Đột phá theo Nghị quyết 57: Đầu tư mạnh cho ngành công nghiệp bán dẫn

Đầu tư hạ tầng đóng gói, kiểm thử chip bán dẫn

Dự án Phòng thí nghiệm phục vụ sản xuất công nghệ đóng gói tiên tiến (Fab-Lab) do Công ty Cổ phần VSAP LAB đầu tư đã được khởi công xây dựng tại Khu Công nghệ thông tin tập trung, Công viên phần mềm Đà Nẵng số 2.

Dự án là mô hình tiên phong tại Việt Nam, có ý nghĩa chiến lược trong phát triển công nghệ lõi, cụ thể hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị và Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2050 theo Quyết định số 1018/QĐ-TTg ngày 30/10/2024 của Thủ tướng Chính phủ. Dự án cũng là bước đi chiến lược trong Đề án phát triển vi mạch bán dẫn và trí tuệ nhân tạo của thành phố Đà Nẵng.

Cụ thể, Dự án Fab-Lab được đầu tư 1.800 tỷ đồng, xây dựng trên diện tích 2.288m2, tổng diện tích sàn sử dụng hơn 5.700m2, dự kiến đưa vào vận hành quý IV/2026.

Dự án được chia thành hai khu vực chính gồm: Khu vực phòng Lab và khu vực phòng Fab. Sau khi hoàn thành và đưa vào hoạt động, Fab-Lab dự kiến có công suất thiết kế 10 triệu sản phẩm/năm, phục vụ thị trường trong nước và quốc tế.

Ông Nguyễn Bảo Anh, Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần VSAP LAP cho biết, ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu đang dịch chuyển mạnh mẽ nhưng vẫn còn tồn tại điểm nghẽn từ cán cân cung cầu. Điểm nghẽn này không nằm ở thiết kế hay sản xuất chip mà ở khâu đóng gói tiên tiến - công đoạn then chốt quyết định hiệu năng, kích thước, độ tin cậy và giá thành của chip bán dẫn.

Trong khi đó, thị trường đóng gói tiên tiến sẽ đạt gần 80 tỷ USD vào năm 2028 do được thúc đẩy bởi làn sóng trí tuệ nhân tạo (AI), internet vạn vật (IoT), mạng 5G. Nhưng trên thực tế, phần lớn của "miếng bánh" lại đang bị thâu tóm bởi các tập đoàn khổng lồ như TSMC, Amkor, ASE. Chi phí sản xuất cao, thiếu hụt vật liệu và kỹ sư tay nghề cao khiến các start-up (doanh nghiệp khởi nghiệp) hoặc doanh nghiệp nhỏ trong lĩnh vực chip AI không thể tiếp cận được dịch vụ đóng gói chất lượng.

Việt Nam cũng như thành phố Đà Nẵng đang đứng trước cơ hội để tham gia sâu vào chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu. Vì vậy, sự ra đời của Phòng thí nghiệm phục vụ sản xuất công nghệ đóng gói tiên tiến chính là câu trả lời từ Việt Nam cho điểm nghẽn đó. Đây sẽ là nơi đầu tiên tại Việt Nam có năng lực phát triển và sản xuất thử nghiệm các công nghệ đóng gói tiên tiến như RDL Fan-out, 2.5D và 3D packaging vốn là nền tảng cho các chip AI, chip hiệu năng cao cho trung tâm dữ liệu (Data center), chip cho ô tô và các thiết bị điện tử thế hệ mới.

Mô hình Fab-Lab đang được đầu tư tại thành phố Đà Nẵng không chỉ đơn thuần là một phòng thí nghiệm, mà còn được xem là bệ phóng của một ngành công nghiệp mũi nhọn, nơi chip bán dẫn sẽ dần được sản xuất bởi chính bàn tay, trí tuệ và bản lĩnh của người Việt Nam.

