‘Giảm thiểu thủ tục đầu tư, rất mong Nghị quyết sớm được triển khai’

Nhân Hội thảo “Đầu tư phát triển nhà ở xã hội: Bối cảnh mới, cơ hội mới” do Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức chiều 27/5, báo Tin tức và Dân tộc ghi nhận một số ý kiến doanh nghiệp và chuyên gia kinh tế xung quanh vấn đề này.

Ông Trần Công Tưởng, Tổng giám đốc Tập đoàn Capital House:

Cần gỡ khó trong xét duyệt người mua nhà

Nhà đầu tư rất phấn khởi khi biết Quốc hội thảo luận Nghị quyết này và mong muốn nhanh chóng được áp dụng để hoạt động đầu tư, xây dựng NOXH được đẩy nhanh, có thêm sản phẩm phục vụ khách hàng. 

Về vấn đề quỹ đất, doanh nghiệp mong các bộ, ngành sớm thúc đẩy, tháo gỡ vướng mắc liên quan tới nguồn lực cho NOXH từ quỹ đất hiện hữu chưa đưa vào thực tiễn. Trên một số địa bàn, có một số quỹ đất dùng tái định cư, hay cho các loại hình khác, chưa đưa vào triển khai, có thể được sử dụng làm NOXH. Điều này là khả thi, làm được ngay để giúp tăng quỹ đất nhanh chóng. 

Trong thực tiễn, chúng tôi thấy có vướng mắc, khó khăn trong xét duyệt đối tượng mua NOXH, xác định đối tượng thu nhập thấp, thậm chí vướng trong xác nhận điều kiện thu nhập thấp. Về vấn đề này các địa phương chưa thống nhất và cũng cần được cụ thể hóa để tháo gỡ, giúp nhà đầu tư tiếp cận với khách hàng.

Ông Vũ Quốc Huy, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Taseco Land:

Nên giảm thủ tục hành chính, các giấy tờ liên quan

Chúng tôi nhận thấy Nhà nước đang xây dựng chính sách mạnh mẽ, quyết liệt để những người yếu thế, thu nhập thấp tiếp cận được nhà ở, có điều kiện sinh sống tốt hơn.

Dự thảo Nghị quyết về đầu tư phát triển NOXH có nhiều điểm mới, rút ngắn được thủ tục đầu tư. Giai đoạn triển khai đầu tư liên quan đến nhiều bộ, ban ngành, địa phương và các sở (Sở xây dựng, Sở Nông nghiệp và Môi trường). Nghị quyết đã giảm nhiều thủ tục hành chính. Chúng tôi mong khi Nghị quyết được thông qua, các cơ quan nên giảm các giấy tờ liên quan, nhanh chóng cấp giấy chứng nhận cho người mua nhà.

Ông Vũ Xuân Dũng – Chủ tịch Hội đồng Quản trị Viconship:

Việc xác định đối tượng có nguồn thu nhập thấp mua nhà chưa đồng nhất

Tiến trình thủ tục là điều mà các doanh nghiệp quan tâm và ảnh hưởng tiến độ dự án. Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển NOXH nêu một số điểm cải thiện được, đặc biệt khâu chỉ định thầu cho một số chủ đầu tư triển khai NOXH. 

Việc định giá giao chủ đầu tư theo nguyên tắc thống nhất trên cơ sở có kiểm toán gía thành, tôi nghĩ hoàn toàn có thể giao việc này cho chủ đầu tư, đây là điều là thuận lợi cho thị trường bất động sản NOXH. Ở bước rút ngắn lập thẩm định phê duyệt dự án, đó là điểm mà hầu hết chủ đầu tư bất động sản mong đợi. 

Về đối tượng mua NOXH, tôi nghĩ nên xem xét cởi mở hơn với thêm một vài đối tượng. Tại một số địa phương, việc xác định đối tượng có nguồn thu nhập thấp mua NOXH không đồng nhất. Mặt khác, với thu nhập dưới 15 triệu đồng/tháng mới đủ điều kiện mua, trong khi phải chi khoảng 7 - 8 triệu/tháng để trả nợ gốc vay một căn NOXH, các gia đình thu nhập thấp chỉ còn 7 triệu đồng còn lại để chi trả sinh hoạt cuộc sống. Đó cũng là vấn đề cần xem xét.

Ông Lê Viết Hải, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Xây dựng Hoà Bình:

Cần sự hỗ trợ của Nhà nước và lãi suất vay mua nhà

Cần có sự hỗ trợ Nhà nước nhưng phải phù hợp kinh tế thị trường, nếu nhắm đến hộ nghèo nhưng không giải quyết nhu cầu nhà ở cho hộ cận nghèo thì không giải quyết được vấn đề này. Theo đó, cần có sự hỗ trợ Nhà nước và lãi suất vay mua nhà để đảm bảo sản phẩm đưa ra thị trường được tiêu thụ và đúng đối tượng có nhu cầu, có năng lực tài chính. 

