Tàu cá phải neo đậu tại Cảng cá Thọ Quang (Đà Nẵng). Ảnh tư liệu: TTXVN
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, số lượng tàu cá của thành phố chưa thống nhất trong các báo cáo của thành phố và cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase), cấp giấy phép khai thác thủy sản đạt 65%, tàu cá còn hạn đăng kiểm đạt 62%, số lượng tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình tàu cá (VMS) tương đối lớn: 55 tàu mất kết nối trên 6 tháng, 23 tàu mất kết nối trên 1 năm.
Việc thực hiện quy định kiểm soát tàu cá ra vào cảng, xuất, nhập bến qua trạm Biên phòng chưa đảm bảo theo quy định, để xảy ra nhiều trường hợp tàu cá của thành phố và tỉnh khác vi phạm khai thác IUU (như hoạt động sai vùng, Nhật ký khai thác không đảm bảo theo quy định, tàu cá vi phạm VMS, vượt ranh giới trên biển, tàu cá không đủ điều kiện theo quy định…) cập cảng bốc dỡ thủy sản khai thác nhưng kết quả xác minh, xử lý rất yếu kém.
Sản lượng thủy sản khai thác của toàn thành phố được theo dõi, giám sát chưa đầy đủ theo quy định (mới đạt khoảng 40%); chất lượng Nhật ký khai thác chưa được yêu cầu (ghi không đúng, chưa ghi theo loài…), chưa có sự kiểm tra, đối chiếu với dữ liệu VMS dẫn đến chưa đủ độ tin cậy trong truy xuất nguồn gốc.
Tại địa phương khoảng 80% tàu cá của tỉnh khác cập cảng nhưng chưa phân tách sản lượng khai thác của tàu cá của thành phố và sản lượng của tàu cá của tỉnh khác, nên chưa đánh giá được tỉ lệ sản lượng khai thác của tàu cá địa phương được kiểm soát đảm bảo không vi phạm IUU.
Việc tổ chức triển khai nhiệm vụ chống khai thác IUU tại cảng cá, Chi cục Thủy sản, Văn phòng thanh tra, kiểm soát nghề cá tại cảng cá Thọ Quang chưa đảm bảo liên thông, đồng bộ giữa các bộ phận thực hiện; đặc biệt là công tác phối hợp xử lý tàu cá vi phạm khai thác IUU của lực lượng biên phòng chưa tuân thủ theo quy định. Hiện nay mới dừng lại ở việc Ban Quản lý cảng cá tổng hợp, chuyển thông tin từ lực lượng chức năng của ngành thủy sản sang lực lượng chức năng của Biên phòng; chưa phối hợp tổ chức xác minh, xử lý tại hiện trường khi tàu cập cảng bốc dỡ thủy sản khai thác.
Việc thực thi pháp luật, tuần tra, kiểm tra, kiểm soát hoạt động tàu cá trên các vùng biển được phân cấp, xử phạt hành vi khai thác IUU còn rất hạn chế. Việc đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trong khu vực cảng Thọ Quang chưa đáp ứng yêu cầu theo quy định.
Để chuẩn bị làm việc với Đoàn Thanh tra của Ủy ban châu Âu lần thứ 4 trong tháng 10 năm 2023 với quyết tâm gỡ cảnh báo “thẻ vàng” theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị UBND thành phố Đà Nẵng tập trung lãnh đạo, chỉ đạo chính quyền các cấp, sở, ban, ngành và lực lượng chức năng liên quan thực hiện nghiêm túc các ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và ý kiến chỉ đạo của Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia về IUU. Đồng thời gắn trách nhiệm người đứng đầu các cấp với kết quả thực hiện; thường xuyên thanh tra, kiểm tra và nghiêm túc tổ chức kiểm điểm trách nhiệm các tổ chức, cá nhân không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao, bố trí cán bộ có năng lực, trình độ, tinh thần trách nhiệm thực hiện công việc.
Thành phố Đà Nẵng thực hiện thanh tra việc quản lý tàu cá ra vào cảng, kiểm soát tàu cá xuất, nhập bến tại trạm kiểm soát biên phòng, thu nộp nhật ký khai thác, giám sát sản lượng bốc dỡ qua cảng, xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác tại cảng cá Thọ Quang, báo cáo về Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kết quả thực hiện trước ngày 23/6/2023.
Thành phố khẩn trương kiện toàn, bố trí sắp xếp các bộ phận thực hiện nhiệm vụ tại cảng cá, Văn phòng thanh tra, kiểm soát nghề cá tại cảng đảm bảo liên thông, đồng bộ trong việc tổ chức triển khai, phối hợp thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU; trong đó làm rõ trách nhiệm giữa các lực lượng chức năng của cảng cá,Chi cục Thủy sản và Biên phòng.
Địa phương thực hiện nghiêm túc, đảm bảo hoàn thành quản lý tàu cá theo quy định về: đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác, cấp giấy chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm, lắp đặt thiết bị VMS, cập nhật đầy đủ dữ liệu tàu cá vào cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia.
Đảm bảo 100% tàu cá cập cảng chỉ định, giám sát 100% sản lượng thủy sản khai thác tại địa phương; tuân thủ nghiêm túc công tác xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, kiểm tra chặt chẽ công tác chứng nhận tại Chi cục Thủy sản với doanh nghiệp xuất khẩu đảm bảo không vi phạm IUU; xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân hợp thức hóa hồ sơ đối với các lô hàng xuất khẩu.
Các đơn vị rà soát, sắp xếp, lưu trữ hồ sơ cả bản giấy và trên phần mềm điện tử đảm bảo dễ dàng truy xuất, cung cấp kịp thời, đặc biệt là tại cảng cá, Chi cục Thủy sản, Văn phòng thanh tra kiểm tra, kiểm soát nghề cá tại cảng cá, lực lượng biên phòng…; số liệu phải khớp, thống nhất giữa báo cáo của địa phương và trên cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase), thống nhất giữa các cơ quan, đơn vị chức năng.
Thành phố kiểm soát chặt chẽ hoạt động của tàu cá địa phương và tàu cá của tỉnh khác hoạt động tại địa phương; kiểm tra, kiểm soát 100% tàu cá xuất, nhập bến tại các đồn/trạm Biên phòng để đảm bảo xử lý nghiêm các tàu cá không đủ điều kiện xuất, nhập bến vào cảng cá bốc dỡ thủy sản khai thác. Tập trung cao điểm thực thi pháp luật, xử phạt triệt để các hành vi khai thác IUU; đặc biệt kiên quyết không để tàu cá của địa phương vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Nếu để xảy ra các vụ việc tàu cá địa phương khác không đủ các điều kiện theo quy định vẫn ra vào cảng, xuất, nhập bến tại địa phương tham gia hoạt động khai thác dẫn đến vi phạm khai thác IUU thì trách nhiệm thuộc về lực lượng chức năng của tỉnh.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị thành phố Đà Nẵng ưu tiên bố trí đủ nguồn lực: kinh phí, nhân lực, trang thiết bị cho cơ quan quản lý thủy sản địa phương và lực lượng chức năng có liên quan để thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU; đồng thời kiện toàn tổ chức Kiểm ngư địa phương theo quy định.