Ông Zohran Mandani (thứ hai từ trái sang). Ảnh: Getty Images
Theo tờ The Guardian ngày 5/11, một năm trước, ông Zohran Mamdani vẫn là một chính trị gia vô danh. Nay, nhân vật theo đường lối xã hội dân chủ này sẽ trở thành thị trưởng Hồi giáo đầu tiên của New York. Hình ảnh của ông lan tỏa không chỉ trong thành phố New York, mà khắp nước Mỹ và trên thế giới.
Người từng là kẻ yếu thế nay đã trở thành nhân vật chính, trải qua một bước thăng tiến chóng mặt. Nhờ sự hiện diện thông minh trên mạng xã hội và chiến dịch vận động sôi nổi tập trung vào công bằng kinh tế, ông Mamdani thu hút chú ý quốc tế và khích lệ hàng nghìn cử tri lần đầu đi bỏ phiếu mà nhiều người thuộc giới trẻ hoặc là người da màu. Chiến dịch của ông còn là một “bản mẫu” vận động trực tuyến cho các nhà cải cách.
Những video dễ gần của ông cũng mang đến một hình ảnh New York đầy hy vọng và trìu mến, dựa trên tiền đề rằng cuộc sống không nhất thiết phải khó khăn như hiện nay.
Ông Mamdani đã có nhiều video nổi tiếng trên mạng xã hội, trong đó có video về thuật ngữ halalflation, nói về tình trạng giá cả leo thang trong cộng đồng Hồi giáo và hứa sẽ có chính sách để ngừng tăng tiền thuê nhà. Ông còn xuất hiện trong các bức ảnh cưới ngẫu hứng trên tàu điện ngầm, hay thở hổn hển khi vừa chạy marathon vừa nói về giá thuê nhà. Video ông phỏng vấn người dân lao động da màu New York về lý do họ bỏ phiếu cho Tổng thống Donald Trump hoặc lý do không đi bầu năm 2024 đặc biệt gây ấn tượng mạnh.
Nội dung nhanh nhạy và nỗ lực gặp gỡ mọi người, kể cả những người chỉ trích, đã tạo nên sự tương phản rõ rệt giữa ông Mamdani và ứng cử viên cũ là cựu Thống đốc bang Andrew Cuomo - người tranh cử độc lập với sự hậu thuẫn của các nhà tài trợ siêu giàu và tập đoàn.
Hai đối thủ Cuomo và Mamdani đại diện cho hai cánh rất khác nhau của đảng Dân chủ: một bên rất không được ưa chuộng và gây thất vọng, bên còn lại thực sự tham vọng và đầy sức sống. Trong một kỳ bầu cử có tỷ lệ cử tri kỷ lục, người dân New York đã gửi tín hiệu về tầm nhìn mà họ nên đặt niềm tin cho nước Mỹ.
Video bài phát biểu mừng chiến thắng của ông Mamdani (Nguồn: Reuters):
Sinh ra và lớn lên ở Kampala (Uganda) trong gia đình gốc Ấn Độ, ông Mamdani chuyển đến New York cùng gia đình khi 7 tuổi. Là con trai của nhà làm phim nổi tiếng Mira Nair và Giáo sư Đại học Columbia Mahmood Mamdani, ông học trường công Bronx High School of Science, nơi ông đồng sáng lập đội cricket đầu tiên của trường. Ông tốt nghiệp cử nhân ngành nghiên cứu châu Phi tại trường Bowdoin College năm 2014, nơi ông thành lập chi nhánh Students for Justice in Palestine (Sinh viên vì công lý ở Palestine) đầu tiên. Ông Mamdani trở thành công dân Mỹ nhập tịch năm 2018.
Trước khi bước vào chính trường, ông Mamdani làm cộng tác viên cộng đồng và tư vấn phòng chống tịch thu nhà. Tháng 11/2020, ông được bầu vào hội đồng lập pháp bang, đại diện cho khu 36 của New York, trở thành người Nam Á, người Uganda đầu tiên và là một trong ba người Hồi giáo từng phục vụ trong cơ quan này.
