Nếu theo đúng lịch trình, thì tháng 7/2015, thông tư hướng dẫn việc cấp thẻ hành nghề biểu diễn cho ca sĩ, người mẫu sẽ chính thức có hiệu lực. Trong buổi lấy ý kiến cho dự thảo lần cuối cùng (đã 11 lần lấy ý kiến đóng góp) trước khi ban hành, có ý kiến quan ngại về một số quy định còn nhiều tranh cãi của thông tư. Liệu có xảy ra tình trạng tiêu cực, cơ chế “xin - cho”, hoặc phải chạy chọt, hối lộ để có được tấm thẻ hành nghề? Rồi những vướng mắc trong quy định cấp thẻ hành nghề cho các nghệ sĩ hoạt động tự do, đặc biệt là nghề người mẫu…
Phải thấy rằng, sự cần thiết trong việc cấp thẻ hành nghề không còn phải bàn cãi. Khi mà đời sống nghệ thuật ngày càng phát triển, có quá nhiều điều phức tạp nảy sinh trong thế giới người mẫu, ca sĩ... Thẻ hành nghề được coi là phương tiện hữu hiệu để đưa hoạt động này vào khuôn phép, đúng pháp luật.
Nhưng vấn đề đặt ra là Thông tư hướng dẫn cấp thẻ hành nghề có hiệu lực sẽ được triển khai thế nào trong thực tế. Dù được lãnh đạo Bộ VHTTDL trấn an rằng, việc cấp thẻ hành nghề lần này sẽ thông thoáng, cởi mở, tạo điều kiện tối đa cho các nghệ sĩ, tuyệt đối không có chuyện phong bì lót tay, không có đất cho tiêu cực phát sinh, tồn tại... nhưng rất nhiều ý kiến lo ngại rằng, liệu có cần thiết phải khôi phục lại loại "giấy phép con" vốn đã bị coi là một "thủ tục hành chính" không cần thiết? Dù có đơn giản đến thế nào, thì quy trình làm đơn xin cấp và đợi xét để được cấp thẻ cũng vẫn nhiêu khê, thậm chí còn làm mếch lòng những nghệ sĩ gạo cội đã có bề dày cống hiến cũng như tạo dựng hình ảnh trong lòng công chúng.
Thực tế, thời gian gần đây, hoạt động biểu diễn nghệ thuật ở Việt Nam liên tục xảy ra những sai phạm. Tình trạng hát nhép, trang phục biểu diễn phản cảm, phát ngôn gây sốc..., gây bức xúc trong dư luận xã hội. Vì vậy, quan điểm của Bộ VHTTDL cho rằng việc cấp chứng chỉ hành nghề trong thời điểm này là hợp lý, để tránh “vàng - thau lẫn lộn” trong hoạt động biểu diễn. Việc cấp phép sẽ giúp các nghệ sĩ có ý thức hơn trong việc nâng cao đạo đức nghề nghiệp, trau dồi chuyên môn để cống hiến những giá trị nghệ thuật đích thực cho khán giả. Tuy nhiên, khi Đề án “Cấp thẻ hành nghề cho nghệ sĩ, người mẫu lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn” được đưa ra lấy ý kiến rộng rãi, có rất nhiều tranh cãi xung quanh vấn đề xử lý vi phạm trong hoạt động nghệ thuật sẽ bị ''treo'' chứng chỉ hành nghề từ 6 tháng đến 2 năm. Một thực tế khác nữa là rất nhiều nghệ sĩ hiện nay không chỉ biểu diễn một lĩnh vực ca nhạc hay thời trang mà cùng lúc tham gia hoạt động nhiều lĩnh vực thì việc tổ chức cấp phép, quản lý như thế nào. Nếu cá nhân này vi phạm tại một lĩnh vực biểu diễn này thì có bị cấm biểu diễn ở các lĩnh vực khác hay không?
Với việc cấp thẻ hành nghề người mẫu, hiện nay, ở nước ta chưa có trường đào tạo nghề người mẫu, việc đào tạo chủ yếu là theo cách nghề truyền nghề, chưa có giáo trình đào tạo chính thức, cơ sở đào tạo chủ yếu dựa theo một số giáo trình của nước ngoài và mạnh ai nấy dạy. Vậy khi thẩm định để cấp thẻ, sẽ theo tiêu chí nào? Ngay cơ quan xây dựng dự thảo đề án vẫn còn băn khoăn: Nên cấp phép thẻ có thời hạn 5 năm đối với những người được đào tạo chuyên nghiệp và 3 năm với những người còn lại, hay sẽ cấp thẻ một lần và có hiệu lực vĩnh viễn. Một vấn đề khác là trình tự thủ tục thu hồi giấy phép và việc cấp thẻ hành nghề cho trẻ em dưới 15 tuổi, thiếu nhi tham gia biểu diễn có cần thêm quy định về số giờ lao động tối thiểu mỗi ngày hoặc các quy định khác để tránh tình trạng vi phạm quy định pháp luật về lao động trẻ em hay không?
Rõ ràng, vẫn quá nhiều mông lung trong việc cấp thẻ hành nghề biểu diễn. Có ý kiến đề xuất, đừng vì áp lực về thời điểm thông tư có hiệu lực, mà cần dành thêm thời gian tiếp thu ý kiến đóng góp, tránh tình trạng thông tư vừa ban hành đã bị “chết yểu”.
Yến Nhi