Lệnh cấm vận của Mỹ đối với Cuba chính thức bước sang tuổi 50 trong tuần này. Có lẽ mọi người sẽ không ngạc nhiên nếu biết rằng vào đêm trước khi Tổng thống John F. Kennedy ký Đạo luật cấm vận Cuba (ngày 7/2/1962), ông đã yêu cầu một phụ tá mua 1.000 điếu xì gà Cuba để tích trữ. Chắc chắn Kennedy sẽ sốc nếu biết số “hàng” dự trữ này sẽ cạn trước khi lệnh cấm vận bắt đầu có hiệu lực. Chỉ vài ngày trước khi bị ám sát, Tổng thống Kennedy đã đồng ý tiến hành cuộc gặp bí mật tại La Habana giữa một nhà ngoại giao cấp cao của Mỹ và Chủ tịch Cuba Fidel Castro. Tuy nhiên, cuộc gặp đã không bao giờ diễn ra, và lệnh cấm vận Cuba vẫn tiếp tục cho đến tận hôm nay.
Nửa thế kỷ và 10 đời tổng thống Mỹ đã trôi qua, thật khó hiểu, vô lý và bất công khi Mỹ vẫn duy trì chính sách bao vây, cấm vận đối với 11 triệu người dân trên hòn đảo Caribê nằm cách bờ biển Florida của nước Mỹ 144 km. Làm sao có thể lý giải việc Mỹ liên tục siết chặt cấm vận năm này qua năm khác cho dù sự phong tỏa kinh tế đã không giúp Mỹ đạt được mục tiêu cô lập cũng như khuất phục chính phủ và nhân dân Cuba. Và cũng thật bất công khi chính sách đó chỉ mang lại nhiều khó khăn cho người dân Cuba. Cựu Tổng thống Mỹ Jimmy Carter cho rằng chính sách đó đã trở nên “phản tác dụng” vì khiến Mỹ bị dư luận thế giới lên án. Hơn 20 năm qua, Đại hội đồng Liên hợp quốc năm nào cũng ra nghị quyết (không mang tính bắt buộc) với tuyệt đại đa số phiếu, đòi Mỹ chấm dứt cấm vận Cuba.
Chiến tranh Lạnh đã kết thúc cách đây 2 thập kỷ, nhưng một trong những biểu tượng của xung đột Đông-Tây vẫn còn. Các đời tổng thống Mỹ thay nhau ký quyết định gia hạn thực thi Đạo luật cấm vận Cuba với lý do “vì lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ”. Thực tế là không có bất kỳ lợi ích quốc gia hay tình trạng khẩn cấp nào buộc các tổng thống Mỹ tiếp tục chính sách lỗi thời này (ngoại trừ cơ hội kiếm thêm lá phiếu ủng hộ ở bang Florida là nơi có đông người gốc Cuba sinh sống).
Tóm lại, chính quyền Mỹ vẫn đang để tình cảm hận thù do khác biệt về ý thức hệ lấn át lý trí. Gạt sang bên sự thù địch này, Mỹ hẳn sẽ nhận thấy những lợi ích hấp dẫn nằm trong việc dỡ bỏ cấm vận chống Cuba.
Nguyệt Ánh