Tàu cá của ngư dân Gia Lai vươn khơi.
Phường Hoài Nhơn Đông là một trong những địa phương có số lượng tàu cá lớn của tỉnh Gia Lai, với hơn 650 phương tiện các loại. Ngay từ khi sáp nhập địa phương đã thành lập Ban chỉ đạo về chống khai thác IUU, đồng thời triển khai kế hoạch thực hiện việc quản lý, theo dõi, phòng ngừa, ngăn chặn tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.
Ông Nguyễn Văn Hiệp, Chủ tịch UBND phường Hoài Nhơn Đông cho biết, hiện trên địa bàn phường có 14 tàu/13 chủ tàu cá hư hỏng nằm bờ, hết hạn giấy phép khai thác, không đủ điều kiện tham gia hoạt động khai thác hải sản. UBND phường đã mời 35 chủ tàu (13 chủ tàu hết hạn đăng kiểm, 22 chủ tàu thường xuyên hoạt động ở ngư trường phía Nam) làm việc cụ thể, yêu cầu chủ tàu thực hiện gia hạn đăng kiểm, gia hạn giấy phép khai thác, trước khi đưa tàu cá tham gia khai thác hải sản; cam kết thực hiện khai thác đúng ngư trường, không vi phạm vùng biển nước ngoài để khai thác hải sản trái phép.
“Thời gian tới, Đảng uỷ phường sẽ ban hành Chỉ thị chống khai thác IUU trên địa bàn phường, trong đó yêu cầu cả hệ thống chính trị của phường phải vào cuộc quyết liệt. Đồng thời phân công cán bộ, đảng viên theo dõi từng tàu, nhóm tàu cá có nguy cơ vi phạm IUU để phòng ngừa, ngăn chặn từ sớm, từ xa. UBND phường cũng sẽ thường xuyên rà soát, xoá đăng ký đối với những tàu cá chìm, chuyển nhượng khỏi địa phương và tàu cá không tồn tại ở địa phương; thường xuyên kiểm tra, xác định vị trí neo đậu đối với những tàu cá không đủ điều kiện hoạt động”, ông Hiệp cho biết thêm.
Theo ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Gia Lai, tính đến thời điểm hiện tại, toàn tỉnh Gia Lai có 5.805 tàu cá đăng ký tham gia hoạt động khai thác (vùng bờ: 1.824 tàu, vùng lộng: 801 tàu, vùng khơi: 3.180 tàu) được cập nhật đầy đủ trên hệ thống Vnfishbase. 100% tàu cá chiều dài trên 15m đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. Các tàu cá có chiều dài từ 12m đến dưới 15m có nguy cơ cao vi phạm vùng biển nước ngoài đã lắp 100% (197 tàu).
Trong tháng 10, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh đã tổ chức các Đoàn công tác làm việc với các tỉnh phía Nam để phối hợp quản lý tàu cá neo đậu tại tỉnh bạn (Lâm Đồng, TP Hồ Chí Minh, An Giang, Đồng Tháp). Trong đó, quản lý chặt chẽ 209 tàu cá có chiều dài từ 12 mét đến dưới 15 mét, hành nghề câu mực ở các tỉnh phía Nam có nguy cơ rất cao vi phạm vùng biển nước ngoài.
“Đối với 403 tàu cá không đủ điều kiện tham gia hoạt động (9 tàu cá chưa đăng ký “tàu 3 không” và 394 tàu cá hết hạn các loại giấy tờ như đăng kiểm, giấy phép khai thác thủy sản). UBND tỉnh đã chỉ đạo các Sở, ngành, địa phương tiến hành rà soát, phân loại từng trường hợp. Áp dụng các biện pháp quản lý như: niêm yết danh sách tại cộng đồng, không để ngư cụ và trang thiết bị trên tàu, giao cá nhân theo dõi, giám sát, tổ chức tập hợp, gom tàu cá về một khu vực neo đậu và phân công các lực lượng quản lý giám sát chặt chẽ”, ông Nghĩa cho biết thêm.
Theo thống kê, từ tháng 10/2023 đến tháng 5/2024, tỉnh Gia Lai có 10 tàu cá bị nước ngoài bắt giữ, toàn bộ số tàu cá này hoạt động, neo đậu và xuất bến ngoài tỉnh, hàng năm không về địa phương; trong đó, có 9/10 tàu chiều dài dưới 15 mét, không thuộc đối tượng bắt buộc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. UBND tỉnh đã ra quyết định xử phạt 08 trường hợp với số tiền 7 tỷ 212 triệu đồng; còn lại 2 tàu cá bị Thái Lan bắt giữ, tiến hành khởi tố vụ án. Đặc biệt, từ tháng 6/2024 đến nay chưa có tàu cá nào của tỉnh Gia Lai bị nước ngoài bắt giữ.
Đại tá Trần Thanh Bình, Phó Chỉ huy trưởng Bộ đội biên phòng tỉnh Gia Lai cho biết: Trong 9 tháng năm 2025, các đơn vị trong bộ đội biên phòng tỉnh đã phát hiện, xử lý 40 vụ/40 đối tượng trên 3 tỷ đồng về hành vi đưa tàu cá vượt ra ngoài ranh giới vùng tự do đánh bắt vùng biển Việt Nam; xử lý 32/33 đối tượng với số tiền gần 300 triệu về các hành vi liên quan đến thiết bị giám sát hành trình và các hành vi liên quan đến văn bằng, chứng chỉ, sổ danh bạ thuyền viên tàu cá…”.
Bộ đội biên phòng tỉnh đã chỉ đạo các Đồn, Trạm kiểm soát Biên phòng triển khai đồng bộ các biện phòng chống khai thác hải sản bất hợp pháp, kiểm tra 100% tàu cá xuất, nhập bến, tuyệt đối không cho tàu cá không đủ điều kiện khai thác ra khơi; đồng thời kịp thời phát hiện, phối hợp xử lý các trường hợp mất kết nối thiết bị giám sát hành trình theo quy định, Đại tá Trần Thanh Bình cho biết thêm.
Xác định đây là thời điểm quyết định để gỡ “thẻ vàng” cho ngành thủy sản, mới đây UBND tỉnh Gia Lai đã ban hành Kế hoạch số 2385/QĐ-UBND về hành động Tháng cao điểm chống khai thác IUU và phát triển bền vững ngành Thủy sản trên địa bàn tỉnh. Theo đó, toàn tỉnh mở đợt cao điểm, kiên quyết xử lý triệt để các hành vi vi phạm, phấn đấu đến ngày 15/11/2025 không còn tàu cá vi phạm mất kết nối thiết bị giám sát hành trình quá 6 giờ không báo cáo vị trí, mất kết nối trên 10 ngày không đưa tàu về bờ hoặc vượt ranh giới cho phép khai thác trên biển.
Theo Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Phạm Anh Tuấn, mục đích của kế hoạch là nhằm triển khai đồng bộ, có hiệu lực, hiệu quả Luật thủy sản 2017, các quy định về khai thác thủy sản và khắc phục các tồn tại, hạn chế theo khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) về chống khai thác IUU. Đồng thời tiếp tục khẳng định cam kết mạnh mẽ của địa phương trong việc chống khai thác IUU tiến tới hài hòa quy định quốc tế và phát triển bền vững ngành khai thác thủy sản Việt Nam.