Cuộc nội chiến ở Syria vừa xuất hiện một diễn biến đáng lo ngại sau khi Liên minh châu Âu (EU) quyết định dỡ bỏ cấm vận vũ khí đối với phe nổi dậy, đồng thời giữ nguyên lệnh cấm vận đối với chính phủ nước này. Chưa rõ sự thể đằng sau quyết định của EU, song có lẽ đây là một nước đi sai lầm, thậm chí nguy hiểm của phương Tây trong “ván cờ Syria”.
Nói sai lầm là bởi quyết định của EU, được đưa ra ngay trước khi diễn ra hội nghị Geneva-2 do Mỹ và Nga chắp nối, đã phá hoại thiện chí của các bên muốn giải quyết vấn đề Syria qua con đường đàm phán. Ngoại trưởng Anh William Hague khẳng định thỏa thuận này là một “thông điệp rõ ràng gửi tới chính quyền của ông Assad rằng họ phải đàm phán nghiêm túc”. Nếu mục đích thực sự của EU là gây áp lực với Tổng thống Bashar al-Assad, thì e rằng mục đích này sẽ khó lòng đạt được. Theo thỏa thuận, các thành viên EU phải đảm bảo rằng vũ khí chuyển cho phe đối lập Syria không được dùng để sát hại dân thường - một điều kiện bất khả thi trong bối cảnh phe đối lập rất ô hợp và hiếu sát. Hành động “ăn tim kẻ địch” của một thủ lĩnh phiến quân vừa qua là một bằng chứng rõ nét. Hơn nữa, ông Assad đã nhiều lần khẳng định quyết tâm không từ chức.
Chắc chắn ông sẽ kiên trì quan điểm này trong bối cảnh quân chính phủ liên tục chiếm ưu thế trước phe nổi đậy trong thời gian gần đây, và quan trọng hơn, ông vẫn đang nhận được sự ủng hộ từ Nga.
Nói nguy hiểm là bởi rất có thể quyết định của EU sẽ khiến điều thế giới lo ngại bấy lâu sớm trở thành hiện thực. Cuộc chiến đẫm máu ở Syria bắt đầu lan ra khu vực sau những màn pháo kích qua lại giữa biên giới Syria với Lebanon và Thổ Nhĩ Kỳ. Rồi Israel ngang nhiên cho máy bay không kích vào lãnh thổ Syria. Rồi lực lượng Hồi giáo Hezbollah thừa nhận đưa quân hỗ trợ cho ông Assad. Trong khi đó, sau thông báo của EU, ngay lập tức Nga đã phản đối mạnh mẽ và tuyên bố sẽ chuyển cho chính phủ Xyri các dàn tên lửa phòng không S-300 hiện đại nhất. Bấy lâu vẫn có tin Nga ngấm ngầm chuyển vũ khí tới Xyri. Lần này Moscow có thể “danh chính ngôn thuận” do hệ thống S-300 chỉ nhằm giúp chính phủ Syria phòng thủ các đợt pháo kích từ bên ngoài.
Có ý kiến cho rằng động thái của EU là một bước đi thăm dò thái độ các bên trước khi Mỹ đưa ra một quyết định tương tự, vũ trang cho phe nổi dậy Syria. Khi đó tình hình sẽ không khác gì “mang xăng đi chữa cháy”. Đưa vũ khí vào điểm nóng xung đột không bao giờ là một giải pháp ở một đất nước sau 2 năm nội chiến đã có hơn 70.000 người thiệt mạng và hàng vạn người tha phương.
Thành Vinh