Quảng Ninh đồng loạt vào cuộc chống khai thác thủy sản trái phép​

Đảm bảo tính hợp pháp và truy xuất nguồn gốc

Công tác quản lý đội tàu cá được tỉnh Quảng Ninh siết chặt, đặc biệt tập trung vào việc xóa bỏ tàu cá “ba không” (không đăng ký, không giấy phép, không trang bị giám sát hành trình) và đảm bảo tính minh bạch, truy xuất nguồn gốc.

Đến thời điểm hiện tại, các tồn tại, hạn chế đã cơ bản được khắc phục hiệu quả, một số chỉ tiêu đã hoàn thành trước thời hạn. Theo đó, tỷ lệ đăng ký tàu cá đạt 100%; tỷ lệ cập nhật thông tin tàu cá trên hệ thống Vnfishbase đạt 100%; đảm bảo duy trì 100% tàu cá từ 15m trở lên đồng bộ trên hệ thống VMS; tỷ lệ cấp Giấy phép khai thác thủy sản đạt 100%; tỷ lệ xác minh, xử lý tàu cá mất kết nối VMS trên biển đạt 100%. Đồng thời, thông qua hoạt động thông tin, tuyên truyền, ý thức, nhận thức của ngư dân trong tỉnh về pháp luật Thủy sản, các quy định về khai thác IUU đã có sự thay đổi rõ rệt.

Các địa phương trọng điểm đã đạt được những kết quả cụ thể. Tại đặc khu Vân Đồn, việc triển khai các giải pháp chống khai thác IUU gắn liền với công tác quản lý, bảo vệ nguồn lợi thủy sản đã đạt hiệu quả. Đến đầu tháng 11/2025, Vân Đồn đã cấp giấy phép khai thác thủy sản cho 878 tàu cá, đạt 100%. Đặc biệt, đặc khu khẳng định không có tàu cá, ngư dân đi khai thác hải sản bất hợp pháp ở nước ngoài.

Bên cạnh đó, việc kiểm soát tàu cá thông qua thiết bị giám sát hành trình (VMS) và quản lý cảng được thực hiện nghiêm ngặt. Tại cảng cá Cái Rồng (Vân Đồn), các quy trình kiểm soát tàu cá ra vào cảng, giám sát sản lượng thủy sản được thực hiện đúng theo quy định.

Từ ngày 1/1/2025 đến 18/8/2025, cảng cá Cái Rồng đã cấp 1.551 biên bản kiểm tra tàu cá cập, rời cảng. Đáng chú ý, không có tàu nào không đủ điều kiện rời cảng. Công tác thu hồi nhật ký khai thác và báo cáo khai thác đã đạt tổng cộng 597 cuốn, cùng với việc xác nhận 604 yêu cầu rời cảng và 546 yêu cầu cập cảng trên hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử (ECDT).

Cùng với đó, công tác tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm trên biển được các lực lượng chức năng, bao gồm Biên phòng, Công an tập trung triển khai. Trong năm 2025, các lực lượng trên địa bàn đặc khu Vân Đồn đã xử lý 13 phương tiện vi phạm hành chính với tổng số tiền 164.500.000 đồng. Các lực lượng tập trung kiểm tra, xử lý tàu cá sử dụng ngư cụ, lưới cụ cấm là chính, đồng thời tịch thu và tiêu hủy 09 bộ công cụ kích điện.

Tuy nhiên, cuộc chiến này vẫn còn nhiều khó khăn, đặc biệt tại các vùng biển rộng như khu vực do đồn Biên phòng Cô Tô quản lý. Trung tá Nguyễn Trung Kiên, Đồn trưởng đồn Biên phòng Cô Tô cho biết: “Tình hình tội phạm trên địa bàn chỉ ở mức độ nhỏ lẻ, nhưng nổi lên tập trung chủ yếu là hoạt động khai thác thủy sản trái phép. Các đối tượng thường lợi dụng thời tiết xấu, hoặc trà trộn vào các ngư dân làm nghề chân chính để qua mặt lực lượng chức năng, gây khó khăn trong công tác phát hiện, kiểm tra, bắt giữ, xử lý”.

