vấn đề Toàn cầu Meji – nhận định.
Ông Okumura nghĩ rằng để đề phòng những tình huống như thảm họa xảy ra, thay vì rời bỏ Trung Quốc, nhiều công ty sẽ chuẩn bị sẵn sàng hơn bằng cách xây dựng thêm các cơ sở sản xuất bổ sung ở Đông Nam Á. Các công ty Nhật Bản đã xây dựng cơ sở sản xuất tại 10 thành viên thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), trong đó có Thái Lan, Indonesia và Việt Nam.
Năm 2017, các công ty Nhật Bản đã đầu tư 22 tỷ USD vào khu vực này, gấp đôi so với năm 2012, với các công ty thuộc ngành sản xuất ô tô tập trung vào Thái Lan và Indonesia, máy móc và hệ thống bán lẻ tập trung tại Việt Nam, hóa chất-dược phẩm tại Malaysia và sản xuất chất bán dẫn tập trung ở Philippines.