Đột phá kinh tế tập thể tại Cà Mau trong nông nghiệp hiện đại

Những năm gần đây, cùng với việc triển khai các chương trình quốc gia, Cà Mau đang từng bước tạo đột phá cho khu vực kinh tế tập thể, hướng tới phát triển hiệu quả, bền vững và hội nhập.

Từ sản phẩm địa phương đến thương hiệu OCOP

Sống ở vùng đất giàu tài nguyên thủy sản, anh Lê Minh Sang, xã Đầm Dơi, luôn trăn trở tìm hướng phát triển kinh tế từ con tôm đất – sản vật đặc trưng của địa phương. Sau nhiều năm thử nghiệm, đến năm 2019, anh thành lập HTX Sông Đầm, chuyên sản xuất tôm khô. Nhờ đổi mới quy trình chế biến, áp dụng công nghệ sấy năng lượng mặt trời, hợp tác xã đã cho ra đời sản phẩm tôm khô Sông Đầm đạt chuẩn OCOP 4 sao, tiêu thụ tại nhiều siêu thị lớn ở TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Cần Thơ...

Anh Sang chia sẻ, bí quyết để tôm khô đạt chất lượng là chọn nguyên liệu tôm đất tự nhiên, sấy bằng năng lượng mặt trời, không dùng chất bảo quản. Sản phẩm giữ được vị ngọt, thơm tự nhiên và an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng. Hiện hợp tác xã tạo việc làm thường xuyên cho hơn 10 lao động địa phương, thu nhập từ 5 – 6 triệu đồng/tháng, và đóng góp tích cực cho Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) của tỉnh.

Theo đánh giá của UBND xã Đầm Dơi, Hợp tác xã Sông Đầm là minh chứng sinh động cho việc khơi dậy tiềm năng địa phương thông qua mô hình hợp tác. Sau khi được công nhận OCOP 4 sao, thương hiệu tôm khô Sông Đầm ngày càng được thị trường tin tưởng, góp phần giữ nghề truyền thống, tạo việc làm và giảm nghèo bền vững,

Ông Trịnh Đạt Duy, Giám đốc Hợp tác xã Vĩnh Thành (xã Vĩnh Hậu) cho biết, sau khi sản phẩm được chứng nhận OCOP, đơn hàng của hợp tác xã tăng gấp đôi. Thành viên làm việc nhiều hơn, thu nhập cải thiện rõ rệt.

Tương tự, ông Nguyễn Văn Tiếp, Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp – thủy sản Ông Muộn chia sẻ, từ khi thành lập hợp tác xã, việc sản xuất và tiêu thụ thuận lợi hơn. Hợp tác xã sản xuất gạo sạch, đạt chuẩn OCOP 4 sao, được người tiêu dùng tin tưởng. Hợp tác xã giúp bà con thay đổi tư duy, làm nông nghiệp có kế hoạch, có thương hiệu.

Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã tỉnh Nguyễn Văn Vũ cho biết, Liên minh luôn đồng hành, hỗ trợ vốn và kỹ thuật cho các hợp tác xã xây dựng sản phẩm OCOP. Đây là hướng đi mang lại lợi ích kép – vừa giúp hợp tác xã mở rộng quy mô sản xuất, vừa tạo thêm sức hút với thành viên mới - ông Vũ khẳng định.

Hiện nay, Cà Mau có 612 hợp tác xã với hơn 35.000 thành viên, trong đó khu vực nông nghiệp chiếm 80%. Bên cạnh đó, 1.498 tổ hợp tác và 5 liên hiệp hợp tác xã đang hoạt động hiệu quả trong cung ứng dịch vụ đầu vào, tiêu thụ sản phẩm đầu ra cho các lĩnh vực lúa gạo, tôm, muối, thủy sản…

Tính đến nay, toàn tỉnh có 343 sản phẩm OCOP được công nhận, trong đó 53 hợp tác xã sở hữu 129 sản phẩm đạt từ 3 sao trở lên. Nhiều hợp tác xã đã chuyển đổi mô hình kinh doanh sang thương mại điện tử, bán hàng qua Postmart, Voso, Shopee, Zalo, Facebook… góp phần mở rộng thị trường tiêu thụ.