Vai trò của đóng gói, kiểm thử như một mắt xích chiến lược, giúp Việt Nam tham gia sâu vào chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu. Dự án Fab-Lab là mô hình phối hợp linh hoạt giữa Nhà nước và doanh nghiệp. Đây sẽ là nơi đầu tiên tích hợp đầy đủ các yếu tố gồm: Nghiên cứu, sản xuất, kiểm thử, đào tạo nhân lực, chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực công nghệ đóng gói vi mạch tiên tiến.

Ông Lương Nguyễn Minh Triết, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng khẳng định, phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá hàng đầu trong nhiệm kỳ 2025 - 2030 của thành phố Đà Nẵng. VSAP LAB được kỳ vọng trở thành mô hình "lab - fab" kiểu mẫu, tích hợp nghiên cứu, thử nghiệm, sản xuất và đào tạo, phục vụ đóng gói vi mạch tiên tiến cho chip AI, cảm biến, y sinh và thiết bị giao tiếp tốc độ cao. Thành phố cam kết tạo điều kiện thuận lợi về hạ tầng, cơ chế hành chính và nguồn nhân lực để dự án triển khai đúng tiến độ, an toàn, hiệu quả. VSAP LAB sẽ là hạt nhân hình thành cụm đổi mới sáng tạo ngành bán dẫn, góp phần hiện thực hóa khát vọng xây dựng Đà Nẵng thành trung tâm công nghệ cao của cả nước.

Thành phố đặt mục tiêu phát triển mạnh mẽ lĩnh vực vi mạch bán dẫn và trí tuệ nhân tạo (AI) thông qua 3 hướng đột phá chiến lược gồm: Hạ tầng, chính sách và nguồn nhân lực, với lộ trình chia thành hai giai đoạn từ nay đến năm 2030. Đà Nẵng đã sẵn sàng hạ tầng để bước vào chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu trong đóng gói, kiểm thử chip.

Về phía Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ khẳng định sẽ đồng hành cùng Đà Nẵng và các doanh nghiệp trong việc hỗ trợ xây dựng các cơ chế, chính sách ưu đãi đầu tư và xây dựng hệ sinh thái công nghiệp bán dẫn tại miền Trung; tạo điều kiện thuận lợi để các mô hình phòng lab như VSAP có thể tiếp cận các quỹ đầu tư và nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp Nhà nước. Bộ cũng tăng cường kết nối với các chương trình hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nghiên cứu, thiết kế và đóng gói, kiểm thử vi mạch, góp phần hiện thực hóa khát vọng về một Việt Nam làm chủ các công nghệ chiến lược.

Phát triển nguồn nhân lực và thu hút nhân tài

Đến năm 2030, Đà Nẵng kỳ vọng quy mô kinh tế số đạt tối thiểu 35 - 40% tổng sản phẩm (GRDP) toàn thành phố, thu hút ít nhất 5.000 nhân lực chất lượng cao trong ngành bán dẫn, bao gồm 1.500 kỹ sư thiết kế và 3.500 kỹ sư kiểm thử, đóng gói. Lực lượng này không chỉ phục vụ nhu cầu tại chỗ mà còn cung ứng cho các địa phương khác trong nước và một số thị trường quốc tế hợp tác với Đà Nẵng.

Để đào tạo cung cấp nguồn nhân lực vi mạch, các trường đại học ở Đà Nẵng tập trung đào tạo thiết kế, kiểm tra vi mạch, thiết kế vật lý, thiết kế kiến trúc chip; đẩy mạnh hợp tác quốc tế với các tổ chức, doanh nghiệp bán dẫn toàn cầu. Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia cũng sẽ xây dựng kho dữ liệu dùng chung cho công tác đào tạo tại các trường đại học có chuyên ngành vi mạch.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Huỳnh Công Pháp, Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông Việt Hàn chia sẻ, bằng nguồn vốn vay nước ngoài ưu đãi (ODA) và nguồn tài trợ, Trung tâm Vi mạch bán dẫn và Công nghệ thông minh Trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông Việt Hàn có 20 vision (phiên bản thiết kế vi mạch bán dẫn) của Synopsys (tập đoàn hàng đầu thế giới về ngành bán dẫn). Năm học này, Trường tuyển 60 sinh viên khóa đầu tiên về kỹ sư thiết kế vi mạch bán dẫn. Con số này dự kiến nâng lên 600 đến 1.000 kỹ sư vào năm 2028.