Để công tác đấu tranh đạt hiệu quả, đồn Biên phòng Cô Tô tiếp tục nâng cao chất lượng nghiệp vụ, tăng cường nắm tình hình địa bàn kết hợp với tuần tra, kiểm soát, quản lý bảo vệ vùng biển; duy trì nghiêm kỷ luật, kiên quyết không tiếp tay, làm ngơ cho các hoạt động khai thác thủy sản trái phép; phối hợp với lực lượng liên ngành huyện Cô Tô kiên quyết không cho tàu cá xuất cảng, xuất bến đi hành nghề khi chưa đủ các thủ tục giấy tờ, trang thiết bị và không đảm bảo các yêu cầu về hoạt động khai thác hải sản theo quy định, Trung tá Nguyễn Trung Kiên thông tin thêm.

Thách thức và kiến nghị gỡ cơ chế

Mặc dù đạt nhiều kết quả, Quảng Ninh vẫn còn những tồn tại cần được tháo gỡ cấp bách để gỡ “thẻ vàng”. Theo thông tin từ UBND đặc khu Vân Đồn, vi phạm quy định khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản ngày càng tinh vi, rất khó phát hiện và bắt giữ nếu không có sự ra quân đồng loạt. Ngoài ra, dù 100% tàu cá trên 15m đã lắp thiết bị VMS, nhưng hiện tượng mất kết nối vẫn diễn ra, ảnh hưởng đến hoạt động giám sát, cảnh báo, ngăn chặn tàu cá vi phạm.

Vấn đề tồn tại lớn nhất nằm ở hạ tầng cảng cá. Cảng cá Cái Rồng chưa được Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ định cho tàu cá vùng khơi cập cảng. Trong hồ sơ công bố cảng cá loại II, cảng đang không đạt tiêu chí về văn bản thể hiện quyền sử dụng vùng đất, vùng nước của cảng , dẫn đến không đảm bảo cơ sở pháp lý cho tàu cá làm thủ tục cập, rời cảng.

Ông Vũ Đức Hưởng, Chủ tịch UBND đặc khu Vân Đồn cho biết, địa phương này đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì phối hợp với các sở, ban ngành hoàn thiện hồ sơ để báo cáo UBND tỉnh bàn giao tài sản đối với dự án cảng cá Cái Rồng giai đoạn I. Đây là cơ sở để công bố mở cảng cá loại II Cái Rồng, đủ điều kiện cho tàu cá từ vùng khơi trở ra cập cảng, xác nhận nguồn gốc thủy sản khai thác theo quy định. Đồng thời, đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường tham mưu cho UBND tỉnh phân cấp đăng ký, cấp phép khai thác thủy sản đối với tàu cá dưới 12m và tháo gỡ khó khăn về thủ tục để ngư dân yên tâm bám biển.

Song song với việc tăng cường kiểm soát, Quảng Ninh đặc biệt chú trọng đến công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản, chống khai thác IUU để nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân.

Trong thời gian tới, Quảng Ninh kiên quyết thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm kiểm soát chặt chẽ hoạt động khai thác thủy sản. Tỉnh sẽ tập trung quản lý, nắm chắc địa bàn để kịp thời phát hiện từ sớm, từ xa và xử lý kiên quyết các tàu cá vi phạm, đặc biệt là các hành vi mất kết nối VMS, vượt ranh giới, vi phạm vùng biển nước ngoài, không đăng ký, đăng kiểm, hoặc hoạt động sai vùng.

Đồng thời, tỉnh đẩy mạnh tuyên truyền, vận động và quản lý chặt chẽ toàn bộ tàu cá tại cộng đồng, cảng cá và trên biển, kiểm soát vị trí neo đậu từng tàu cá không đủ điều kiện khai thác. Quảng Ninh cũng sẽ quyết liệt củng cố hồ sơ, xử lý các vi phạm (kể cả trường hợp chủ tàu không có mặt tại nơi cư trú) và đưa ra truy tố, xét xử nghiêm minh theo quy định pháp luật để tạo sự răn đe, giáo dục mạnh mẽ trong cộng đồng cư dân ven biển.