Phải làm sao để các sản phẩm đến đúng đối tượng cần theo cơ chế thị trường, nhà đầu tư nên bị kiểm soát lợi nhuận nếu họ bán giá 1 tỷ đồng nhưng vốn chỉ 500 triệu, họ lãi 20%, còn 400 triệu đồng nộp lại cho quỹ phát triển NOXH. Bởi NOXH có những căn tốt, ngược lại có những căn không ai quan tâm, tiền bán chênh lệch (giá vốn - lợi nhuận) nộp vào quỹ phát triển NOXH.

TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV: 

Mô hình Quỹ nhà ở trên thế giới và kinh nghiệm nào cho Việt Nam?

Mô hình Quỹ nhà ở trên thế giới có 5 đặc điểm chính.

Thứ nhất, Chính phủ phải đóng vai trò tạo lập và quản lý Quỹ, giao cho một cơ quan thuộc Chính phủ vận hành; dẫn dắt, định hướng, quy định cách thức hoạt động của Quỹ (tạo lập nguồn vốn hoạt động, quy chế hoạt động, phân bổ nguồn vốn, đối tượng hỗ trợ...).

Thứ hai, vai trò của Quỹ là hỗ trợ nguồn lực tài chính (thông qua cho vay, bảo lãnh, giúp tiếp cận nhà ở với giá rẻ cho: xây dựng các dự án nhà ở giá phải chăng; thuê/mua nhà ở của người dân có nhu cầu; chi phí xây dựng hạ tầng...).

Thứ 3, nguồn vốn hoạt động đến từ 2 nguồn chính: vốn ngân sách Nhà nước với vai trò là "vốn mồi", là nguồn vốn ban đầu; từ các chủ thể được hưởng lợi từ hoạt động của Quỹ (doanh nghiệp bất động sản, người dân có nhu cầu mua nhà ở...).

Thứ 4, loại hình nhà ở được hỗ trợ là NOXH và nhà ở thương mại giá phải chăng (nếu đáp ứng một số tiêu chí nhất định). Xét theo mục đích sử dụng, Quỹ tài trợ cho cả nhà ở để bán và nhà ở cho thuê.

Thứ 5, đối tượng được hỗ trợ. Về phía cung, hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư xây dựng các dự án nhà ở (NOXH, nhà ở thương mại giá phải chăng), gồm cả các doanh nghiệp do Nhà nước thành lập và doanh nghiệp tư nhân; về phía cầu, hỗ trợ người dân có nhu cầu mua/thuê NOXH, nhà ở giá phải chăng (tập trung vào người yếu thế trong xã hội (thu nhập thấp...); người trẻ tuổi (mới tốt nghiệp, dưới 35 tuổi, độc thân, vợ chồng mới kết hôn...); người chưa có nhà ở...

Việt Nam chưa có Quỹ chuyên biệt để hỗ trợ phát triển nhà ở cấp Quốc gia. Ở cấp địa phương, theo Bộ Xây dựng, một số quỹ đầu tư phát triển địa phương có triển khai đầu tư xây dựng, cho vay phát triển NOXH như: Quỹ phát triển nhà ở Thành phố Hồ Chí Minh và có 4 Quỹ có hoạt động đầu tư trực tiếp NOXH (Lào Cai, Thái Bình, Hà Tĩnh, Đăk Lăk), nhưng còn gặp nhiều khó khăn do không được bổ sung vốn.

Các chính sách hỗ trợ phát triển nhà ở mới dừng lại ở mức “chương trình”, triển khai trong một khoảng thời gian nhất định, thiếu tính liên tục, thiếu bền vững. Dù vậy, kết quả của các chương trình hỗ trợ còn hạn chế: tổng số tiền giải ngân của gói tín dụng 145.000 tỷ đồng cho vay NOXH đến hết quý I/2025 mới chỉ đạt 3.400 tỷ đồng, tương đương 2,3% quy mô gói; kết quả thực hiện Đề án 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội giai đoạn 2021-2030: hết quý I/2025, mới đạt 6,2% kế hoạch.

Thiếu Quỹ chuyên biệt cũng là một nguyên nhân khiến nguồn cung NOXH còn rất hạn chế (ngoài những nguyên nhân như quy trình, thủ tục, giá nhà ở tăng cao…). Do vậy, Nhà nước cần khẳng định vai trò dẫn dắt, kiến tạo của Nhà nước trong mọi hoạt động của Quỹ như tạo lập nguồn vốn, định hướng hoạt động, quản lý Quỹ…

Về điều kiện cho vay: lãi suất cho vay nên cố định trong toàn bộ thời gian vay hoặc quy định bằng 50 - 60% lãi suất bình quân thị trường; thời gian cho vay: cân nhắc dài hơn so với quy định hiện hành tại Nghị định số 100/2024/NĐ-CP để giảm áp lực tài chính đối với doanh nghiệp, người dân; trường hợp cho vay qua ngân hàng thương mại thì cần có cơ chế, quy trình rõ ràng, có cấp bù lãi suất và nên quyết toán theo nửa năm để tạo động lực triển khai...