Tạo nền tảng vững chắc

Theo các chuyên gia đánh giá, lĩnh vực nông nghiệp rất nhạy cảm với những yếu tố khách quan lẫn chủ quan từ thiên tai, dịch bệnh đến các biến động của thị trường…; thường xuyên phải đối mặt là hiện tượng được mùa mất giá, được giá mất mùa. Nguyên nhân chủ yếu đó do liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ hàng hóa nông sản của nông dân còn nhiều bất cập; sự liên kết “4 nhà” vẫn chưa có tiếng nói chung.

Bên cạnh đó, lại có rất ít các hợp đồng được ký kết giữa nông dân với doanh nghiệp trong việc sản xuất, bao tiêu sản phẩm nông nghiệp và hợp đồng thường bị phá vỡ khi thị trường có những biến động bất lợi cho một trong hai phía. Ngoài ra, số hợp tác xã hoạt động hiệu quả theo phương thức sản xuất gắn với chuỗi giá trị, có ứng dụng công nghệ cao trong hoạt động sản xuất còn ít và chưa bền vững; thực hiện liên kết với doanh nghiệp chưa thực chặt chẽ, thiếu bền vững…

Thực tế cho thấy, hợp tác xã không chỉ là cầu nối giữa nông dân với doanh nghiệp, mà còn là chủ thể trực tiếp sản xuất, phân phối sản phẩm nông nghiệp ra thị trường. Tuy nhiên, khu vực này vẫn còn không ít khó khăn về vốn, hạ tầng, nhân lực và năng lực quản lý. Để khắc phục vấn đề này, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã tỉnh Nguyễn Văn Vũ cho rằng, cần tăng cường quản lý, kiểm tra hoạt động của hợp tác xã để kịp thời tháo gỡ vướng mắc; đồng thời chú trọng đào tạo cán bộ quản lý, phát triển nguồn nhân lực có chuyên môn, kỹ năng điều hành và kiến thức thị trường.

Ông Trần Minh Hải, Phó Hiệu trưởng Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn nhận định, để hợp tác xã phát triển bền vững, cần mở rộng quy mô thành viên, trẻ hóa đội ngũ quản lý và thu hút doanh nghiệp tham gia. Khi đó, hợp tác xã mới đủ sức ký kết hợp đồng quy mô lớn, xây dựng thương hiệu mạnh và tiếp cận thị trường rộng hơn.”

Về lâu dài, tỉnh đang triển khai Đề án phát triển kinh tế tập thể giai đoạn 2025–2030, gắn với các chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới và OCOP. Mục tiêu là đưa kinh tế tập thể trở thành nền tảng quan trọng trong phát triển nông nghiệp hiện đại, bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cà Mau Phạm Văn Mười nhấn mạnh, Cà Mau đang quy hoạch lại vùng nuôi trồng ứng dụng công nghệ cao, trong đó có 10.000 ha nuôi tôm và 115.000 ha tôm – lúa, hình thành vùng sản xuất tập trung gắn với chuỗi giá trị, đáp ứng tiêu chuẩn trong nước và quốc tế. Theo ông, mục tiêu năm 2025, khu vực nông – lâm – ngư nghiệp của tỉnh tăng trưởng 5,5%/năm, góp phần nâng GRDP toàn tỉnh đạt từ 8% trở lên.

Cùng đó, nhiều nông dân đã mạnh dạn ứng dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất như trồng dưa lưới trong nhà màng, tưới nhỏ giọt Israel, hay nuôi tôm siêu thâm canh công nghệ cao… Những mô hình này giúp giảm chi phí, nâng cao năng suất và chất lượng nông sản, tạo tiền đề phát triển vùng nguyên liệu lớn phục vụ chế biến, xuất khẩu.

Kinh tế tập thể đang từng bước khẳng định vai trò trụ cột của nền kinh tế Cà Mau. Với sự đồng hành của chính quyền, các cấp, ngành và sự năng động của người dân. Khu vực này được kỳ vọng sẽ bứt phá mạnh mẽ, trở thành động lực thúc đẩy tăng trưởng xanh, toàn diện, góp phần hiện thực hóa mục tiêu đưa Cà Mau trở thành trung tâm kinh tế không chỉ của vùng mà còn của cả nước.