Năm 2021, ông gặp nghệ sĩ, họa sĩ minh họa và nhà gốm người Mỹ gốc Syria Rama Duwaji trên một ứng dụng hẹn hò. Họ kết hôn trong một buổi lễ tại tòa thị chính đầu năm nay.
Kể từ chiến thắng thuyết phục trong cuộc bầu cử sơ bộ thị trưởng Dân chủ ngày 24/6, nhà lập pháp này dần giành được sự ủng hộ của các lãnh đạo Dân chủ hàng đầu vốn từng thận trọng và trung dung, trong đó có cựu Phó tổng thống Kamala Harris, Thống đốc bang Kathy Hochul, Lãnh đạo thiểu số tại Hạ viện Hakeem Jeffries, cùng một luồng nhà tài trợ nhỏ, dẫn đầu cuộc đua nhờ các chính sách táo bạo về khả năng chi trả.
Nhờ đăng các video vui nhộn, hấp dẫn nhưng luôn đúng thông điệp lên TikTok và Instagram, ông thu hút hàng nghìn cử tri trẻ và lần đầu đi bầu cũng như các tình nguyện viên tham gia đảng Dân chủ, vận hành một chiến dịch đầy cảm hứng. Ông Mamdani tập trung vào giá thuê nhà, chất lượng cuộc sống, chăm sóc trẻ em và thực phẩm, đồng thời đề xuất chính sách như tăng thuế với nhóm người giàu nhất New York, tăng thuế doanh nghiệp và đóng băng giá thuê căn hộ ổn định.
Ông còn đề xuất chăm sóc trẻ em toàn diện, xe buýt miễn phí, cửa hàng thực phẩm do thành phố sở hữu và mức lương tối thiểu 30 USD.
Phản ứng về chiến dịch đối lập mang màu sắc bài Hồi giáo và phân biệt chủng tộc, ông Mamdani đã vận động bằng tiếng Urdu, Hindi, Arab và Tây Ban Nha. Ông đã tới các nhà thờ Hồi giáo và vận động vào ca đêm, tiếp cận một liên minh cử tri đa dạng, bao gồm cộng đồng người Nam Á. Việc ông thể hiện đức tin Hồi giáo, bảo vệ quyền lợi của Gaza và người Palestine, cũng như sẵn sàng đứng lên vì người nhập cư là điều đặc biệt gây ấn tượng.
Chính sách dân túy của ông Mamdani khiến ông trở thành mục tiêu tấn công của đảng Cộng hòa và là một lựa chọn rủi ro với cơ cấu lãnh đạo Dân chủ, khi một số người chỉ trích lo ngại khả năng cạnh tranh của New York sẽ suy giảm nếu ông thắng và xem các ý tưởng của ông là phi thực tế, khó hấp dẫn ngoài New York.
Tuy nhiên, các chính sách này cũng chạm tới những lo lắng về kinh tế của hàng nghìn người dân New York, giúp ông Mamdani tăng đáng kể cử tri, đặc biệt là nhóm trẻ mong muốn thay đổi thế hệ và tư tưởng. Ông đã tận dụng tốt tâm lý phẫn nộ trước tình trạng bất bình đẳng, giá cả leo thang và thất vọng với phe trung dung của đảng Dân chủ.
Về các cảnh báo triển khai vệ binh quốc gia, cắt ngân sách liên bang, những công kích liên tục trên mạng xã hội hay thậm chí cảnh báo trục xuất mà Tổng thống Trump đưa ra, chiến thắng của tân thị trưởng này sẽ có tác động lớn đến New York, đảng Dân chủ và nước Mỹ nói chung.
Ngôi sao chính trị Mamdani ra đời trong thời điểm dân tộc chủ nghĩa da trắng bùng nổ nhưng ông vẫn giữ vững thông điệp cốt lõi: làm cho cuộc sống tại New York vừa phải về chi phí, vừa có phẩm giá. Lớn lên trong bối cảnh vụ khủng bố 11/9/2001, ông Mamdani sẽ mở đường với tư cách là thị trưởng Hồi giáo và người Nam Á đầu tiên được bầu, trong công việc được coi là khó thứ nhì nước Mỹ. Nhiệm vụ phía trước có thể rất lớn, nhưng cơ hội cũng đang thuận lợi.