Người tiêu dùng mua sắm tại siêu thị ở Giang Tô, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN
Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS) hôm 9/3 công bố báo cáo cho thấy Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) - một thước đo chuẩn để đo lường lạm phát - trong tháng 2/2025 đã giảm 0,7% so với cùng kỳ năm trước. Mức giảm này mạnh hơn so với kết quả khảo sát của hãng tin Reuters, đảo ngược mức tăng khiêm tốn 0,5% của tháng trước đó và đánh dấu sự thu hẹp đầu tiên kể từ tháng 1/2024.
CPI lõi (loại trừ các mặt hàng dễ biến động giá như thực phẩm và nhiên liệu) cũng giảm 0,1% - mức giảm đầu tiên kể từ tháng 1/2021.
Giảm phát là một vấn đề đáng ngại, vì nó khiến người tiêu dùng ít có động lực chi tiêu ngay hiện tại do kỳ vọng giá sẽ còn xuống thấp hơn. Các công ty kiếm được ít tiền hơn cũng buộc phải cắt giảm đầu tư sản xuất và tiền lương, làm suy yếu nhu cầu và ép giá xuống hơn nữa. Vòng xoáy này càng khiến tiêu dùng suy yếu, trong khi đây là một thành phần quan trọng của tăng trưởng kinh tế.
Sự sụt giảm trong CPI tháng Hai của Trung Quốc một phần bị ảnh hưởng bởi Tết Nguyên đán năm nay đến sớm hơn bình thường. Kỳ nghỉ rơi hoàn toàn vào tháng 1/2025 trong khi Tết thường kéo dài sang tháng Hai, đồng nghĩa cơ sở so sánh của năm 2024 cao hơn hẳn.
NBS cho biết giá tiêu dùng sẽ tăng 0,1% nếu không tính đến tác động của Tết Nguyên đán đến sớm hơn.
Trong khi đó, Chỉ số giá sản xuất (PPI) chuyên theo dõi giá bán buôn đã giảm 2,2% trong cùng kỳ báo cáo. Như vậy, PPI của Trung Quốc đã giảm 29 tháng liên tiếp kể từ tháng 10/2022.
Các nhà kinh tế của ngân hàng Goldman Sachs cho hay khi bỏ qua những biến động thời vụ tạm thời, cả CPI và PPI của Trung Quốc đều quá thấp trong hai năm qua, làm nổi bật sự mất cân bằng cung và cầu trong nền kinh tế Trung Quốc.
Nền kinh tế Trung Quốc tiếp tục chịu sức ép từ chi tiêu tiêu dùng thấp hơn kỳ vọng, triển vọng thị trường lao động không chắc chắn và khó khăn kéo dài trong lĩnh vực bất động sản. Trên bình diện quốc tế, Trung Quốc cũng phải đối mặt với áp lực khi Mỹ gia tăng cuộc chiến thương mại với quốc gia vốn dựa vào xuất khẩu để thúc đẩy tăng trưởng này.
Chính phủ Trung Quốc đã đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế đầy tham vọng là 5% cho năm 2025, tương đương với năm ngoái. Trung Quốc cũng hạ mục tiêu tăng giá tiêu dùng trong năm nay từ 3% xuống 2%, báo hiệu Bắc Kinh đã công nhận áp lực giảm phát đang diễn ra.
Nhưng trong kỳ họp Lưỡng hội Trung Quốc (Hội nghị Chính trị Hiệp thương Nhân dân và Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc) mới đây, chính phủ nước này đã không công bố những biện pháp kích thích quy mô lớn để thúc đẩy tăng trưởng dù các quan chức nhấn mạnh cần phải thúc đẩy tiêu dùng.
Giới chuyên gia cho biết, vấn đề giảm phát có thể khó ứng phó hơn lạm phát vì điều đó đòi hỏi các nước phải giải quyết những vấn đề cơ bản đằng sau nó.
Trong trường hợp của Trung Quốc, đó là sự kết hợp của công suất dư thừa và sự miễn cưỡng trong chi tiêu, đầu tư của người tiêu dùng và các doanh nghiệp. Ngoài ra, theo báo cáo của ngân hàng Barclays, cuộc khủng hoảng bất động sản đã xóa sổ khoảng 18.000 tỷ USD trong tài sản hộ gia đình ở Trung Quốc, bên cạnh tình trạng mất việc làm do đại dịch COVID-19.
Càng khiến tình hình thêm trầm trọng là Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp mức thuế 20% lên hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. Theo một ước tính của tập đoàn tài chính Maybank Investment Banking Group, động thái này có thể khiến GDP của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới giảm tới 1,1 điểm phần trăm trong trường hợp xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mỹ giảm 50%.
Ông Louis Kuijs, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á của S&P Global Ratings, cho biết Trung Quốc cần giải quyết các vấn đề bao gồm sản xuất công nghiệp dư thừa và những ngành công nghiệp nhà nước kém hiệu quả. Cải tổ hệ thống chăm sóc sức khỏe, lương hưu và giáo dục sẽ khiến người dân cảm thấy tự tin hơn về tình hình tài chính của họ.
Theo ông Kuijs, trong ngắn hạn, bất cứ điều gì làm tăng thu nhập hộ gia đình đều sẽ giúp ích cho hoạt động tiêu dùng. Nhưng quan trọng hơn là yếu tố cải cách cơ cấu. Điều đó đòi hỏi Chính phủ Trung Quốc phải tăng cường vai trò trong y tế, giáo dục và an sinh xã hội.