Phòng thí nghiệm sản xuất mực tàng hình bí mật của Tướng George Washington - Kỳ 1

Kỳ 1: Mạng lưới gián điệp

Theo trang historynet.com, Fishkill ở New York có thể được coi là trung tâm hoạt động gián điệp do phe Ái quốc tiến hành trong Cách mạng Mỹ. Tại Fishkill, nhà lập quốc John Jay điều phối công tác phản gián quanh điệp viên ngầm Enoch Crosby. Nỗ lực thâm nhập thành công vào mạng lưới trung thành với Hoàng gia Anh của Crosby trong thời chiến đã truyền cảm hứng cho cuốn tiểu thuyết bán chạy đầu tiên trong lịch sử Mỹ "The Spy" (Gián điệp) của James Fenimore Cooper, xuất bản năm 1821. Tác giả Cooper thu thập các giai thoại về Crosby từ người chỉ huy của ông là Jay qua nhiều buổi ăn tối, rồi xây dựng nhân vật điệp viên tổng hợp mang tên Harvey Birch. Vài năm sau, Crosby cũng xuất bản hồi ký riêng "The Spy Unmasked" (Gián điệp bị lộ mặt).

Ngày nay, phần lớn mọi người không hay biết về sự tồn tại của một phòng thí nghiệm sản xuất mực tàng hình đặt tại khu vực hiện nay là East Fishkill (New York, Mỹ). Phòng thí nghiệm này do em trai của John Jay là Sir James Jay điều hành, chuyên sản xuất loại mực “ma thuật” độc đáo mà Tướng George Washington để nhiều điệp viên của mình sử dụng. Loại mực này không chỉ được dùng bởi cả hai mạng lưới gián điệp Culper (do Thiếu tá Benjamin Tallmadge phụ trách) và mạng lưới Dayton (do Đại tá Elias Dayton ở Elizabeth (New Jersey) chỉ huy), mà còn được dùng trong một số thư từ tuyệt mật của nhà ngoại giao Silas Deane ở Wethersfield (Connecticut) và Elias Boudinot ở Elizabeth.

Bức thư đầu tiên trong số 32 thư từ giữa Tướng Washington (người đứng đầu mạng lưới gián điệp, sau này là tổng thống đầu tiên của Mỹ) và James Jay là một thư giới thiệu về loại mực tàng hình, do John Jay gửi cho Tướng Washington:

“Fishkill, ngày 19/11/1778

Thưa ngài,

Bức thư này sẽ do em trai tôi [James] chuyển, người sẽ trình bày và giải thích với ngài về một phương thức trao đổi thư từ có thể hữu ích, với điều kiện tìm được những đặc vụ thích hợp. Tôi đã thử nghiệm phương thức này trong ba năm và chứng minh được hiệu quả. Chúng tôi sẽ tuyệt đối giữ im lặng về vấn đề này. Tôi xin trân trọng kính chào ngài với lòng quý mến và tôn trọng cao nhất.

Kẻ trung thành phục vụ ngài, John Jay”.

James Jay (1732–1815) là một bác sĩ kiêm nhà hóa học nghiệp dư, từng học và hành nghề y tại Anh từ thập niên 1750 cho đến khi nổ ra Chiến tranh Cách mạng Mỹ. Năm 1763, ông được Vua George III phong tước hiệp sĩ vì đóng góp gây quỹ cho King’s College (nay là Đại học Columbia) ở New York cũng như dự án đại học của Benjamin Franklin, nay là Đại học Pennsylvania. Người ta thường coi James Jay là người kiêu kỳ, ngạo mạn, hách dịch, khoa trương, hão huyền và đầy tham vọng, đồng thời khét tiếng vì tính phí quá cao.

Dần dần vì thế mà hoạt động khám chữa bệnh của ông chỉ còn xoay quanh họ hàng của chính mình. Các tác phẩm của ông bao gồm một tập luận xuất bản năm 1772 có tên "Reflections and Observations on the Gout" (Suy ngẫm và quan sát về bệnh gút).

James chế tạo ra loại mực tàng hình vào năm 1775 và sử dụng suốt thời chiến trong thư từ với anh trai John. Ông chưa bao giờ tiết lộ thành phần hóa học của loại mực này.

Trước đó, các bức thư viết bằng mực tàng hình thường sử dụng loại chất lỏng có thể khô và trở nên trong suốt, có tính axit nhẹ như sữa, nước chanh, nước bưởi hoặc giấm. Khi được hơ nóng, chữ viết hiện ra và nội dung có thể đọc được. Phản ứng này xảy ra vì nhiệt làm yếu các sợi trong giấy, khiến phần mực chuyển sang màu nâu và lộ rõ.

Tuy nhiên, loại mực tàng hình của James lại đặc biệt. Với tay nghề hóa học cao, ông đã tạo ra một loại mực không phản ứng với nhiệt. Điều này khiến giới chỉ huy Anh ở New York mà đứng đầu là Tướng Sir Henry Clinton cùng các sĩ quan tình báo là Thiếu tá Henry Beckwith và Thiếu tá John André gặp nhiều khó khăn.

Đến tháng 4/1779, mạng lưới Culper đã có trong tay mực tàng hình và dung dịch làm hiện mực. Abraham Woodhull (bí danh Culper) đã viết thư cho Tallmadge ngày 12/4, thông báo rằng ông đã nhận được một lọ mực tàng hình.

Ngay sau đó, Tướng Washington báo cho Boudinot biết ông có thể chia sẻ công thức bí mật của James Jay, trong bức thư đề ngày 3/5/1779: “Tôi tin rằng mình có thể tìm được một loại dung dịch mà chỉ có một chất lỏng đối ứng (bôi lên giấy sau đó) mới khiến chữ có thể đọc được. Lửa, vốn có thể làm hiện ra chữ viết bằng nước chanh, sữa và các chất tương tự, hoàn toàn không có tác dụng”.

Công thức của loại mực đặc biệt này dựa trên axit gallotannic, một chất có trong các u sần của nhiều loài cây sồi. Như Tướng Washington đã nói với Boudinot, bất kỳ ai muốn làm hiện nội dung của bức thư viết bằng mực tàng hình của James Jay đều phải có chất lỏng đó, còn gọi là thuốc thử.

Mùa hè năm 1779 đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong hoạt động thư tín bí mật của Cách mạng Mỹ. Tướng Washington không hề hay biết rằng vào tháng 5, vị chỉ huy chiến trường được ông yêu mến nhất là Thiếu tướng Benedict Arnold đã bắt đầu viết thư từ với phe kẻ thù, cụ thể là Thiếu tá André, chỉ một tháng sau đám cưới với Peggy Shippen, con gái một gia đình trung thành với Hoàng gia Anh. Cũng trong mùa hè đó, người Anh đã chặn được một bức thư đề ngày 21/6 của Caleb Brewster gửi Tallmadge, tiết lộ rằng Anna “Nancy” Strong (vợ của Thẩm phán Selah Strong) là thành viên của mạng lưới Culper.

Đón đọc kỳ cuối: Nâng cao bí mật