Giải Nobel Y học 2017 thuộc về 'nhịp sinh học' của 3 nhà khoa học Mỹ

Chiều 2/10 theo giờ Việt Nam, Ủy ban Nobel của Viện Karolinska ở thủ đô Stockholm của Thụy Điển đã công bố giải Nobel Y học năm 2017 thuộc về bộ ba nhà khoa học người Mỹ gồm Jeffrey C.Hall, Michael Rosbash và Michael W.Young với công trình nghiên cứu cơ chế phân tử trong việc kiểm soát nhịp sinh học.
 
Nobel Y học là giải thưởng đầu tiên được công bố trong mùa giải Nobel hàng năm. Giải này trị giá 9 triệu krona Thụy Điển (tương đương 1,1 triệu USD).  

Năm ngoái, giải Nobel Y học đã được quyết định trao cho ông Yoshinori Ohsumi, nhà khoa học người Nhật Bản, nhờ khám phá các cơ chế phân tách và tái tạo tế bào. Đây là thành tựu khám phá ra cơ chế tự thực, một quá trình cơ bản trong tế bào.

Chủ nhân của các giải Nobel trong năm nay sẽ được trao giấy chứng nhận, huy chương vàng cùng phần thưởng tiền mặt. Ngày 25/9 vừa qua, Quỹ Nobel đã quyết định tăng tiền thưởng cho các hạng mục giải Nobel năm nay thêm 1 triệu krona (khoảng 120.000 USD) so với mùa giải trước, lên 9 triệu krona. Đây là lần điều chỉnh giá trị tiền thưởng đầu tiên kể từ năm 2012 khi Quỹ Nobel quyết định giảm giá trị tiền thưởng 20% mỗi hạng mục, trong bối cảnh phải cân đối ngân sách trong dài hạn.

Juleen Zierath thuộc Viện Nobel cho biết các nhà khoa học giành chiến thắng trong hạng mục Y học lần này khiến mọi người “nhận thức về tầm quan trọng của cơ chế giấc ngủ phù hợp”.

Theo lời giải thích từ Ủy ban Nobel, sự sống trên Trái Đất phải thích nghi theo vòng xoay của hành tinh. Trong hàng nhiều năm qua, chúng ta đã biết sinh vật sống, bao gồm con người, có ẩn chứa bên trong một đồng hồ sinh học giúp các loài sinh vật đó tham gia, thích nghi với nhịp sống trong ngày.

Với các công trình nghiên cứu của ba nhà khoa học Jeffrey C Hall, Michael Rosbash và Michael W Young, con người có thể khám phá chiếc đồng hồ sinh học của chúng ta và theo dõi xem chúng có thực sự hoạt động, cũng như hiểu được quy trình hoạt động của chúng.

Các phát hiện của họ giải thích được thực vật, động vật và con người làm thế nào để thay đổi nhịp điệu sinh học cho vừa khớp với sự tiến hóa của Trái Đất.

Sử dụng hoa quả để làm mẫu thực nghiệm, những nhà khoa học giành giải thưởng năm nay đã phân tách ra một mẫu gene có khả năng kiểm soát được nhịp độ sinh học hàng ngày của con người. Họ giới thiệu rằng mẫu gene này mã hóa protein tổng hợp trong tế bào vào ban đêm, và sau đó nhanh chóng biến mất vào ban ngày.

Sau đó, họ xác định được thêm các thành phần cấu tạo protein trong cỗ máy này, hình thành cơ chế kiểm soát đồng hồ sinh học bên trong tế bào.

Hiện giờ chúng ta nhận ra rằng đồng hồ sinh học hoạt động theo cùng quy tắc trong tên bào của các loại sinh vậ đa bào khác nhau, trong đó có con người.

Với độ chính xác cao, đồng hồ sinh học giúp tâm lý của chúng ta thay đổi phù hợp với từng giai đoạn khác nhau trong ngày. Chiếc đồng hồ định hình các chức năng chính như hành vi, lượng hormone, giấc ngủ, nhiệt độ cơ thể và sự trao đổi chất.

Sức khỏe, tinh thần của chúng ta gặp vấn đề khi có một sự “lệch pha” giữa môi trường bên ngoài và đồng hồ sinh học bên trong cơ thể. Có thể lấy ví dụ cụ thể khi chúng ta đi sang các quốc gia có múi giờ khác biệt và bị “jet lag” – tình trạng mệt mỏi sau chuyến bay kéo dài nhiều giờ đồng hồ.