Để phát triển nguồn nhân lực cho ngành bán dẫn, Đà Nẵng đưa ra chính sách ưu đãi với người theo học và chuyên gia. Nhiều chính sách hỗ trợ vượt trội với tổng kinh phí dự kiến khoảng 873 tỷ đồng được đưa ra, gồm: Hỗ trợ về chế độ đãi ngộ, thu nhập, chi phí lưu trú đối với chuyên gia, nhà khoa học trực tiếp làm công tác nghiên cứu, đào tạo, giảng dạy, kết nối chương trình phát triển vi mạch tại thành phố Đà Nẵng.

Ông Phil Hoàng, chuyên gia vi mạch bán dẫn của Tổ chức chuyên gia công nghệ TreSemi (Hoa Kỳ) cho rằng, Đà Nẵng đi những bước đi rất đúng hướng trong chuẩn bị nguồn nhân lực cho ngành bán dẫn. Thành phố đã có những dự án cụ thể có sự liên kết giữa Nhà nước, doanh nghiệp, nhà trường, chuyên gia và các đối tác tiềm năng để định hướng đào tạo và sản xuất chip có tính cạnh tranh trên thế giới. Tổ chức chuyên gia công nghệ TreSemi sẽ đồng hành và hỗ trợ Đà Nẵng tổ chức các lớp đào tạo chuyên sâu để tạo ra những kỹ sư giỏi về thiết kế chíp vi mạch và làm chủ sản phẩm trong lĩnh vực này.

Đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp trong lĩnh vực vi mạch, chíp bán dẫn cũng là cơ hội để Đà Nẵng có đủ nguồn nhân lực đạt chuẩn quốc tế để chuẩn bị đón đầu làn sóng đầu tư mới.

Ông Lê Hoàng Phúc, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu đào tạo thiết kế vi mạch và Trí tuệ nhân tạo Đà Nẵng (DSAC) cho biết, Trung tâm đang đẩy mạnh kết nối cung cầu nhân lực ngành vi mạch bán dẫn giữa doanh nghiệp và nhà trường để xác định được nhu cầu đào tạo. Từ đó, ươm tạo những lớp kỹ sư chất lượng cao theo chuẩn quốc tế để thu hút đầu tư. Vì hiện nay, các doanh nghiệp trong lĩnh vực bán dẫn đang hoạt động tại Việt Nam nói chung và Đà Nẵng nói riêng rất cần những nhân lực chất lượng cao để đáp ứng yêu cầu trong khâu thiết kế, đóng gói và kiểm thử.

Theo các chuyên gia, Đà Nẵng đang hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi để ngành vi mạch bứt tốc, hướng đến sản xuất, kiểm thử những dòng chip, sản phẩm phù hợp với điều kiện đặc thù trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Điều này thể hiện tầm nhìn và định hướng của ngành bán dẫn Đà Nẵng nói riêng và Việt Nam nói chung trong dòng chảy chip thông minh. Vì vậy, mục tiêu phát triển ngành bán dẫn phải đi đôi với đào tạo, kết nối nguồn nhân lực theo xu hướng lao động quốc tế chất lượng cao.

Tại Đà Nẵng đang có khoảng 10 doanh nghiệp thiết kế vi mạch hoạt động như: Synopsys, Uniquify, Savarti, Renesas, Synapse, FPT semiconductor, Viettel CNC… với khoảng 550 kỹ sư. Đến năm 2030, thành phố đặt mục tiêu trở thành một trong 3 trung tâm vi mạch bán dẫn lớn của Việt Nam, hình thành mạng lưới đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao gắn với phát triển đồng bộ hệ sinh thái vi mạch bán dẫn toàn cầu.